Fenobarbital – działanie hamujące na OUN, działanie uspokajające, nasenne, przeciwdrgawkowe.

Tabletki: 100 mg, czopki: 15 mg.

Objawy niepożądane: nadmierne uspokojenie, senność, depresja ośrodka oddechowego.

Hydroksyzyna – lek uspokajający i przeciwlękowy, pochodna piperazyny. Zmniejsza stan napięcia wewnętrznego, niepokój, napięcie mięśniowe.

Tabletki: po 10 i 25 mg.

Objawy niepożądane: objawy splątania, nadmierna pobudliwość, dysforia, zaburzenia ze strony układu krążenia.

Sedacja domięśniowa

Może wydawać się atrakcyjną alternatywą dla dożylnej drogi podawania leków, jednak podobnie jak w przypadku sedacji doustnej wadą jest mała sterowność, możliwość wystąpienia objawów niepożądanych, ryzyko depresji oddechowej, osłabienie sprawności intelektualnej przez wiele godzin po zabiegu.

Sedacja/analgosedacja dożylna

Jest prowadzona przez lekarza specjalistę w zakresie anestezjologii. Polega na dożylnym podawaniu w dawkach frakcjonowanych, dobieranych indywidualnie w zależności od zapotrzebowania pacjenta oraz rozległości i czasu trwania zabiegu leków o działaniu przeciwbólowym i uspokajającym. Dzięki kaniuli założonej do żyły dawki leków dostosowane do potrzeb pacjenta i etapu czy rodzaju przeprowadzanego zabiegu mogą być w dowolnej chwili dodane przez cały czas jego trwania. W każdej chwili można podać dodatkową dawkę leków lub odwrócić ich działanie.

Podczas sedacji/analgosedacji dożylnej pacjent jest monitorowany, co dodatkowo zwiększa bezpieczeństwo tej metody. Co więcej, pozwala ona utrzymywać pacjenta (nawet przez dwie-trzy godziny) w ograniczonym stanie świadomości bez konieczności stosowania znieczulenia ogólnego. Dzięki możliwości dożylnego zastosowania skutecznie i szybko działających leków jest polecana przy leczeniu pacjentów z zaawansowaną dentofobią, a także u osób z wysokim ciśnieniem tętniczym krwi. Zastosowanie leków uspokajających pozwala zapobiegać wzrostowi ciśnienia tętniczego, co uniemożliwia bezpieczne wykonanie zabiegu stomatologicznego. Metoda ta jest także wykorzystywana u pacjentów z silnym odruchem wymiotnym, umożliwiając wykonanie procedur stomatologicznych w tej grupie pacjentów. Ponadto istnieje możliwość podania dożylnie innych leków: antybiotyków, leków przeciwobrzękowych, przeciwwymiotnych, można uzupełniać płyny (szczególnie istotne przy dłużej trwających zabiegach), wyrównać stężenie elektrolitów, glikemii.

Leki podawane w trakcie sedacji/analgosedacji dobierane są indywidualnie. Stosowane są dawki frakcjonowane pozwalające zapewnić pacjentowi komfort i utrzymać z nim kontakt w czasie zabiegu, a równocześnie zapewnić dobre warunki pracy lekarzowi wykonującemu zabieg. Dawki stosowanych leków dostosowywane są do potrzeb pacjenta i etapu/rodzaju przeprowadzanego zabiegu. Istnieje możliwość sterowania głębokością sedacji (stały monitoring i współpraca zespołu).

Najczęściej stosowane są:

1. Krótkodziałające leki uspokajające (midazolam), anestetyki dożylne: barbiturany (tiopental), etomidat, propofol.

2. Analgetyki nieopioidowe: paracetamol, ketoprofen, metamizol.

3. Opioidy: tramadol, fentanyl, sufentanyl, morfina.

Praktyczne aspekty stosowania midazolamu

Płytka sedacja uzyskana przez podanie midazolamu pozwala na opanowanie lęku i strachu zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Współpraca konieczna w leczeniu stomatologicznym nie jest jednak osiągana w każdym przypadku. Jest grupa pacjentów, u których nawet sedacja nie zniesie lęku i strachu – to niektórzy leczeni psychiatrycznie, uzależnieni od leków psychotropowych, alkoholu. Wymagają głębokiej sedacji lub znieczulenia ogólnego. Lepsze efekty osiąga się u osób, które nie mają przykrych doświadczeń związanych z leczeniem stomatologicznym. Odpowiednia ocena pacjenta co do możliwości sedacji i ilości podanych leków wymaga odpowiedniego przygotowania i doświadczenia. W przypadku dzieci zdarzają się sytuacje, kiedy pomimo podania midazolamu i miejscowego znieczulenia dziecko płacze i nie współpracuje. Jest to spowodowane stresową sytuacją – nowe miejsce, obce osoby.

Tabletki

Według charakterystyki produktu leczniczego tabletki midazolamu (7,5, 15 mg) są przeznaczone dla dorosłych do krótkotrwałego leczenia bezsenności, a także do premedykacji przed zabiegami chirurgicznymi i diagnostycznymi. Dorośli powinni przyjąć dawkę 7,5-15 mg 30-60 min przed zabiegiem.