Ryc. 5. Transparentne kliny Wedge Wands ekstramałe (żółte) i małe (niebieskie).

Elementami zestawu są:

• pierścień separacyjny Soft Face 3D (pomarańczowy) – nadaje się do zębów trzonowych, do większych zębów przedtrzonowych,
• pierścień separacyjny Soft Face 3D XR (niebieski) – z obserwacji własnych wynika, że część, która wchodzi pomiędzy sąsiednie zęby, jest niższa, więc sprawdza się on w przypadku zębów przedtrzonowych stałych, trzonowych mlecznych, ale także wielu trzonowych zębów stałych (ryc. 3),
• kleszcze do zakładania pierścieni – mają one blokadę rozwarcia, taką, w jaką są zaopatrzone kleszcze do koferdamu, jednak nie można ich stosować zamiennie, ponieważ końcówki tych pierwszych są wywinięte na zewnątrz. Dzięki temu pierścień jest pewnie i bezpiecznie wprowadzany pomiędzy zęby (ryc. 4),
• formówki dodziąsłowe (3 rozmiary) i poddziąsłowe (2 rozmiary) – to anatomicznie ukształtowane „blaszki” o grubości 0,038 mm z powłoką antyadhezyjną (Slick Bands) lub bez niej (Composi Tight Gold, Composi Tight M Bands, Composi Tight B Bands). Z doświadczeń własnych wynika, że w przypadku stosowania formówek („blaszek”) z warstwą antyadhezyjną, nie ma potrzeby stosowania specjalnych kleszczy (Composi Tight^®Matrix Forceps) do ich usuwania z przestrzeni międzyzębowej. Mimo bardzo ciasnego punktu stycznego, formówki te można wydostać palcami, pod warunkiem uprzedniego osuszenia ich ze śliny,
• kliny Wedge Wands – polimerowe, transparentne kliny o trójkątnym przekroju, łukowato wygięte, występujące w czterech rozmiarach i zaopatrzone w rękojeść. Autorki najczęściej stosują kliny ekstramałe (żółte) i małe (niebieskie) (ryc. 5).

Zakładanie formówki częściowej

Najpierw dopasowywana jest „blaszka” (dodziąsłowa, poddziąsłowa), którą następnie należy uszczelnić klinem (jego rękojeść można pozostawić lub ukręcić i wyrzucić). Klin należy wsunąć aż do miejsca, w którym znajduje się blokada w formie małego prostopadłościanu. Następnie za pomocą specjalnych kleszczy nakładany jest pierścień separacyjny (łukiem do przodu). Silikonowy kołnierz pokrywający metalowe wypustki powinien wsunąć się w trójkątną przestrzeń pomiędzy sąsiednimi zębami i jak siodłem objąć klin (w silikonie jest specjalne zagłębienie).

W czasie całej procedury należy kontrolować palcem położenie „blaszki”, która może mieć tendencję do wysuwania podczas wprowadzania klina lub pierścienia. Ponadto trzeba zwrócić uwagę, czy przy wprowadzaniu pierścienia nie doszło do jej deformacji (Slick Bands są bardzo delikatne) i czy silikon obejmuje klin. Palpacyjnie i wzrokowo należy ocenić jakość osadzenia pierścienia separacyjnego. Silikon pokrywający pierścień i „blaszka” nie powinny wystawać ponad powierzchnię zęba. Jeśli pierścień wydaje się za wysoki, co może pogarszać jego stabilność na zębie, warto zamienić go na mniejszy. Zbyt wydatna „blaszka” może z kolei wpłynąć niekorzystnie na formowanie kontaktu stycznego (można ją zmienić na mniejszą lub opcjonalnie dociąć nożyczkami). Tak przygotowany ubytek należy wypełnić wybranym materiałem.

Zalety

Formówki częściowe Composi Tight 3D pozwalają uzyskać anatomiczne, ścisłe kontakty styczne. Praca nimi wymaga krótkiego treningu i zwykle jest nieskomplikowana. Zastosowane w tym systemie silikonowe kołnierze zapobiegają przypadkowemu ześlizgnięciu się pierścienia z zęba.

Formówki sekcyjne mogą być stosowane w ubytkach o różnych rozmiarach, również w bardzo małych. Warunkiem jest obecność zachowanych ścian: policzkowej i podniebiennej/językowej, stanowiących podparcie dla pierścienia. Jeśli zaistnieje konieczność wypełniania ubytków na powierzchni mezjalnej i dystalnej danego zęba, możliwe jest założenie dwóch pierścieni separacyjnych, i jest to łatwa procedura.

Zwykle formówki te mogą być też stosowane mimo przyklejonych do zębów zamków ortodontycznych.

Prostota procedury minimalizuje ryzyko popełnienia błędu na etapie kondensowania i polimeryzacji materiału kompozytowego. Ponadto nie jest wymagana pomoc asysty, bo wystarczająco wygodna przy tej metodzie jest praca na dwie ręce.

Elementy zestawu (poza jednorazowymi „blaszkami” i klinami) nadają się do sterylizowania w autoklawie.

Wady

Stosowanie pierścieni separacyjnych jest dość dużym dyskomfortem dla pacjenta, zatem znieczulenie wydaje się niezbędne. Należy uważać, aby nie osadzić omyłkowo formówki na dziąśle, gdyż będzie to przyczyną bólu pozabiegowego.

Formówki sekcyjne nie nadają się do ubytków, w których doszło do zniszczenia ściany policzkowej lub podniebiennej/językowej.

Zdarza się, że kontakty styczne bezpośrednio po zabiegu są tak ścisłe, że trudno jest wprowadzić pomiędzy zęby nitkę dentystyczną, choć pacjent nie odczuwa „rozpychania się” wypełnienia. Jednak zwykle już następnego dnia kontakt styczny jest nieco luźniejszy i prawidłowe oczyszczenie przestrzeni międzyzębowych jest możliwe.

Niestety silikonowe kołnierze na pierścieniach nie mogą być moczone w płynach do dezynfekcji. Zanieczyszczony krwią pierścień należy umyć pod bieżącą wodą, po czym wysterylizować w autoklawie.

Podsumowanie

Kontakty styczne uzyskiwane dzięki formówkom sekcyjnym Composi Tight 3D są anatomiczne, estetyczne i ścisłe. Narzędzie Optra Contact bardzo dobrze sprawdza się w przypadku rozległych ubytków, w których nie jest możliwe zastosowanie formówek sekcyjnych. Ponieważ żaden z systemównie jest idealny, warto stosować oba, w zależności od sytuacji klinicznej.

Zdjęcia: archiwum prywatne (5)