• terapię amiodaronem należy przerwać tylko w przypadku jego nieskuteczności w leczeniu antyarytmicznym.

W poamiodaronowej nadczynności tarczycy:

• decyzja o odstawieniu amiodaronu zależy od wskazań do włączenia leku, w przypadku groźnych dla życia komorowych zaburzeń rytmu nie zaleca się odstawienia leku, w innym przypadku lub w razie jego nieskuteczności antyarytmicznej należy przerwać terapię,

• okres półtrwania leku jest na tyle długi, że nie ma natychmiastowego efektu odstawienia leku; nie wykazano różnic w leczeniu AIT w zależności od odstawienia amiodaronu czy kontynuacji terapii.

W AIT typu I stosuje się następujące metody leczenia:

• tionamidy, które choć są skuteczne, działają powoli, ponadto konieczne jest stosowanie dużych dawek leku, a w przypadku kontynuacji leczenia amiodaronem muszą być stosowane przewlekle,

• terapia jodem pomieniotwórczym ¹³¹I jest stosowana, jeżeli jodochwytność tarczycy jest wystarczająco duża lub po odstawieniu terapii amiodaronem; po ablacji tarczycy możliwa jest kontynuacja leczenia amiodaronem z zastosowaniem substytucji hormonami tarczycy,

• tyreoidektomia, którą wykonuje się u pacjentów opornych na inne formy leczenia; w przypadku niewyrównanej nadczynności tarczycy zabieg obarczony jest jednak dużym ryzykiem.

W AIT typu II zastosowanie mają glikokortykosteroidy. Terapia prednizonem w dawce początkowej 40-60 mg na dobę może być skuteczna już w ciągu tygodnia. Większość pacjentów osiąga stadium eutyreozy w ciągu kilku tygodni do kilku miesięcy. U pacjentów bez bezwzględnych wskazań do terapii amiodaronem po odstawieniu leku często następuje eutyreoza.

W AIT typu mieszanego wskazana jest jednoczesna terapia prednizonem i tionamidami. Podobne zalecenia odnoszą się do pacjentów, u których trudne jest zróżnicowanie AIT typu I i II [1-4].

Chorzy leczeni amiodaronem często wymagają stosowania innych leków. U osób jednocześnie leczonych warfaryną poamiodaronowe zaburzenia czynności tarczycy mają istotny wpływ na wartość wskaźnika INR. Nadczynność tarczycy wiąże się ze wzmożonym, natomiast niedoczynność tarczycy z osłabionym działaniem warfaryny. Częste monitorowanie INR jest również wskazane w przypadku przerwania terapii amiodaronem ze względu na wpływ amiodaronu na farmakokinetykę warfaryny [14].

W związku z licznymi działaniami niepożądanymi amiodaronu duże nadzieje wiązano z nowym lekiem antyarytmicznym, dronedaronem. Dronedaron jest pochodną benzofluranu różniącą się od amiodaronu brakiem jodu, przez co nie wpływa w sposób toksyczny na tarczycę, oraz obecnością grupy metanosulfonylowej, co sprawia, że lek ma krótszy okres półtrwania (ok. 24 godziny) i w mniejszym stopniu odkłada się w tkankach. Główne działania niepożądane dronedaronu to zaburzenia żołądkowo-jelitowe, reakcje skórne i niewielki wzrost kreatyniny spowodowany hamowaniem wydzielania kreatyniny w kanalikach nerkowych. Dronedaron ma mniejsze niż amiodaron działanie proarytmiczne. W wytycznych Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego dotyczących postępowania u chorych z migotaniem przedsionków z 2010 r. i w ich aktualizacji z 2012 r. [15] dronedaron zalecany jest u stabilnych klinicznie pacjentów z nieutrwalonym migotaniem przedsionków w celu utrzymania rytmu zatokowego (klasa zaleceń I/A). Można rozważyć jego zastosowanie w krótkiej 4-tygodniowej terapii antyarytmicznej po kardiowersji (klasa zaleceń IIb/B). Dronedaron może być bezpiecznie stosowany u pacjentów z dławicą piersiową, ostrym zespołem wieńcowym, objawami niewydolności serca w klasie I i II wg NYHA, a także u pacjentów z przerostem lewej komory. Nie zaleca się stosowania dronedaronu w utrwalonym migotaniu przedsionków. Dronedaronu nie należy również stosować u chorych z zaawansowaną niewydolnością serca (III i IV klasa wg NYHA) oraz w klasie II wg NYHA w przypadku niestabilności objawów (dekompensacja w miesiącu poprzedzającym włączenie leczenia) [15].

Podsumowanie

Zaburzenia czynności tarczycy wywierają istotny wpływ na serce i układ krążenia. Zarówno w przebiegu nadczynności, jak i niedoczynności tarczycy zachodzą zmiany w częstości rytmu serca, wydolności i kurczliwości mięśnia serowego oraz zmiany hemodynamiczne w krążeniu obwodowym. Duży wpływ na funkcję serca mają również leki stosowane w leczeniu chorób tarczycy, a zwłaszcza substytucja niedoborów hormonalnych. Szczególną uwagę należy zwrócić na subkliniczne zaburzenia funkcji tarczycy, które mają wiele rokowniczo niekorzystnych implikacji, choć są bezobjawowe. Brakuje jednoznacznych wytycznych dotyczących ich leczenia i często jest ono uwarunkowane wieloma czynnikami.

Choroby serca i tarczycy współwystępują bardzo często w praktyce klinicznej. Zarówno rozpoznanie, ocena, jak i leczenie chorób tych narządów wymaga uwzględnienia ich istotnego wzajemnego oddziaływania.