Przy tego rodzaju zakażeniach dochodzi do zainfekowania płytek paznokciowych od strony ich wolnego brzegu, lecz bez wcześniejszego zajmowania łożyska (fot. 4).
Dlatego też nie obserwuje się rogowacenia podpaznokciowego, stanu zapalnego łożyska i onycholizy. W obrazie klinicznym dominuje powierzchowne i blaszkowate złuszczanie matowomlecznej płytki paznokciowej.[1] Plamiste zabarwienie płytek jest następstwem znacznego zagęszczenia wydrążonych przez grzyb tuneli, składających się na widoczny pod lupą objaw siatki poprzecznej.[6,11]
Całkowita dystroficzna onychomikoza (TDO – Total Distrophic Onychomycosis)
Fot. 1. Całkowita dystroficzna onychomikoza.
Fot. 5. Całkowita dystroficzna onychomikoza.
Fot. 6. Całkowita dystroficzna onychomikoza.
Postać ta zwykle ma charakter wtórny i stanowi końcowy etap w wyżej wymienionych rodzajach grzybic paznokci (fot. 1, 5, 6).
Rzadko obserwuje się postać pierwotną, np. u pacjentów z przewlekłą kandydozą skórno-śluzówkową. Widać wówczas nieregularne masy rogowe pokrywające łożysko. Dochodzi do zniszczenia całej płytki paznokciowej.[1,2]
W roku 2010 Roderick J. Hay oraz Robert Baran wprowadzili nową klasyfikację kliniczną onychomikoz (tab. 2 i 3).
Tabela 2. Nowa klasyfikacja kliniczna wg Haya i Barana[43]
Tabela 3. Korelacja typu onychomikozy z rodzajem patogenu[43]
Ocena zaawansowania onychomikozy
W zależności od stopnia zaawansowania zmian chorobowych, zakażenia grzybicze zostały podzielone na:
- łagodne,
- umiarkowane,
- ciężkie.
Pierwszą cechą, jaką należy określić, jest stopień zajęcia płytki paznokciowej. W przybliżeniu oceniamy procent powierzchni płytki paznokciowej zmienionej chorobowo. Przyznajemy:
- 1 punkt, gdy choroba obejmuje od 1 do 10 proc. powierzchni płytki paznokciowej,
- 2 punkty, gdy choroba obejmuje od 11 do 25 proc. powierzchni płytki paznokciowej,
- 3 punkty, gdy choroba obejmuje od 26 do 50 proc. powierzchni płytki paznokciowej,
- 4 punkty, gdy choroba obejmuje od 51 do 75 proc. powierzchni płytki paznokciowej,
- 5 punktów, gdy choroba obejmuje 76 proc. i więcej powierzchni płytki paznokciowej.
Drugą cechą, jaką określamy w podanej klasyfikacji, jest odległość zmienionych chorobowo fragmentów paznokcia od macierzy. Należy podzielić płytkę paznokciową na cztery równe części.
1. Gdy zajęta jest chorobowo 1/4 części dalszej paznokcia, przyznajemy 1 punkt.
2. Gdy choroba obejmuje dalszą połowę, oceniamy tę odległość na 2 punkty.
3. Gdy zajęte jest 3/4 powierzchni płytki paznokciowej, oceniamy ją na 3 punkty.