Zauważalny jest także wzrost skuteczności czynności resuscytacyjnych prowadzonych przez świadków (ryc. 4). Wynika on prawdopodobnie z szeroko prowadzonych kampanii społecznych nauczających RKO, zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży. W codziennej pracy zdecydowanie zauważalne jest częstsze podejmowanie i efektywniejsze prowadzenie RKO-BLS przez osoby młode. Najczęstsze przypadki niepodjęcia RKO nawet po prawidłowym rozpoznaniu NZK dotyczą osób po 50.-60. r.ż., które nigdy nie były uczone podstaw udzielania pierwszej pomocy. Sugerowałoby to celowość wzmożenia szkolenia osób starszych (zakłady pracy, kluby seniora, uniwersytety trzeciego wieku, programy telewizyjne) – tym bardziej że to one często są pierwszymi świadkami NZK u swoich najbliższych (rodzice, małżonkowie).

Small ryc. 4 opt

Ryc. 4. Procent ROSC uzyskiwanych po RKO rozpoczynanej przez świadków zdarzenia.

Wnioski

  • Coraz częściej obserwuje się podejmowanie RKO-BLS przez świadków NZK.
  • Podejmowane przez świadków czynności mają coraz większą skuteczność.
  • Uciskanie klatki piersiowej, podejmowane przez świadków NZK, dwukrotnie zwiększa szansę poszkodowanego na przeżycie do chwili wypisu ze szpitala (22,22 proc. przeżyć po podjęciu BLS w stosunku do 10 proc. bez podjęcia BLS i 10,46 proc. przeżyć ogółem). Obserwowana prawidłowość występuje jednak wyłącznie w pierwszych 3-4 minutach od momentu wystąpienia NZK.
  • W celu zwiększenia szans na przeżycie osób doznających NZK należałoby położyć większy nacisk na nauczanie rozpoznawania NZK oraz szkolenie osób starszych w zakresie RKO-BLS, a także rozwijać program powszechnego dostępu do AED. Wprawdzie do większości przypadków NZK dochodzi w prywatnych mieszkaniach, ale rozmieszczenie dużej liczby urządzeń w ogólnodostępnych miejscach, np. na czynnych całą dobę stacjach benzynowych, mogłoby nierzadko umożliwić świadkom skorzystanie z tej formy pomocy przed dotarciem ZRM.
  • Niezależnie od podejmowania RKO-BLS przez świadków NZK obecnie największe znaczenie dla powodzenia RKO ma nadal krótki czas dojazdu ZRM.

ABSTRACT

The aim of the article is to present the effects of basic life support provided by bystanders witnessing a sudden cardiac arrest (SCA) on the patient’s final resuscitation status.

The article presents the data collected by the authors during a 2-year period of precise supervision and analysis of all the SCA cases diagnosed by Emergency Teams of the Regional Hospital in Leszno, Poland.

The authors’ observations not only confirm the effectiveness of actions performed by bystanders, but they also demonstrate that the most important prognostic variable is the time to arrival of professional medical help.

KEYWORDS: sudden cardiac arrest, SCA, cardiopulmonary resuscitation, CPR, basic life support, BLS, return of spontaneous circulation, ROSC, resuscitation.

Zdjęcia: archiwum prywatne (3)

Piśmiennictwo

1. Cummis R, Thiel W. Automatedexternal defibrillators and the Advanced Cardiac Life Support Program: a new initiative from the American Heart Association. Amer J Emerg Med 1991;9:91-3

2. Waalewijn RA, Nijpels MA, Tijjsen JG, Koster RW. Prevention of deterioration of ventricular fibrillation by basic life support during out-of-hospital cardiac arrest. Resuscitation 2002;54:31-6

3. Weisfeldt ML, Sitlani CM, Ornato JP et al. Survival after application of automatic external defibrillators before arrival of emergency medical system: evaluation in the resuscitation outcomes consortium population of 21 million. J Am Coll Cardiol 2010;55:1713-20

4. Berdowski J, Blom MT, Bardai A, Tan HL, Tijjsen JG, Koster RW. Impact of onsite or dispatched automated external defibrillator use on survival after out-of--hospital cardiac arrest. Circulation 2011;124:2225-32

5. Blom MT, Beesems SG, Homma PC, et al. Improved survival after out-of-hospital cardiac arrest and use of automated external defibrillators. Circulation 2014;130:1868-75

6. Valenzuela TD, Roe DJ, Nichol G, Clark LL, Spaite DW, Hardman RG. Outcomes of rapid defibrillation by security officers after cardiac arrest in casinos. The New England journal of medicine 2000;343:1206-9

7. Ringh M, Rosenqvist M, Hollenberg J et al. Mobile-phone dispatch of laypersons for CPR in out-of-hospital cardiac arrest. The New England journal of medicine 2015;372:2316-25

8. Waalewijn RA, Tijjsen JG, Koster RW. Bystander initiated actions in out-of-hospital cardiopulmonary resuscitation: results from the Amsterdam Resuscitation Study (ARRESUST). Resuscitation 2001;50:273-9

9. Valenzuela TD, Roe DJ, Cretin S, Spaite DW, Larsen MP. Estimating effectiveness of cardiac arrest interventions: a logistic regression survival model. Circulation 1997;96:3308-13

10. Larsen MP, Eisenberg MS, Cummins RO, Hallstrom AP. Predicting survival from after out-of-hospital cardiac arrest: a graphic model. Annals of emergency medicine 1993;22:1652-8

Do góry