Znacznie rozsądniejsze niż przewlekłe przyjmowanie statyny jest promowanie zdrowego stylu życia. Wyniki badań wskazują bowiem, że ryzyko zgonu z powodu choroby niedokrwiennej serca szybko się zmniejsza po zmianie sposobu żywienia i zaprzestaniu palenia tytoniu. Dzieje się tak w skali populacyjnej, jak i w badaniach klinicznych [18].

Podsumowanie

Należy stwierdzić, że w pierwszej kolejności u chorego z dyslipidemią należy ocenić ryzyko sercowo-naczyniowe. Bez względu na to jakimi wytycznymi będzie się posługiwał lekarz, to szczególna uwaga musi być zwrócona na czynniki ryzyka metabolicznego związane z otyłością i gospodarką węglowodanową. W postępowaniu terapeutycznym pierwszeństwo ma modyfikacja stylu życia i zmiana nawyków żywieniowych [19]. Z chwilą jednak podjęcia decyzji o leczeniu farmakologicznym należy zastosować dawkę statyny zapewniającą uzyskanie celu terapeutycznego.

Jeżeli wynik lipidogramu chorego jest nadal nieprawidłowy, bez wahania sięgamy po dodatkowe leki hipolipemizujące. Należy unikać błędu przedwczesnego zaprzestania terapii, jak i rezygnacji z wdrożonych zmian w stylu życia. Nawet przypadkowo wykryte, choćby w badaniach towarzyszących niektórym ubezpieczeniom, bezobjawowe dyslipidemie mogą wymagać leczenia. Zawsze leczeniu farmakologicznemu musi towarzyszyć zwiększenie aktywności fizycznej i odpowiednia dieta.

Piśmiennictwo

1. Worz CR, Bottorff M. Treating dyslipidemic patients with lipid-modyfying and combination therapies. Pharmacotherapy 2003; 23:625-637.

2. Gould AL, Rossouw JE, Santanello NC et al. Cholesterol reduction yields clinical benefit: impact of statin trials. Circulation 1998; 97:946–952.

3. Rosenson RS. Statins: can the new generation make an impression? Exp Opin Emerg Drugs 2004; 9:269-279.

4. La Rosa JC, Grundy SM, Waters DD et al. Intensive Lipid Lovering with atorvastatin in patients with stable coronary disease. N Engl J Med 2005; 352:1425-35.

5. Sullivan D, Olsson AG, Scott R, et al. Effect of a monoclonal antibody to PCSK9 on low-density lipoprotein cholesterol levels in statin-intolerant patients: the GAUSS randomized trial. JAMA 2012; 308:2497-506.

6. Grundy SM. An International Atherosclerosis Society Position Paper: global recommendations for the management of dyslipidemia. J Clin Lipidol 2013; 7:561-565.

7. Grundy SM, Arai H, Barter P et al. Official document of the International Society of Atherosclerosis: global recomendation for treatment of dyslipidemia. Executive Summary. Clin Invest Arterioscler 2014; 26:33-37.

8. The STABILITY investigators Darapladib for preventing ischemic events in stable coronary heart disease. N Eng J Med 2014; doi:10.1056/NEJM oa1315878

9. Perk J, De Backer G, Gohlke H et al. European Guidelines on cardiovascular disease prevention in clinical practice (version 2012). The Fifth Joint Task Force of the European Society of Cardiology and Other Societies on Cardiovascular Disease Prevention in Clinical Practice (constituted by representatives of nine societies and by invited experts). Developed with the special contribution of the European Association for Cardiovascular Prevention & Rehabilitation (EACPR). Eur Heart J 2012; 33:1635-1701.

10. Brunzell JD, Davidson M, Furberg CD et al. Consensus Conference Report: Lipoprotein management in patients with cardiometabolic risk. Consensus Conference Report from the American Diabetes Association and the American College of Cardiology Foundation. J.Am. Coll Cardiol 2008; 51:1512-1524.

11. Boekhold SM, Arsnault BJ, Mora S et al. Association of LDL cholesterol, non-HDL cholesterol, and apolipoprotein B levels with risk cardiovascular events among patients treated statins: a meta-analysis. JAMA 2012; 307:1302-1309.

12. Goff DC Jr, Lloyd-Jones DM, Bennett G, et.al. 2013 ACC/AHA guideline on the assessment of cardiovascular risk: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines. Circulation. 2013; doi: 10.1161/01.cir.0000437741.48606.98.

13. Eckel RH, Jakicic JM, Ard JD, et.al. 2013 AHA/ACC Guideline on Lifestyle Management to Reduce Cardiovascular Risk. JACC 2013; doi:10.1016/j.jacc.2013.11.003.

14. Stone NJ, Robinson J, Lichtenstein AH, et.al. 2013 ACC/AHA guideline on the treatment of blood cholesterol to reduce atherosclerotic cardiovascular risk in adults: a report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Practice Guidelines. Circulation 2013; doi:10.1161/01.cir.0000437738.63853.7a.

15. Reiner Z, Catapano AL, De Backer G et al. ESC/EAS Guidelines for the management of dyslipidaemias The Task Force for the management of dyslipidaemias of the European Society of Cardiology (ESC) and the European Atherosclerosis Society (EAS). Eur Heart J 2011; 32:1769-1818.

16. Cholesterol Treatment Trialists’CTT Collaborators: The effects of lowering LDL cholesterol with statin therapy in people at low risk of vascular disease: meta-analysis of individual data from 27 randomised trials. Lancet 2012; 380:581-590.

17. Tonelli M. Efficacy of statins for primary prevention in people at low cardiovascular risk: a meta-analysis. Can Med Assoc J 2011; 183:E1189-1202.

18. Capewall S. Rapid mortality falls after risk-factor changes in populations. Lancet 2011; 378:752-753.

19. Li G, Zhang P, Wang J et al. Cardiovascular mortality, all-cause mortality, and diabetes incidence after lifestyle intervention for people with impaired glucose tolerance in the Da Qing Diabetes Prevention Study: a 23-year follow-up study. Lancet Diabetes Endocrinol 2014; doi:10.1016/ S2213-8587(14)70057-9.

Do góry