Powikłania

Powikłania fotokoagulacji najczęściej są następstwem zastosowania zbyt dużych dawek energii. W trakcie zabiegu pojawiają się wówczas pęcherze, a oparzony naskórek przybiera szarawy odcień (objaw Nikolskiego) [7]. Oparzenia laserowe powodują powstawanie ubytków skóry i trudno gojących się oparzelin, mogących prowadzić do utworzenia się nieestetycznych blizn oraz zmian o typie koloidów (ryc. 5).

Wyniki

Ocenia się, że prawidłowo wykonany zabieg fotokoagulacji jest skuteczny w blisko 80% przypadków.

Elektrokoagulacja

Metoda ta jest nieco bardziej inwazyjna, ponieważ wymaga nakłucia skóry mikrokaniulą doprowadzającą w okolicę drobnego naczynia prąd o wysokiej częstotliwości.

Metodę koagulacji elektrycznej z użyciem pojedynczych igieł stosuje się obecnie rzadko, ponieważ zabieg powoduje ból i pozostawia liczne punktowe białawe blizenki. Niekiedy wykonuje się go metodą Wilmena z wykorzystaniem dwubiegunowej elektrody w kształcie litery U. Prąd przepływający między jej ramionami koaguluje naczynie, uszkadzając naskórek tylko nieznacznie. Ślady powstałe w miejscu przyłożenia elektrod znikają po kilku tygodniach. Zabieg powoduje ból i trwa długo, co sprawia, że rzadko jest stosowany w leczeniu izolowanych niewielkich zmian naczyniowych [8].

Ostatnio do koagulacji teleangiektazji stosuje się falę elektromagnetyczną o częstotliwości radiowej (radiofrequency, RF). Rozwiązanie to opiera się na platformie generatora RF stosowanego podczas radioablacji żyły odpiszczelowej. Odpowiednie zmniejszenie mocy generatora i zastosowanie mikroigieł sprawiają, że skuteczność metody jest porównywalna ze skutecznością przezskórnych zabiegów laserowych, natomiast powodowane przez nią dolegliwości bólowe są mniejsze. Ograniczeniem jest konieczność wielokrotnych aplikacji w obrębie każdego pajączka w odstępach co 1-2 mm, co sprawia, że jest ona żmudna i długotrwała, zwłaszcza u chorych z zaawansowanymi zmianami. Jeśli pajączki są niewielkie, ta minimalnie inwazyjna i sprawiająca niewielki ból metoda jest wygodna, dzięki czemu staje się coraz bardziej popularna [9].

Po zabiegu pozostają drobne białawe blizenki, niemal niewidoczne, jeśli gojenie przebiega prawidłowo. Natomiast utrudnione gojenie lub skłonność do tworzenia się bliznowca powodują, że blizny bywają widoczne, zdarzają się też przebarwienia i bliznowce w miejscach aplikacji.

Obliteracja farmakologiczna

Obliteracja farmakologiczna jest najbardziej rozpowszechnioną metodą leczenia chorych z teleangiektazjami, choć zarazem najbardziej inwazyjną. Wymaga nakłucia naczynia i podania do jego światła czynnika chemicznego drażniącego śródbłonek naczyń, co prowadzi do wystąpienia reakcji zlepnej i zamknięcia naczynia. Zabiegi takie są wykonywane z powodzeniem od lat 20. XX wieku.

W następstwie podrażnienia dochodzi do uszkodzenia śródbłonka żyły i ekspozycji błony podstawnej, co zapoczątkowuje aktywację kaskady plazminogenu i procesy włóknienia ściany żylnej, a ostatecznie powoduje zamknięcie światła naczynia i ustanie w nim przepływu krwi [10].

Trzeba pamiętać, że celem skleroterapii nie jest wywołanie zakrzepicy, której wystąpienie powoduje wprawdzie niedrożność żyły, ale jest zjawiskiem niepożądanym. Pojawienie się skrzepliny w świetle może być przyczyną wystąpienia tzw. efektu tatuażu, czyli sinawych cieni w rzucie obliterowanego naczynia. W celu zmniejszenia odsetka powikłań zakrzepowych należy dążyć do podania środka obliterującego do żyły opróżnionej z krwi. Można to osiągnąć przez uciśnięcie naczynia odśrodkowo od miejsca wstrzyknięcia, przepłukując nakłutą żyłkę fizjologicznym roztworem soli lub podając do niej niewielką objętość powietrza.

Środki powierzchniowo czynne stosowane w skleroterapii teleangiektazji

Poniżej wymieniono środki wykorzystywane w celu obliteracji teleangiektazji.

1. Detergenty łączą się z lipidami błon komórkowych i uszkadzają je, prowadząc do szybkiego niszczenia błony podstawnej i warstwy środkowej. Wielkość uszkodzeń zależy od stężenia podanego środka. Typowymi stosowanymi detergentami są polidokanol i siarczan sodowy tetradecylenu.

2. Osmotyki są hipertonicznymi roztworami glukozy i chlorku sodu. Powodują one odwodnienie ściany naczynia i jej powolne niszczenie.

3. Substancje drażniące przyczyniają się do denaturacji białek ściany żylnej. Stosuje się sole jodu i ałun chromowy glicerolu.

W codziennej praktyce najczęściej wykorzystuje się polidokanol (Aetoxysclerol), siarczan sodowy tetradecylu (Fibro-vein) i alum chromu (Scleremo) [11].

Technika zabiegu