Przeciwwskazania to: nadwrażliwość na pochodne benzodiazepiny lub składniki preparatu, ciężka niewydolność oddechowa, ciężka niewydolność wątroby, zespół obturacyjnego bezdechu podczas snu, myasthenia gravis, równoległe leczenie ketokonazolem, itrakonazolem, worykonazolem lub inhibitorami proteazy HIV, okres karmienia piersią. Nie należy stosować u dzieci.

Podanie domięśniowe

Preparaty, które zarejestrowane są do stosowania dożylnego i domięśniowego, mogą być zastosowane domięśniowo u dzieci za wyjątkiem noworodków. Dzieci wymagają zwykle zastosowania większych dawek (w przeliczeniu na kilogram masy ciała) niż dorośli. Pacjenci w wieku poniżej sześciu lat mogą wymagać dawek większych niż dzieci starsze oraz dokładnej obserwacji. Dawki dla dzieci otyłych wylicza się na podstawie idealnej masy ciała. Podawanie produktu łącznie ze środkami opioidowymi lub innymi lekami uspokajającymi zwiększa ryzyko wystąpienia depresji oddechowej, niedrożności dróg oddechowych, hipowentylacji.

Działanie midazolamu zależy od wieku i dawki. Większe dawki mogą wywoływać głębszą i trwającą dłużej sedację. Dawki 0,1-0,15 mg/kg m.c. są zwykle skuteczne. U pacjentów wykazujących silniejszy niepokój stosuje się do 0,5 mg/kg m.c. Dawka całkowita nie przekracza zwykle 10 mg. Jeśli lek podawany jest w skojarzeniu z lekiem opioidowym, konieczne jest zmniejszenie początkowych dawek obu z nich. Przy podaniu domięśniowym midazolamu nie ma możliwości sterowania głębokością sedacji w trakcie trwania zabiegu, zwłaszcza przy długotrwałych procedurach.

Alternatywną możliwością zastosowania midazolamu u dzieci jest podanie leku per rectum (pr.) – metoda mniej bolesna niż iniekcje. Lek podaje się za pomocą plastikowego aplikatora 0,35-0,45 mg/kg m.c. 20-30 min przed zabiegiem. Jeżeli objętość, która ma być podana, jest za mała, można dodać wody do całkowitej objętości 10 ml. Efektem jest sedacja podstawowa do znieczulenia przewodowego, sedacja przy zabiegach diagnostycznych lub chirurgicznych przeprowadzanych w warunkach znieczulenia miejscowego lub przewodowego.

Podanie dożylne

Możliwości sterowania głębokością sedacji w trakcie trwania zabiegu, zwłaszcza przy długotrwałych procedurach, są możliwe przy podaży dożylnej (udział anestezjologa). Głębokość sedacji i efektu przeciwlękowego zależy od rodzaju planowanego zabiegu. Zakres dawek jest bardzo różny. U wszystkich dzieci, niezależnie od wskazania, konieczne jest powolne zwiększanie ilości midazolamu oraz innych równocześnie podawanych leków aż do uzyskania pożądanego efektu. Dawkę początkową midazolamu należy podawać przez okres dwóch do trzech minut. Ponieważ jest on rozpuszczalny w wodzie, osiągnięcie maksymalnego efektu trwa mniej więcej trzykrotnie dłużej niż w przypadku diazepamu. Dlatego należy odczekać dodatkowe dwie-trzy minuty po podaniu leku, następnie dokonać oceny efektu jego działania i dopiero wtedy przystąpić do zabiegu lub ewentualnego powtórzenia dawki. Jeżeli konieczne jest pogłębienie sedacji, należy kontynuować podawanie produktu, stosując małe dawki, aż do osiągnięcia pożądanego poziomu uspokojenia. Jeśli jednocześnie podawane są inne leki działające hamująco na ośrodkowy układ nerwowy, konieczne jest wzięcie pod uwagę efektu ich działania i odpowiednie dostosowanie ilości midazolamu. Całkowita dawka będzie zależeć od indywidualnej reakcji pacjenta, rodzaju i czasu trwania zabiegu oraz rodzaju i dawek podawanych równocześnie.

Dożylne podanie midazolamu może spowodować zmniejszenie kurczliwości mięśnia sercowego oraz bezdech, dlatego należy go stosować tylko wówczas, gdy istnieją odpowiednie dla wieku i rozmiarów ciała pacjenta warunki do przeprowadzenia reanimacji. W przypadku gdy midazolam stosowany jest w premedykacji, konieczna jest odpowiednia obserwacja pacjenta, ponieważ po podaniu mogą wystąpić u niego objawy przedawkowania i reakcje nadwrażliwości (mające charakter osobniczo zmienny). Należy zachować szczególną ostrożność, stosując lek u pacjentów należących do grup wysokiego ryzyka obejmujących: pacjentów w wieku powyżej 60 lat, pacjentów przewlekle chorych lub wyniszczonych (np. z przewlekłą niewydolnością oddechową, przewlekłą niewydolnością nerek, zaburzeniami czynności wątroby lub zaburzeniami czynności serca), dzieci, szczególnie z niestabilnością sercowo-naczyniową.

Droga parenteralna – objawy niepożądane

Po zastosowaniu midazolamu drogą parenteralną mogą wystąpić następujące objawy niepożądane:

• Spadek ciśnienia skurczowego (maksymalnie o 15 proc.).

Rzadko:

• depresja oddechowa,
• bezdech,
• zatrzymanie czynności serca (zwłaszcza u pacjentów w podeszłym wieku, chorych z niewydolnością oddechową, chorobami serca, szczególnie po podaniu zbyt szybko lub w zbyt dużej dawce),
• reakcje paradoksalne: pobudzenie, nadmierna ruchliwość, agresywność, ruchy mimowolne, drgawki toniczno-kloniczne, drżenia mięśniowe, czkawka, nudności, wymioty, ból głowy, kaszel, nadmierne uspokojenie, senność, stany spastyczne układu oddechowego, zaburzenia widzenia, senność, zawroty głowy.
• U niektórych dzieci po podaniu pr. stan euforyczny.
• W pojedynczych przypadkach objawy nadwrażliwości; reakcje rzekomoanafilaktyczne oraz skórne. Może także wystąpić ból.

Konieczne jest uważne monitorowanie częstości oddechów oraz dostosowanie odpowiedniej skutecznej dawki leku.

Głęboka sedacja, znieczulenie ogólne

Stosuje się ją w wybranych sytuacjach klinicznych, przy braku współpracy z pacjentem. Głębokość stopnia sedacji dożylnej obrazuje tabela 1.

Tabela 1. Głębokość stopnia sedacji dożylnej.

Przygotowanie pacjenta do zabiegu

Przed zabiegiem zalecane jest wykonanie badań dodatkowych: morfologia, stężenie elektrolitów (sód, potas), stężenie glikemii, parametry krzepnięcia. Pacjent powinien poinformować lekarza anestezjologa o współistniejących schorzeniach i przyjmowanych lekach (możliwość interakcji farmakokinetycznych z lekami stosowanymi w analgosedacji/sedacji), ewentualne ustalenie modyfikacji dotychczasowego leczenia w okresie okołozabiegowym.