Dla­cze­go nie ma po­pra­wy? Ba­da­nia wy­ka­zu­ją, że le­cze­nie prze­ciw­za­pal­ne po­win­no być roz­po­czę­te wcze­śnie.⁴⁰ Przy­czy­ną nie­sku­tecz­no­ści gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­idów jest zła tech­ni­ka po­da­wa­nia le­ku i nie­sto­so­wa­nie się do za­le­ceń.

Wnio­sek. Gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­idy wziew­ne po­win­ny być uwa­ża­ne za le­ki do co­dzien­ne­go sto­so­wa­nia, kon­tro­lu­ją­ce cho­ro­bę a nie ja­ko le­cze­nie włą­cza­ne w za­ostrze­niach ast­my.

Dłu­go­dzia­ła­ją­ce β₂-mi­me­ty­ki

In­struk­cja dla pa­cjen­ta. Nie są to le­ki, któ­re ma­ją na ce­lu szyb­ką po­pra­wę czy ra­to­wa­nie ży­cia.

Kie­dy sto­so­wać? Dłu­go­dzia­ła­ją­ce β₂-mi­me­ty­ki są czę­sto ele­men­tem dłu­go­ter­mi­no­we­go pla­nu le­cze­nia ast­my, ich sto­so­wa­nie po­zwa­la zmniej­szyć daw­ki gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­idów wziew­nych i zmniej­szyć czę­stość ła­god­nych za­ostrzeń.^44,45

Co to jest? Dłu­go­dzia­ła­ją­ce β₂-mi­me­ty­ki, ta­kie jak sal­me­te­rol i for­mo­te­rol, nie po­win­ny być sto­so­wa­ne w ast­mie, je­śli nie to­wa­rzy­szy te­mu re­gu­lar­ne sto­so­wa­nie gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­idów wziew­nych.⁴⁶

Na­le­ży zwró­cić uwa­gę, że sal­me­te­rol i for­mo­te­rol nie są le­ka­mi za­le­ca­ny­mi do sto­so­wa­nia w sy­tu­acjach na­głych.⁴⁷ Po­czą­tek dzia­ła­nia for­mo­te­ro­lu na­stę­pu­je po kil­ku mi­nu­tach, ale Fo­od and Drug Ad­mi­ni­stra­tion nie za­le­ca go w ta­kich przy­pad­kach. Krót­ko­dzia­ła­ją­ce le­ki cho­li­no­li­tycz­ne od­gry­wa­ją ro­lę w le­cze­niu za­ostrzeń ast­my na od­dzia­łach ra­tun­ko­wych, ale nie są za­le­ca­ne do le­cze­nia do­mo­we­go.

Ba­da­nia. Ostat­nio prze­pro­wa­dzo­ne ba­da­nia po­twier­dza­ją sku­tecz­ność do­raź­ne­go sto­so­wa­nia po­łą­cze­nia gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­idów wziew­nych i dłu­go­dzia­ła­ją­cych β₂-mi­me­ty­ków w sku­tecz­nie kon­tro­lo­wa­nej ast­mie.^48,49 Nie­zbęd­ne są do­dat­ko­we ba­da­nia, w ce­lu wy­ja­śnie­nia ro­li po­łą­czo­ne­go sto­so­wa­nia gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­idów wziew­nych i dłu­go­dzia­ła­ją­cych β₂-mi­me­ty­ków w ostrej fa­zie za­ostrzeń ast­my.

Wnio­sek. Fo­od and Drug Ad­mi­ni­stra­tion nie za­le­ca sto­so­wa­nia po­łą­czeń gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­idów wziew­nych i dłu­go­dzia­ła­ją­cych β₂-mi­me­ty­ków w ostrej fa­zie za­ostrze­nia ast­my.

Gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­idy sto­so­wa­ne ogólnie

In­struk­cja dla pa­cjen­ta. Aby uzy­skać kon­tro­lę nad za­ostrze­niem ast­my do­ust­ne le­cze­nie gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­ida­mi na­le­ży roz­po­cząć wcze­śnie. Glikokortykosteroidy stosowane ogólnie przez krótki czas są lekami bezpiecznymi.

Kie­dy sto­so­wać? Mo­ment roz­po­czę­cia te­ra­pii gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­ida­mi sto­so­wa­ny­mi ogól­no­ustro­jo­wo okre­śla je­den z punk­tów w sche­ma­cie dzia­ła­nia (np. gdy ob­ja­wy są bar­dzo na­si­lo­ne lub gdy 2 po­mia­ry wy­ko­ny­wa­ne w od­stę­pie 24 h wska­żą PEF niż­szy o 20% od naj­lep­sze­go wy­ni­ku pa­cjen­ta).

Co to jest? Ogól­no­ustro­jo­wa gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­ido­te­ra­pia jest le­cze­niem pierw­sze­go rzu­tu w cięż­kich za­ostrze­niach lub u pa­cjen­tów, któ­rzy nie uzy­sku­ją po­pra­wy przez zwięk­sze­nie da­wek krót­ko­dzia­ła­ją­cych β₂-mi­me­ty­ków.^36,50,51 Gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­idy po­da­wa­ne do­ust­nie lub do­żyl­nie wy­da­ją się mieć po­dob­ną sku­tecz­ność w za­ostrze­niach ast­my.

Ile i jak czę­sto? W ba­da­niu FA­CET za­sto­so­wa­no daw­kę pred­ni­zo­nu 30 mg/24h w le­cze­niu 425 epi­zo­dów cięż­kie­go za­ostrze­nia ast­my.²⁴ Ak­tu­al­ne wy­tycz­ne su­ge­ru­ją sto­so­wa­nie pred­ni­zo­nu w daw­ce 40-60 mg/24h u do­ro­słych i 2 mg/kg m.c./24h u dzie­ci.¹

Jak dłu­go? Su­ge­ro­wa­ny czas trwa­nia te­ra­pii gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­ida­mi po­da­wa­ny­mi ogól­no­ustro­jo­wo wy­no­si 5-10 dni.^24,50 Nie wy­ka­za­no, aby dłuż­sza te­ra­pia lub więk­sze daw­ki gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­idów by­ły sku­tecz­niej­sze.^52,53

Stop­nio­we od­sta­wia­nie le­ku. Stop­nio­we od­sta­wia­nie gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­idów jest ko­niecz­ne tyl­ko u pa­cjen­tów, któ­rzy otrzy­my­wa­li je przez dłu­gi czas lub w przy­pad­ku, gdy le­cze­nie ogól­no­ustro­jo­we jest czę­sto po­wta­rza­ne. Ba­da­nia wy­ka­za­ły, że funk­cja nad­ner­czy po­wra­ca szyb­ko.^54-57 Zwo­len­ni­cy stop­nio­we­go od­sta­wia­nia gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­idów su­ge­ru­ją, że ta­ki spo­sób po­stę­po­wa­nia mo­że za­po­bie­gać za­ostrze­niu ast­my z od­bi­cia, utrzy­mu­je kon­tro­lę prze­ciw­za­pal­ną i za­po­bie­ga wy­stą­pie­niu nie­wy­dol­no­ści nad­ner­czy.^1,54 Je­śli pa­cjent przyj­mu­je gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­idy wziew­ne, nie ma po­trze­by do­ust­ne­go sto­so­wa­nia gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­idów w ce­lu zwięk­sze­nia te­ra­pii prze­ciw­za­pal­nej.

Dla­cze­go nie ma po­pra­wy? W ba­da­niach prze­pro­wa­dzo­nych przez Le­vy’ego i wsp.⁴⁰ wy­so­ki wskaź­nik nie­wy­dol­no­ści od­de­cho­wej w gru­pie sto­su­ją­cej pred­ni­zon, był przy­pi­sa­ny opóź­nio­ne­mu roz­po­czę­ciu le­cze­nia. Pa­cjen­ci po­win­ni spo­dzie­wać się po­pra­wy w cią­gu 48 h, jed­nak w przy­pad­ku po­waż­ne­go za­ostrze­nia po­pra­wa mo­że na­stą­pić póź­niej.⁵² Opor­ność na gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­idy wy­ka­zu­je je­dy­nie ma­ły od­se­tek pa­cjen­tów z ast­mą.

Ko­men­tarz. Ogól­no­ustro­jo­we gli­ko­kor­ty­ko­ste­ro­idy są pre­fe­ro­wa­nym le­cze­niem w śred­nich i cięż­kich za­ostrze­niach ast­my.

Wnio­ski

Pi­sem­ny plan po­stę­po­wa­nia w ast­mie jest uży­tecz­nym na­rzę­dziem i po­wi­nien za­wie­rać opar­ty na uzgod­nio­nych z pa­cjen­tem me­to­dach sa­mo­kon­tro­li sche­mat dzia­ła­nia, in­for­ma­cje do­ty­czą­ce daw­ko­wa­nia le­ków i cza­su trwa­nia in­ten­syw­ne­go le­cze­nia oraz da­ne kon­tak­to­we uła­twia­ją­ce uzy­ska­nie nie­zbęd­nej po­mo­cy le­kar­skiej. Oso­bi­ste pi­sem­ne pla­ny po­stę­po­wa­nia w ast­mie po­win­ny być opra­co­wy­wa­ne w spo­sób prze­my­śla­ny, aby na ich pod­sta­wie pa­cjen­ci mo­gli wcze­śnie roz­po­znać za­ostrze­nie i sku­tecz­nie je le­czyć.