Profilaktyka zakażenia RSV – rekomendacje w populacji dziecięcej
W związku z powyższymi danymi wytyczne towarzystw naukowych na świecie są jednoznaczne. Potwierdzają one jednogłośnie konieczność wprowadzenia nirsewimabu do obowiązujących programów profilaktycznych27-35.
Po przeanalizowaniu danych dotyczących skuteczności oraz bezpieczeństwa nirsewimabu Polskie Towarzystwo Wakcynologii także rekomenduje wprowadzenie tego leku do powszechnej profilaktyki w Polsce. Niektóre z komitetów w swoich zaleceniach dodatkowo poruszają kwestię szczepienia przeciwko RSV kobiet w ciąży. Temat ten jest złożony, należy jednak zaznaczyć, że jedynie w amerykańskich zaleceniach bierze się pod uwagę status zaszczepienia matki przeciwko RSV. Według stanu na 31 stycznia 2024 roku w Stanach Zjednoczonych wyszczepialność przeciwko RSV w populacji kobiet, które od 22 września 2023 roku były w ≥32 tygodniu ciąży, wynosiła 17,6%36.
W Polsce nie dysponujemy takimi danymi, można jedynie próbować ekstrapolować dane wyszczepialności populacji ogólnej przeciwko grypie, która wynosi 2,9% (2022 rok). Dodatkowo biorąc pod uwagę wyniki prezentowane przez kraje europejskie o podobnej do Polski sytuacji geopolitycznej i organizacji systemu zdrowia, można wnioskować, że wyszczepialność ciężarnych przeciwko grypie w Polsce oscyluje wokół 1%37,38. Zakładając przy tym, że pracownik ochrony zdrowia zaleca kobiecie w ciąży szczepienie zarówno przeciwko grypie, jak i przeciwko RSV, wskaźnik ten w przypadku wyszczepialności przeciwko RSV wśród ciężarnych również nie przekraczałby 1%, dlatego proponujemy nieuwzględnianie tego czynnika przy kwalifikacji noworodka lub niemowlęcia do uodpornienia nirsewimabem.
Zalecenie 2
Zaleca się bierne uodpornienie nirsewimabem wszystkich niemowląt w pierwszym roku życia, niezależnie od obecności chorób współistniejących, rozpoczynających swój pierwszy sezon zakażenia RSV, traktując priorytetowo dzieci wysokiego ryzyka występowania choroby wywołanej przez RSV i niemowlęta <6 miesiąca życia. Dzieci urodzone we wrześniu i kolejnych miesiącach sezonu zakażeń RSV optymalnie powinny otrzymać preparat przed opuszczeniem szpitala/oddziału porodowego, a niemowlęta urodzone przed wrześniem danego roku u pediatry lub lekarza rodzinnego.
Zalecenie 3
Profilaktyka jest wskazana również u dzieci w wieku 1-2 lat w drugim sezonie zakażenia RSV w przypadku występowania czynników ryzyka ciężkiego przebiegu infekcji. Zaleca się, aby otrzymały one preparat u pediatry lub lekarza rodzinnego.
Zalecenie 4
W przypadku dostępności nirsewimabu zaleca się, aby został on podany zamiast paliwizumabu niemowlętom z grupy wysokiego ryzyka występowania choroby wywołanej przez RSV, które obecnie kwalifikują się do otrzymania paliwizumabu.
Zalecenie 5
Zaleca się szczepienia przeciwko RSV, grypie i krztuścowi każdej kobiecie w ciąży. Szczepienie matki nie powinno być powodem wykluczenia dziecka z profilaktyki biernej za pomocą nirsewimabu
Program Szczepień Ochronnych a profilaktyka zakażenia RSV
Istotnym, chociaż czysto semantycznym, aspektem pozostaje kwestia terminologii. Niektórzy eksperci uważają, że fakt pojawienia się przeciwciał monoklonalnych w profilaktyce zakażeń RSV powinien wiązać się ze zmianą określenia „kalendarz szczepień ochronnych” na „kalendarz uodpornienia”. Zgodnie ze stanowiskiem Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) z 22 lutego 2023 roku zarówno czynne, jak i bierne uodpornienie zapewnia odporność nabytą, a zatem może mieć jakościowo podobny wpływ na ryzyko chorób zakaźnych i ich przenoszenia, na ciężkość i czas trwania choroby oraz na zdrowie, dobrostan populacji, a także na sposób wykorzystania zasobów zdrowotnych. Rozróżnienie między immunizacją czynną a bierną jest istotne w zakresie mechanizmu nabycia uodpornienia oraz okresu jego trwania. Nie ma samo w sobie znaczenia dla osiągnięcia celów systemu opieki zdrowotnej, gdzie liczy się zakres udzielonej profilaktyki. W związku z tym bierne i czynne uodpornienie powinny podlegać tym samym kryteriom oraz procesom przy podejmowaniu decyzji o ich włączeniu do programów profilaktyki39.