Artykuł
Zakażenia przenoszone drogą płciową – wybrane zagadnienia
dr n. med. Aneta Cybula1,2
lek. Małgorzata Kwiatkowska2
dr n. med. Aneta Cybula
lek. Małgorzata Kwiatkowska
- Grupy ryzyka oraz diagnostyka zakażenia HIV
- Choroby wskaźnikowe AIDS
- Stosowanie leków antyretrowirusowych u aktywnych seksualnie osób niezakażonych HIV, w celu uniknięcia tego zakażenia
- Epidemiologia oraz drogi zakażenia HCV
- Omówienie innych chorób przenoszonych drogą płciową: kiła, chlamydioza, rzeżączka
Infekcje przenoszone drogą płciową stanowią nadal, mimo postępów wiedzy medycznej, znaczący problem zdrowotny. Zapadalność na uleczalne choroby przenoszone drogą płciową przekracza 1 mln przypadków dziennie w skali światowej. Daje to alarmującą liczbę 376,4 mln nowych infekcji rocznie, z czego:
• 165 mln to nowe zachorowania na rzęsistkowicę
• 127,2 mln to nowe przypadki infekcji Chlamydia trachomatis
• 86,9 mln – nowe przypadki rzeżączki
• 6,9 mln – nowe przypadki kiły w populacji osób w wieku 15-49 lat3.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca powszechne stosowanie badań przesiewowych w celu zahamowania szerzenia się infekcji w populacjach podwyższonego ryzyka. Dodatkowe działania mające na celu ograniczenie pandemii to promowanie diagnostyki, poszukiwanie nowych terapii i szczepień. WHO ustanowiła jako cel redukcję ilości zakażeń przenoszonych drogą płciową o 90% do roku 2030 w stosunku do roku 2016.
Szczególną wagę przywiązuje się do profilaktyki przedekspozycyjnej, z powodzeniem stosowanej w przypadku zakażeń HIV. Nadal poszukuje się skutecznych metod zapobiegania bakteryjnym chorobom przenoszonym drogą płciową.
Najczęstsze choroby przenoszone drogą płciową
Epidemiologia
Do najczęstszych uleczalnych chorób przenoszonych drogą płciową zaliczamy: kiłę, rzeżączkę, rzęsistkowicę, zakażenia bakteriami Chlamydia trachomatis, Mycoplasma genitalum, Ureoplasma ureoliticum. Poważne zagrożenie stanowi zjawisko przenoszenia drogą kontaktów płciowych wirusa zapalenia wątroby typu C – HCV (które jest nowym zjawiskiem) oraz wirusa, którego eradykacji nie udaje się osiągnąć, czyli ludzkiego wirusa niedoboru odporności (HIV).
Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia globalna ilość zakażeń chlamydiami w 2016 roku wyniosła u kobiet 34 przypadki na 1000, a u mężczyzn 33 przypadki na 10002. Ten sam raport podaje, że ilość przypadków rzeżączki wśród kobiet wyniosła 20 na 1000, a wśród mężczyzn 26 na 1000. Rzęsistkowicę odnotowano u 40 na 1000 kobiet i u 42 na 1000 mężczyzn. Częstość nowych zachorowań na kiłę u kobiet wyniosła 1,7 na 1000, a u mężczyzn 1,6 na 1000.
Grupy ryzyka
Na całym świecie zapadalność na uleczalne choroby przenoszone drogą płciową przekracza 1 mln przypadków dziennie w skali światowej. Liczba ta jest wyraźnie wyższa w grupie mężczyzn utrzymujących kontakty seksualne z mężczyznami (MSM – men who have sex with men), którzy stanowią grupę ryzyka zakażenia HIV1. Zauważalny jest również wzrost liczby zachorowań na choroby przenoszone drogą płciową u osób heteroseksualnych. Wśród prawdopodobnych przyczyn tej tendencji należy wymienić trend do kontaktów seksualnych pod wpływem substancji psychoaktywnych (tzw. chemsex, kiedy środki przyjmowane są w postaci doustnej lub donosowej, oraz slamsex – kiedy substancje psychoaktywne przyjmowane są drogą iniekcyjną), a także wzrost ilości partnerów seksualnych łatwo pozyskiwanych poprzez portale randkowe.
Seks pod wpływem substancji psychoaktywnych ma przede wszystkim zwielokrotniać przyjemność i satysfakcję. Najczęściej w tym celu używaną substancją jest mefedron (4-metylometkatynon), należący do grupy empatogenów, które powodują charakterystyczne efekty emocjonalno-społeczne, podobne do tych wywoływanych przez ecstasy. Do efektów jego stosowania należą:
• euforia
• podekscytowanie
• rozmowność