1. ABDE, 2. ABCE, 3. ABC, 4. BDE, 5. ABD
Przewlekłe leczenie glikokortykosteroidami jest najczęstszą przyczyną osteoporozy wtórnej. W osteoporozie związanej z przewlekłym leczeniem glikokortykosteroidami (GKS) ryzyko złamań zwiększa się wraz ze wzrostem codziennej i skumulowanej dawki leku oraz z czasem jego stosowania. Istotną rolę w rozwoju osteoporozy w tej grupie chorych odgrywają współistniejące czynniki ryzyka, takie jak potwierdzone złamania, mała podaż wapnia, wiek >50 lat, mały BMI, hipogonadyzm, jak również charakter choroby będącej przyczyną przewlekłego stosowania GKS. Prewencję lub leczenie osteoporozy należy rozpocząć jak najwcześniej, najlepiej jednocześnie z rozpoczęciem kuracji GKS. Dotychczas nie określono całkowicie „bezpiecznej” dawki GKS. Najlepszym sposobem postępowania jest ograniczanie dawki GKS i czasu trwania leczenia do niezbędnego określonego skutecznością kliniczną minimum oraz właściwego leczenia choroby podstawowej.
4. W diagnostyce i profilaktyce osteoporozy posteroidowej ocena ryzyka złamań jest wskazana u wszystkich osób otrzymujących glikokortykosteroidy ogólnoustrojowo w dawce (w przeliczeniu na prednizon): 1. >5 mg/24 h przez ≥3 miesiące
2. >7,5 mg/24 h przez ≥3 miesiące
3. >10 mg/24 h przez ≥3 miesiące
4. >5 mg/24 h przez ≥6 miesięcy
5. >10 mg/24 h przez ≥6 miesięcy
Ocena ryzyka złamań jest wskazana u wszystkich osób otrzymujących glikokortykosteroidy ogólnoustrojowo w dawce >5 mg/24 h (w przeliczeniu na prednizon) przez ≥3 miesiące, szczególnie w sytuacji, gdy współistnieją inne czynniki ryzyka, np: stan po menopauzie, reumatoidalne zapalenie stawów, przebyte złamanie osteoporotyczne, złamanie osteoporotyczne u któregoś z rodziców. W trakcie leczenia GKS zaleca się rutynowe wykonywanie raz w miesiącu pomiaru wzrostu pacjenta oraz odcinka żebrowo-biodrowego.
5. W diagnostyce i profilaktyce osteoporozy posteroidowej wykonywanie badania densytometrycznego metodą DXA (dwuwiązkowa absorpcjometria rentgenowska) zalecane jest u osób leczonych glikokortykosteroidami (w dawce 5 mg/24 h w przeliczeniu na prednizon przez ≥3 miesiące):
A. Przed rozpoczęciem lub w początkowej fazie leczenia glikokortykosteroidami
B. Co 6-12 miesięcy w trakcie leczenia glikokortykosteroidami, najlepiej w tej samej lokalizacji
C. Po minimum 6-miesięcznym okresie leczenia glikokortykosteroidami
D. Co 3 miesiące w trakcie leczenia glikokortykosteroidami, najlepiej w tej samej lokalizacji
E. Co 6-12 miesięcy w trakcie leczenia glikokortykosteroidami, w różnych lokalizacjach
Wybierz zestaw prawidłowych odpowiedzi:
1. AB, 2. AC, 3. CE, 4. CD, 5. AE
U osób rozpoczynających leczenie glikokortykosteroidami oznaczenie mineralnej gęstości kości (BMD – bone mineral density) kręgów lędźwiowych lub bliższego końca kości udowej metodą DXA zaleca się:
• przed rozpoczęciem lub w początkowej fazie leczenia glikokortykosteroidami w dawce >5 mg/24 h w przeliczeniu na prednizon, gdy planowany okres leczenia wynosi ≥3 miesiące
• co 6-12 miesięcy w trakcie leczenia, najlepiej w tej samej lokalizacji.
6. Podstawą profilaktyki osteoporozy u wszystkich osób, u których planuje się lub kontynuuje leczenie glikokortykosteroidami (prednizon >5 mg/24 h lub równoważna dawka innego glikokortykosteroidu przez ≥3 miesiące), jest suplementacja:
A. 1000-2000 mg/24 h wapnia elementarnego
B. Cholekalcyferolu w dawce 800 j.m./24 h
C. Cholekalcyferolu, tak by docelowe stężenie w surowicy wynosiło >30 ng/ml
D. 500-1000 mg/24 h wapnia elementarnego
E. Cholekalcyferolu w dawce 400 j.m./24 h
Wybierz zestaw prawidłowych odpowiedzi:
1. AB, 2. ABC, 3. DE, 4. BCD, 5. ACD
Podstawą profilaktyki osteoporozy u wszystkich osób, u których planuje się lub kontynuuje leczenie glikokortykosteroidami w dawce >5 mg/24 h w przeliczeniu na prednizon przez ≥3 miesiące, jest suplementacja wapnia po uwzględnieniu podaży w diecie w celu zapewnienia 1000-2000 mg/24 h wapnia elementarnego oraz witaminy D (800 j.m./24 h cholekalcyferolu; lub, jeśli istnieją szczególne wskazania, alfakalcydolu, docelowo do stężenia 25(OH)D3 w surowicy >30 ng/ml).