Pytanie

Który ze sposobów postępowania byłby najwłaściwszym kolejnym krokiem?

a. Przerwanie podawania kotrimoksazolu

b. Ocena obecności eozynofilów w moczu

c. Przerwanie podawania prednizonu

d. Oznaczenie przeciwciał przeciw cytoplazmie granulocytów obojętnochłonnych (ANCA – antineutrophil cytoplasmic antibodies) w surowicy

e. Ocena mikroalbuminurii

Omówienie

Niektóre leki, takie jak trimetoprim, powodują zwiększenie stężenia kreatyniny w surowicy, co jednak nie odpowiada obniżeniu przesączania kłębuszkowego (GFR – glomerular filtration rate).11 Niewielka ilość ogólnego wydalania kreatyniny odbywa się na drodze wydzielania cewkowego; jednak u różnych osób inny procent ogólny kreatyniny jest eliminowany w ten sposób i jest ona względnie w większym stopniu wydzielana przez cewki u osób z przewlekłą niewydolnością nerek. Trimetoprim jest inhibitorem cewkowego wydzielania kreatyniny i może również interferować z wydzielaniem potasu.

W kilku badaniach udokumentowano zwiększenie od 15 do 30% stężenia kreatyniny w surowicy w związku ze stosowaniem trimetoprimu, co mogłoby odpowiadać zmianom obserwowanym u opisywanej pacjentki. Wzrost występuje już po kilku godzinach po podaniu pierwszej dawki i szybko normalizuje się po odstawieniu leku. Lek ten powoduje również występowanie odwracalnej hiperkaliemii ze średnim wzrostem stężeń potasu w surowicy o 0,3 mEq/l.12 Mimo że nie ma ona znaczenia klinicznego, to jednak należy zachować ostrożność w przypadku osób, u których występują inne czynniki ryzyka hiperkaliemii (np. przyjmowanie inhibitorów ACE, sartanów, spironolaktonu czy przewlekła choroba nerek).

U pacjentki nie występują inne kliniczne objawy ostrego śródmiąższowego zapalenia nerek czy zapalenia naczyń (vasculitis). Mimo że za wzrost stężenia azotu mocznikowego najprawdopodobniej odpowiedzialny jest prednizon (przez zwiększenie wytwarzania mocznika w procesach katabolicznych), to jednak nie ma wskazań do jego odstawienia. Hiperglikemia ma charakter przejściowy i wiąże się ze stosowaniem glikokortykosteroidów. U pacjentki wywiad w kierunku cukrzycy jest negatywny i nie ma potrzeby badania stężenia mikroalbumin.

Perłowa zasada

Trimetoprim powoduje wystąpienie odwracalnego wzrostu stężenia potasu i stężenia kreatyniny w surowicy.

Prawidłowe odpowiedzi: 1. a, 2. d, 3. d, 4. e, 5. a, 6. a

Do góry