Prawo - zgoda na terapię

Pierwszą i najważniejszą sprawą jest uzyskanie wstępnej zgody na tę formę leczenia. Obowiązek jej uzyskania nakłada art. 32 ust. 1 Ustawy o zawodzie lekarza. Najczęściej dopiero po uzyskaniu zgody rozpoczyna się procedurę przygotowania do zabiegów. Definicja zawarta w art. 3 Ustawy o ochronie zdrowia psychicznego jako zgodę definiuje „swobodnie wyrażoną zgodę osoby z zaburzeniami psychicznymi, która – niezależnie od stanu jej zdrowia psychicznego – jest rzeczywiście zdolna do zrozumienia przekazywanej w dostępny sposób informacji o celu przyjęcia do szpitala psychiatrycznego, jej stanie zdrowia, proponowanych czynnościach diagnostycznych i leczniczych oraz o dających się przewidzieć skutkach tych działań lub ich zaniechania”.
Zasady uzyskania zgody
Ze względu na negatywne postrzeganie elektrowstrząsów ważne jest, żeby rozmowa mająca na celu uzyskanie zgody została przeprowadzona w spokojnej, jak najbardziej komfortowej dla pacjenta atmosferze.
Chory powinien mieć możliwość szczegółowego zapoznania się ze wskazaniami, przeciwwskazaniami, spodziewanymi korzyściami z terapii, możliwymi skutkami ubocznymi. Informację należy przekazać w sposób jasny i dla niego zrozumiały, musi on mieć również sposobność do zadawania pytań. Optymalne wydaje się przedstawienie materiałów edukacyjnych na temat EW oraz zachęcenie pacjenta do rozmowy na temat tej formy leczenia z osobami, które są w jego trakcie lub je przebyli. Aby zmniejszyć obawy, można dodatkowo zaproponować obejrzenie pomieszczenia, w którym są wykonywane stymulacje oraz dokładnie omówić z chorym wykonywane procedury.
Obowiązkiem lekarza jest odnotowanie propozycji leczenia elektrowstrząsowego w dokumentacji medycznej, z dokładnym uzasadnieniem wyboru tej formy. W dokumentacji tej powinien się również znaleźć opis czynności, które wykonaliśmy, żeby umożliwić pacjentowi podjęcie świadomej decyzji, np.: „Przekazano pacjentowi materiały edukacyjne, umożliwiono zapoznanie się z procedurą”, „Dyskusja przeprowadzona z pacjentem”.
Zgodnie z art. 18 Ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, zgodę na metodę leczenia stwarzającą podwyższone ryzyko dla pacjenta (a tak EW traktowane są w Polsce) wyraża się w formie pisemnej. Zgoda winna zawierać dane pacjenta: imię i nazwisko, numer księgi głównej oraz datę wykonania zabiegu. Powinna być opatrzona podpisem pacjenta z datą oraz podpisem i pieczątką lekarza przyjmującego zgodę.
Pacjent może w każdej chwili zrezygnować z proponowanej terapii, nawet już po wyrażeniu i podpisaniu zgody.
Zaleca się uzyskanie odrębnej pisemnej zgody na wykonanie znieczulenia ogólnego przez anestezjologa. Zgodę na elektrowstrząsy oraz na wykonanie znieczulenia ogólnego należy brać od pacjenta przed każdym wykonywanym zabiegiem.
W Polsce EW są traktowane jako zabieg podwyższonego ryzyka, dlatego gdy chory nie zgadza się na nie lub też nie może w naszej ocenie wyrazić na nie świadomej zgody, składamy wniosek o wydanie zgody na wykonanie zabiegów ze wskazań życiowych w sądzie rejonowym w Wydziale ds. Rodziny i Nieletnich. Powinien on zawierać nazwę podmiotu leczniczego, który występuje z wnioskiem, dane osoby, u której chcemy wykonać EW (imię i nazwisko, PESEL, seria i numer dokumentu tożsamości, data i miejsce urodzenia, adres chorego, numer księgi głównej) oraz uzasadnienie wykonywania zabiegu. Sąd powołuje biegłego psychiatrę sądowego, który w opinii sądowo-psychiatrycznej ustosunkowuje się do wniosku. Ze względu na charakter wniosku (ze wskazań życiowych), najczęściej w ciągu kilku dni od jego złożenia (ok. trzech) otrzymujemy postanowienie sądu. Praktyka ta co prawda odracza terapię, jednak zazwyczaj czas ten jest wykorzystany na przygotowania chorego do EW.