W in­nej ostat­nio opra­co­wa­nej me­to­dzie tak­że wy­ko­rzy­stu­je się na­tu­ral­ny sub­strat ACE2 – Ang II. Jest to me­to­da spek­tro­me­trii ma­so­wej z wy­ko­rzy­sta­niem tech­ni­ki SEL­DI­-TOF (sur­fa­ce­-en­han­ced la­ser de­sorp­tion/io­ni­za­tion ti­me­-of­-fli­ght) oraz tech­no­lo­gii mi­kro­ma­cie­rzy biał­ko­wej Pro­te­in­Chip Ar­ray (Ci­pher­gen Bio­sys­tems, Fre­mont, Ka­li­for­nia, USA).20 W tej me­to­dzie prób­ki uzy­ska­ne z ne­rek my­szy mie­sza się z Ang II i in­ku­bu­je przez okre­ślo­ny czas. ACE2 prze­kształ­ca Ang II w Ang 1-7, a obie te sub­stan­cje moż­na ozna­czać za po­mo­cą spek­tro­me­trii ma­so­wej z wy­ko­rzy­sta­niem tech­ni­ki SEL­DI­-TOF. Po­nie­waż za­ob­ser­wo­wa­no li­nio­wą za­leż­ność mię­dzy stę­że­niem re­kom­bi­no­wa­ne­go ACE2 oraz sto­sun­kiem ilo­ści po­wsta­łej Ang 1-7 do ilo­ści zhy­dro­li­zo­wa­nej Ang II, za­pro­po­no­wa­no wy­ko­rzy­sty­wa­nie sto­sun­ku Ang 1-7/Ang II ja­ko wskaź­ni­ka tkan­ko­wej ak­tyw­no­ści ACE2.20

Ak­tyw­ność ACE2 jest swo­ista tkan­ko­wo

Ak­tyw­ność ACE2 róż­ni się znacz­nie mię­dzy po­szcze­gól­ny­mi tkan­ka­mi. Na przy­kład za po­mo­cą na­szej me­to­dy flu­ore­scen­cyj­nej stwier­dzi­li­śmy, że ak­tyw­ność ACE2 w ko­rze ne­rek my­szy jest ok. 10-20 ra­zy więk­sza niż w ser­cu, na­to­miast w su­ro­wi­cy jest le­d­wie wy­kry­wal­na.16 W ba­da­niach, w któ­rych sto­so­wa­no in­ne me­to­dy po­mia­ru, stwier­dzo­no bar­dzo ma­łą lub nie­wy­kry­wal­ną ak­tyw­ność ACE2 w oso­czu gry­zo­ni.20,26 Rów­nież u zdro­wych lu­dzi ak­tyw­ność ACE2 w krwio­bie­gu jest nie­wy­kry­wal­na lub bar­dzo ma­ła.30 Ri­ce i wsp.30 stwier­dzi­li, że ak­tyw­ność krą­żą­ce­go ACE2 by­ła 100 ra­zy mniej­sza od ak­tyw­no­ści ACE i da­wa­ła się wy­kryć u mniej niż 10% ba­da­nej po­pu­la­cji. Ma­ła ak­tyw­ność ACE2 w krwio­bie­gu mo­że być na­stęp­stwem mniej­sze­go uwal­nia­nia te­go en­zy­mu z błon ko­mó­rek śród­błon­ka w po­rów­na­niu z ACE.30 Za re­gu­lo­wa­ne uwal­nia­nie ACE2 od­po­wie­dzial­na jest me­ta­lo­pro­te­aza ADA­M17, a w po­rów­na­niu z ACE kon­sty­tu­tyw­ne uwal­nia­nie ACE2 jest nie­wiel­kie.31 Ak­tyw­ność ACE2 i obec­ność te­go biał­ka wy­kry­to w mo­czu zdro­wych lu­dzi,32 a w in­nym ba­da­niu prze­pro­wa­dzo­no ozna­cze­nia ak­tyw­no­ści ACE2 w mo­czu i su­ro­wi­cy owiec.21 Wy­da­je się za­tem, że ACE2, po­dob­nie jak ACE, jest wy­dzie­la­ny in vi­vo ja­ko roz­pusz­czal­ne biał­ko. Na­le­ża­ło­by usta­lić, czy ilość ACE2 w krwio­bie­gu lub mo­czu zwięk­sza się w pew­nych sta­nach cho­ro­bo­wych z po­wo­du zwięk­sze­nia eks­pre­sji, więk­sze­go uwal­nia­nia z błon ko­mór­ko­wych lub zmniej­szo­nej eli­mi­na­cji z krwio­bie­gu.30 Cha­rak­te­ry­sty­ka eks­pre­sji ge­nów ko­du­ją­cych ACE i ACE2 w kłę­busz­kach ner­ko­wych u my­szy db/db jest od­wrot­no­ścią te­go, co ob­ser­wu­je się w cew­kach w ko­rze ne­rek.13 W re­zul­ta­cie osta­tecz­ne stę­że­nie w mo­czu mo­że nie od­zwier­cie­dlać miej­sca w ne­fro­nie, w któ­rym na­stę­pu­je pier­wot­na zmia­na.

W ko­rze ne­rek stwier­dzo­no do­brą ko­re­la­cję mię­dzy ilo­ścią biał­ka ACE2 a je­go ak­tyw­no­ścią en­zy­ma­tycz­ną.16 Wska­zu­je to, że po­ziom ak­tyw­no­ści czyn­no­ścio­wej w znacz­nym stop­niu za­le­ży od wiel­ko­ści eks­pre­sji biał­ka. Nie stwier­dzi­li­śmy na­to­miast do­dat­niej ko­re­la­cji mię­dzy ak­tyw­no­ścią ACE2 a ilo­ścią mRNA ACE2 w ner­kach my­szy db/db, a tak­że my­szy z cu­krzy­cą in­du­ko­wa­ną strep­to­zo­to­cy­ną. Wy­ni­ki te ilu­stru­ją, że nie moż­na po­le­gać wy­łącz­nie na oce­nie ilo­ści mRNA, kie­dy ana­li­zu­je się zmia­ny do­ty­czą­ce ACE2. Sa­mo ozna­cza­nie mRNA ACE2 mo­że nie od­zwier­cie­dlać róż­nic wy­stę­pu­ją­cych na po­zio­mie po­tran­skryp­cyj­nym.16 Trze­ba o tym pa­mię­tać pod­czas in­ter­pre­ta­cji da­nych z ba­dań, w któ­rych opi­sy­wa­no po­li­mor­fi­zmy ge­nu Ace2 w ta­kich cho­ro­bach, jak nad­ci­śnie­nie tęt­ni­cze lub cu­krzy­ca. Pod­kre­śla to do­dat­ko­wo war­tość dys­po­no­wa­nia wia­ry­god­ny­mi me­to­da­mi ozna­cza­nia ak­tyw­no­ści ACE2 w miej­scach moż­li­wych zmian do­ty­czą­cych te­go en­zy­mu, któ­re na­stę­pu­ją w ner­kach i in­nych na­rzą­dach.

Eks­pre­sja ACE2 w ner­kach

W im­mu­no­hi­sto­che­micz­nej ana­li­zie roz­kła­du ACE2 w ner­kach wy­ka­za­no naj­więk­szą in­ten­syw­ność bar­wie­nia na obec­ność te­go en­zy­mu w cew­kach ner­ko­wych.13,15,33 Za­rów­no w skraw­kach tkan­ki ne­rek, jak i w ho­dow­lach spo­la­ry­zo­wa­nych ko­mó­rek na­błon­ka ne­rek ACE2 lo­ka­li­zu­je się głów­nie na po­wierzch­ni api­kal­nej,15,32 skąd mo­że pod­le­gać re­gu­lo­wa­ne­mu pro­te­oli­tycz­ne­mu uwal­nia­niu.31 ACE2 znaj­du­je się rów­nież w kłę­busz­kach ner­ko­wych, cho­ciaż po­ziom eks­pre­sji w ner­kach my­szy jest tam zmniej­szo­ny w po­rów­na­niu z cew­ka­mi ner­ko­wy­mi (patrz ni­żej). Li i wsp.22 do­ko­na­li sys­te­ma­tycz­nej oce­ny względ­ne­go roz­kła­du ACE2 w ner­ce szczu­ra na po­zio­mie mRNA. W seg­men­tach szczu­rzych ne­fro­nów pod­da­nych mi­kro­pre­pa­ro­wa­niu oce­na pół­i­lo­ścio­wa za po­mo­cą re­ak­cji łań­cu­cho­wej po­li­me­ra­zy z uży­ciem od­wrot­nej trans­kryp­ta­zy (RT­-PCR) ujaw­ni­ła po­wszech­ną eks­pre­sję mRNA ACE2, któ­re­go sto­sun­ko­wo du­żą ilość stwier­dzo­no w po­cząt­ko­wym od­cin­ku cew­ki pro­stej (pę­tli Hen­le­go). Du­ża eks­pre­sja ACE2 w cew­ce bliż­szej wska­zu­je na to, że en­zym ten mo­że re­gu­lo­wać miej­sco­we stę­że­nie Ang II i wy­twa­rzać Ang 1-7. U szczu­rów ACE2 zlo­ka­li­zo­wa­no za po­mo­cą me­tod im­mu­no­hi­sto­che­micz­nych w cew­ce bliż­szej.34 War­to za­uwa­żyć, że ACE2 wy­stę­pu­je ra­zem z Ang 1-7, zaś in­ten­syw­ność bar­wie­nia cew­ki bliż­szej na obec­ność ACE2 i Ang 1-7 zwięk­sza się w pra­wi­dło­wej cią­ży.34 Ko­re­lo­wa­ło to ze zwięk­szo­nym wy­da­la­niem Ang 1-7 z mo­czem, na­to­miast w ba­da­niu tym nie ozna­cza­no ACE2 w mo­czu.34

Le­ly i wsp.35 do­nie­śli, że u lu­dzi ACE2 ule­ga eks­pre­sji w na­błon­ku ce­wek i kłę­busz­ków ner­ko­wych, a tak­że w ko­mór­kach mię­śni gład­kich na­czyń i w śród­błon­ku tęt­nic mię­dzy­pła­ci­ko­wych. W ma­te­ria­le uzy­ska­nym pod­czas biop­sji ne­rek u pa­cjen­tów z pier­wot­ny­mi i wtór­ny­mi cho­ro­ba­mi ne­rek stwier­dzo­no neo­ek­spre­sję ACE2 w śród­błon­ku ka­pi­lar kłę­busz­ko­wych i oko­ło­cew­ko­wych.35

Ostat­nio w na­szym la­bo­ra­to­rium wy­ka­za­li­śmy, że ACE2 wy­stę­pu­je ra­zem z mar­ke­ra­mi ko­mó­rek na­błon­ka kłę­busz­ków (po­do­cy­tów), na­to­miast je­go obec­ność w kom­plek­sie po­do­cy­tu i bło­ny szcze­li­no­wa­tej zo­sta­ła po­twier­dzo­na za po­mo­cą im­mu­no­zna­ko­wa­nia zło­tem.15 Obec­ność ACE2 zo­sta­ła rów­nież po­twier­dzo­na za po­mo­cą tech­ni­ki We­stern blot­ting i im­mu­no­flu­ore­scen­cji w ho­dow­li unie­śmier­tel­nio­nych po­do­cy­tów.36 Ve­lez i wsp.37 zba­da­li prze­twa­rza­nie sub­stra­tów an­gio­ten­sy­ny w ho­dow­li ko­mó­rek na­błon­ka kłę­busz­ków. Wy­ka­za­li, że w po­do­cy­tach na­stę­pu­je eks­pre­sja funk­cjo­nal­ne­go, we­wnętrz­ne­go ukła­du re­ni­na­-an­gio­ten­sy­na cha­rak­te­ry­zu­ją­ce­go się ak­tyw­no­ścią ne­pry­li­zy­ny, ami­no­pep­ty­da­zy A, ACE2 i re­ni­ny, któ­ra pro­wa­dzi głów­nie do wy­twa­rza­nia Ang 1-7 i Ang 1-9 oraz de­gra­da­cji Ang II.37

W na­szym la­bo­ra­to­rium oce­ni­li­śmy cha­rak­te­ry­sty­kę bar­wie­nia kłę­busz­ków na obec­ność ACE2 i ACE u my­szy z cu­krzy­cą i u zwie­rząt z gru­py kon­tro­l­nej.15 W zmie­nio­nych pod wpły­wem cu­krzy­cy ner­kach my­szy db/db w wie­ku 8 ty­go­dni bar­wie­nie kłę­busz­ków me­to­dą im­mu­no­lo­gicz­ną na obec­ność ACE2 jest zmniej­szo­ne. W prze­ci­wień­stwie do te­go eks­pre­sja ACE w kłę­busz­kach my­szy db/db z cu­krzy­cą jest zwięk­szo­na w po­rów­na­niu z do­bra­ny­mi pod wzglę­dem wie­ku zwie­rzę­ta­mi z gru­py kon­tro­l­nej bez cu­krzy­cy.15 Ti­kel­lis i wsp.33 stwier­dzi­li od­wrot­ną cha­rak­te­ry­sty­kę u szczu­rów z cu­krzy­cą in­du­ko­wa­ną strep­to­zo­to­cy­ną. Bar­wie­nie kłę­busz­ków na obec­ność ACE2 u my­szy jest jed­nak słab­sze niż u szczu­rów, a więc moż­li­wa jest róż­ni­ca mię­dzy ga­tun­ka­mi. U lu­dzi, po­dob­nie jak u my­szy, wy­bar­wia­nie się kłę­busz­ków jest słab­sze niż wy­bar­wia­nie się ce­wek ner­ko­wych.38

Moż­li­we zna­cze­nie zmian do­ty­czą­cych ACE2 w cho­ro­bach ne­rek

Ja­kie mo­że być zna­cze­nie zmniej­sze­nia ak­tyw­no­ści ACE2 i zwięk­sze­nia ak­tyw­no­ści ACE na po­zio­mie kłę­busz­ków ner­ko­wych? Stwier­dzi­li­śmy, że u my­szy z cu­krzy­cą ta­ka kom­bi­na­cja mo­że sprzy­jać uszko­dze­niu ne­rek, po­wo­du­jąc na­gro­ma­dze­nie Ang II lub zmniej­sze­nie wy­twa­rza­nia Ang 1-7.15 Aby zba­dać tę hi­po­te­zę, po­słu­ży­li­śmy się swo­istym in­hi­bi­to­rem ACE2, MLN­-4760, w ce­lu zmniej­sze­nia ak­tyw­no­ści ACE2. Po­da­wa­nie MLN­-4760 przez 16 ty­go­dni zwięk­sza­ło u my­szy db/db al­bu­mi­nu­rię.15 Wią­za­ło się to z na­si­le­niem eks­pre­sji fi­bro­nek­ty­ny w kłę­busz­kach. W in­nym mo­de­lu cu­krzy­cy (u my­szy otrzy­mu­ją­cych strep­to­zo­to­cy­nę) So­ler i wsp.14 stwier­dzi­li, że w na­stęp­stwie po­da­wa­nia MLN­-4760 do­cho­dzi­ło za­rów­no do eks­pan­sji me­zan­gium kłę­busz­ków, jak i do zwięk­sze­nia wy­da­la­nia al­bu­min. Za­uwa­ży­li­śmy po­nad­to, że eks­pre­sja ACE w kłę­busz­kach u my­szy otrzy­mu­ją­cych strep­to­zo­to­cy­nę by­ła zwięk­szo­na i ule­ga­ła dal­sze­mu wzro­sto­wi po po­da­niu MLN­-4760.14 Jak przed­sta­wio­no na ry­ci­nie 1, zmia­ny do­ty­czą­ce ACE i ACE2 mo­gą wspól­nie re­gu­lo­wać stę­że­nie róż­nych pep­ty­dów an­gio­ten­sy­ny. Sche­mat przed­sta­wio­ny na ry­ci­nie 1 wska­zu­je, że po­łą­cze­nie ma­łej ak­tyw­no­ści ACE i du­żej ak­tyw­no­ści ACE2 pro­wa­dzi­ło­by do zmniej­sze­nia miej­sco­we­go wy­twa­rza­nia Ang II oraz zwięk­sze­nia wy­twa­rza­nia Ang 1-7.

Kom­bi­na­cja zwięk­szo­nej ak­tyw­no­ści ACE i zmniej­szo­nej ak­tyw­no­ści ACE2 w kłę­busz­kach po­win­na na­to­miast sprzy­jać zwięk­szo­ne­mu gro­ma­dze­niu się Ang II w kłę­busz­kach oraz zwięk­sze­niu ich prze­pusz­czal­no­ści, ob­ja­wia­ją­ce­mu się al­bu­mi­nu­rią. Ta hi­po­te­za nie mu­si być sprzecz­na z do­mi­nu­ją­cym obec­nie po­glą­dem o zwięk­szo­nym wy­twa­rza­niu Ang II w ner­ce w prze­bie­gu ne­fro­pa­tii cu­krzy­co­wej. Moż­li­we jest bo­wiem, iż w kłę­busz­kach u my­szy z cu­krzy­cą do­cho­dzi za­rów­no do zwięk­sze­nia wy­twa­rza­nia Ang II, jak i do zmniej­sze­nia jej de­gra­da­cji, co przy­czy­nia­ło­by się do jesz­cze więk­sze­go uszko­dze­nia ne­rek.

W ba­da­niach prze­pro­wa­dzo­nych na zwie­rzę­tach, u któ­rych do­ko­na­no ge­ne­tycz­nej abla­cji ACE2, wy­ka­za­no roz­wój uszko­dzeń ne­rek, zwłasz­cza w kłę­busz­kach, cho­ciaż uszko­dze­nie kłę­busz­ków ob­ser­wo­wa­no ty­ko u star­szych zwie­rząt. U sam­ców my­szy z ge­ne­tycz­ną abla­cją ACE2 do­cho­dzi­ło do wcze­sne­go gro­ma­dze­nia się ko­la­ge­nu włó­kien­ko­we­go w me­zan­gium kłę­busz­ków, a u zwie­rząt w wie­ku 12 mie­się­cy stwier­dza­no roz­wój stward­nie­nia kłę­busz­ków. Sa­mi­ce my­szy po­zba­wio­ne ge­nu ko­du­ją­ce­go ACE2 (Ace2–/–) by­ły względ­nie chro­nio­ne przed ty­mi zmia­na­mi. Wy­da­la­nie al­bu­min z mo­czem by­ło zwięk­szo­ne w po­rów­na­niu z do­bra­ny­mi pod wzglę­dem wie­ku my­sza­mi z gru­py kon­tro­l­nej.39 Tym zmia­nom struk­tu­ral­nym i czyn­no­ścio­wym w kłę­busz­kach u sam­ców po­zba­wio­nych ge­nu Ace2 moż­na by­ło za­po­bie­gać po­przez po­da­wa­nie an­ta­go­ni­sty re­cep­to­ra Ang II ty­pu 1, ir­be­sar­ta­nu. Uszko­dze­nie kłę­busz­ków zwią­za­ne z de­le­cją ge­nu Ace2 u sam­ców my­szy by­ło do­dat­ko­wo na­si­la­ne przez cu­krzy­cę.40 W tym now­szym ba­da­niu my­szy ge­ne­tycz­nie po­zba­wio­ne ACE2 zo­sta­ły skrzy­żo­wa­ne z my­sza­mi Aki­ta, sta­no­wią­cy­mi mo­del cu­krzy­cy ty­pu 1. U my­szy z cu­krzy­cą po­zba­wio­nych ge­nu Ace2 (Ace2–/yIn­s2 WT/C96Y) stwier­dzo­no dwu­krot­nie zwięk­szo­ne wy­da­la­nie al­bu­min z mo­czem w po­rów­na­niu z my­sza­mi Aki­ta, któ­rych nie po­zba­wio­no ge­nu Ace2. Zwięk­sze­niu ilo­ści ma­cie­rzy me­zan­gium i gru­bo­ści bło­ny we­wnętrz­nej kłę­busz­ków u my­szy Ace2–/yIn­s2 WT/C96Y to­wa­rzy­szy­ło na­si­lo­ne bar­wie­nie kłę­busz­ków na obec­ność fi­bro­nek­ty­ny i α-ak­ty­ny mię­śni gład­kich. Nie stwier­dzo­no róż­nic ci­śnie­nia tęt­ni­cze­go ani czyn­no­ści ser­ca, któ­re tłu­ma­czy­ły­by na­si­le­nie uszko­dze­nia ne­rek. Choć u my­szy z cu­krzy­cą stę­że­nie Ang II w ner­kach nie by­ło zwięk­szo­ne, po­da­wa­nie an­ta­go­ni­sty re­cep­to­ra Ang II zmniej­sza­ło wy­da­la­nie al­bu­min z mo­czem u my­szy Ace2–/yIn­s2 WT/C96Y. Po­zwa­la to są­dzić, że przy­spie­sze­nie uszko­dze­nia kłę­busz­ków u tych my­szy jest za­leż­ne od Ang II.40

ACE2 a nad­ci­śnie­nie tęt­ni­cze

W prze­ło­mo­wej pra­cy Crac­ko­we­ra i wsp.,41 w któ­rej opi­sa­no przede wszyst­kim wy­eli­mi­no­wa­nie eks­pre­sji ge­nu Ace2 i zwią­za­ną z tym pa­to­lo­gię ser­ca, do­nie­sio­no rów­nież o zmniej­sze­niu ilo­ści ACE2 na po­zio­mie ge­nu i biał­ka w ner­kach w trzech od­dziel­nych szczu­rzych mo­de­lach nad­ci­śnie­nia (sa­mo­ist­ne­go lub in­du­ko­wa­ne­go die­tą). W róż­nych re­kom­bi­no­wa­nych mo­de­lach szczu­rzych zi­den­ty­fi­ko­wa­no kil­ka miejsc ce­chy ilo­ścio­wej (QTL – qu­an­ti­ta­ti­ve tra­ce lo­ci) dla nad­ci­śnie­nia tęt­ni­cze­go.41 Gen Ace2 znaj­du­je się na chro­mo­so­mie X i na tym sa­mym chro­mo­so­mie wy­ma­po­wa­no QTL dla nad­ci­śnie­nia tęt­ni­cze­go w kil­ku szczu­rzych mo­de­lach nad­ci­śnie­nia.41 Na pod­sta­wie ob­ser­wa­cji Crac­ko­we­ra i wsp.,41 iż gen Ace2 da­je się wy­ma­po­wać w miej­scu zde­fi­nio­wa­ne­go QTL na chro­mo­so­mie X, Ace2 sta­je się ge­nem kan­dy­da­tem, któ­re­go obec­ność mo­że tłu­ma­czyć ist­nie­nie lo­ci ge­no­wych po­wią­za­nych z nad­ci­śnie­niem.

Ostat­nio Ti­kel­lis i wsp.42 wy­ka­za­li, że cha­rak­te­ry­sty­ka roz­wo­jo­wa eks­pre­sji ACE2 w ner­kach u szczu­rów z sa­mo­ist­nym nad­ci­śnie­niem tęt­ni­czym (SHR) zmie­nia się przed wy­stą­pie­niem nad­ci­śnie­nia. W szcze­gól­no­ści stwier­dzo­no, że wy­stą­pie­nie nad­ci­śnie­nia by­ło po­prze­dzo­ne zwięk­szo­ną eks­pre­sją i ak­tyw­no­ścią ACE2 w cew­kach ner­ko­wych u szczu­rów SHR. W mo­men­cie wzro­stu ci­śnie­nia tęt­ni­cze­go w wie­ku 6 ty­go­dni eks­pre­sja ACE2 w cew­kach ner­ko­wych u szczu­rów SHR jest już jed­nak zmniej­szo­na w po­rów­na­niu ze szczu­ra­mi Wi­star­-Ky­oto (WKY). W cza­sie roz­wo­ju ne­rek eks­pre­sja ACE2 nie zmie­nia się istot­nie w ner­kach szczu­rów SHR, na­to­miast w ner­kach szczu­rów WKY ule­ga ona zwięk­sze­niu.42 Ta ob­ser­wa­cja wy­da­je się zgod­na z po­glą­dem, iż ak­tyw­ność ACE2 w ner­kach szczu­rów z nad­ci­śnie­niem tęt­ni­czym jest zmniej­szo­na.

U lu­dzi prze­pro­wa­dzo­no tyl­ko nie­licz­ne ba­da­nia w ce­lu oce­ny moż­li­we­go związ­ku po­li­mor­fi­zmów ge­nu Ace2 z nad­ci­śnie­niem tęt­ni­czym. W trzech ba­da­niach prze­pro­wa­dzo­nych w chiń­skich ko­hor­tach stwier­dzo­no zwią­zek mię­dzy po­li­mor­fi­zma­mi po­je­dyn­czych nu­kle­oty­dów w ob­rę­bie ge­nu Ace2 a ci­śnie­niem tęt­ni­czym u ko­biet z ze­spo­łem me­ta­bo­licz­nym,43 a tak­że u ko­biet z nad­ci­śnie­niem pier­wot­nym.44,45 Wy­da­je się po­nad­to, że je­den z al­le­li ge­nu Ace2 zwią­za­nych z wyż­szym ci­śnie­niem tęt­ni­czym wią­zał się też z ry­zy­kiem zmniej­szo­nej od­po­wie­dzi hi­po­ten­syj­nej na in­hi­bi­to­ry ACE.45 W in­nym ba­da­niu nie stwier­dzo­no związ­ku mię­dzy po­li­mor­fi­zma­mi ge­nu Ace2 a wy­stę­po­wa­niem nad­ci­śnie­nia pier­wot­ne­go u bia­łych Au­stra­lij­czy­ków po­cho­dze­nia an­glo­cel­tyc­kie­go.46 Ro­la ge­nu Ace2 ja­ko czyn­ni­ka pre­dys­po­nu­ją­ce­go do nad­ci­śnie­nia po­zo­sta­je nie­wy­ja­śnio­na. Ko­niecz­ne są dal­sze ba­da­nia w ce­lu usta­le­nia, czy na roz­bież­ne wy­ni­ki ana­liz sprzę­żeń ge­ne­tycz­nych ma wpływ po­cho­dze­nie et­nicz­ne oce­nia­nych ko­hort. Po­szu­ki­wa­no rów­nież związ­ku po­li­mor­fi­zmów ge­nu Ace2 z oce­nia­ny­mi echo­kar­dio­gra­ficz­nie pa­ra­me­tra­mi ma­sy, bu­do­wy i czyn­no­ści le­wej ko­mo­ry w po­pu­la­cji ogól­nej.47 Ba­da­nie to do­star­czy­ło pew­nych da­nych wska­zu­ją­cych, że wa­rian­ty ge­nu Ace2 mo­gą być zwią­za­ne z ma­są i prze­ro­stem le­wej ko­mo­ry u męż­czyzn, na­to­miast ani u męż­czyzn, ani u ko­biet nie stwier­dzo­no związ­ku z ci­śnie­niem tęt­ni­czym. W ba­da­niu, w któ­rym oce­nia­no prób­ki uzy­ska­ne pod­czas biop­sji ner­ki u lu­dzi, stwier­dzo­no istot­ną ko­re­la­cję mię­dzy ilo­ścią mRNA ACE i ACE2 w róż­nych cho­ro­bach ne­rek.48 Ko­re­la­cja ta by­ła bar­dzo istot­na sta­ty­stycz­nie (p<0,001), ale sto­sun­ko­wo sła­ba (r=0,396). War­to za­uwa­żyć, że sto­su­nek ACE do ACE2 był istot­nie więk­szy u osób z nad­ci­śnie­niem niż u osób bez nad­ci­śnie­nia. Te wy­ni­ki są zgod­ne z kon­cep­cją, że ACE2 mo­że peł­nić funk­cję ja­ko czyn­nik utrzy­mu­ją­cy od­po­wied­nią rów­no­wa­gę ak­tyw­no­ści miej­sco­we­go ukła­du re­ni­na­-an­gio­ten­sy­na w ner­kach, gdyż je­go dzia­ła­nie jest prze­ciw­staw­ne dzia­ła­niom ACE.

Do­stęp­ne są rów­nież da­ne wska­zu­ją­ce na zmia­ny do­ty­czą­ce ACE2 w nad­ci­śnie­niu zwią­za­nym z cią­żą.49 Joy­ner i wsp.49 prze­ana­li­zo­wa­li wspól­ne wy­stę­po­wa­nie Ang 1-7 i ACE2, a tak­że to, czy ich zmia­ny w cią­ży pra­wi­dło­wej lub prze­bie­ga­ją­cej z nad­ci­śnie­niem tęt­ni­czym na­stę­pu­ją rów­no­le­gle. Au­to­rzy stwier­dzi­li, że w pra­wi­dło­wej cią­ży na­stę­pu­ją rów­no­cze­sne zmia­ny ACE2 i Ang 1-7, co wska­zu­je na to, że ACE2 od­gry­wa ro­lę w re­gu­la­cji ner­ko­we­go stę­że­nia Ang 1-7 w po­ło­wie oraz pod ko­niec cią­ży.49 Na­to­miast u cię­żar­nych sa­mic szczu­rów z nad­ci­śnie­niem tęt­ni­czym ak­tyw­ność ACE2 w ko­rze i rdze­niu po­zo­sta­ła nie­zmie­nio­na, zaś stę­że­nie Ang 1-7 by­ło zmniej­szo­ne. Na tej pod­sta­wie wy­wnio­sko­wa­no, że zmniej­sze­nie za­war­to­ści Ang 1-7 w ner­kach mi­mo bra­ku jed­no­cze­sne­go zmniej­sze­nia ak­tyw­no­ści ACE2 wska­zu­je na udział in­nych en­zy­mów two­rzą­cych lub roz­kła­da­ją­cych Ang 1-7 w cią­ży prze­bie­ga­ją­cej z nad­ci­śnie­niem tęt­ni­czym.49

Ge­ne­tycz­na abla­cja ACE2 mo­że nie wy­wo­ły­wać sa­mo­ist­ne­go nad­ci­śnie­nia tęt­ni­cze­go. Opi­sa­no dwa róż­ne mo­de­le eli­mi­na­cji ACE2, zaś nad­ci­śnie­nie tęt­ni­cze nie jest jaw­ną ce­chą żad­ne­go z tych fe­no­ty­pów.41,50 W ba­da­niu, któ­re prze­pro­wa­dzi­li Gur­ley i wsp.,50 w mo­de­lu my­sim na pod­ło­żu szcze­pu C57BL/6 brak ACE2 wią­zał się z tyl­ko nie­wiel­kim wzro­stem ci­śnie­nia tęt­ni­cze­go, na­to­miast u my­szy 129/SvEv brak ACE2 nie wpły­wał na ci­śnie­nie tęt­ni­cze. Nie ozna­cza to jed­nak, że ACE2 nie od­gry­wa ro­li w re­gu­la­cji ci­śnie­nia tęt­ni­cze­go. Po ostrej eks­po­zy­cji na wlew Ang II jej stę­że­nie w oso­czu by­ło nie­mal trzy­krot­nie więk­sze u my­szy po­zba­wio­nych ACE2 niż w gru­pie kon­tro­l­nej. U my­szy po­zba­wio­nych ACE2 ob­ser­wo­wa­no też znacz­nie więk­sze ci­śnie­nie tęt­ni­cze niż w gru­pie kon­tro­l­nej.50 Jak wy­ka­za­no za po­mo­cą spek­tro­me­trii ma­so­wej z wy­ko­rzy­sta­niem tech­ni­ki MAL­DI­-TOF (ma­trix­-as­si­sted la­ser de­sorp­tion/io­ni­za­tion ti­me­-of­-fli­ght), cięż­kie nad­ci­śnie­nie ob­ser­wo­wa­ne u my­szy po­zba­wio­nych ACE2 wią­za­ło się ze zwięk­szo­nym gro­ma­dze­niem Ang II w ner­kach.50 To ba­da­nie do­star­czy­ło sil­nych do­wo­dów, iż cał­ko­wi­ty brak ACE2 mo­że pro­wa­dzić do wzro­stu ci­śnie­nia tęt­ni­cze­go w wa­run­kach nad­mia­ru Ang II. Na pod­sta­wie wy­ni­ków te­go ba­da­nia nie moż­na jed­nak stwier­dzić, czy względ­ny nie­do­bór lub nad­miar ACE2 wpły­wa na ci­śnie­nie tęt­ni­cze. Aby bar­dziej bez­po­śred­nio oce­nić ro­lę ACE2 w re­gu­la­cji ci­śnie­nia tęt­ni­cze­go, po­słu­ży­li­śmy się ostat­nio re­kom­bi­no­wa­nym ACE2 (rA­CE2) po­da­wa­nym przez 3 dni za po­mo­cą mi­ni­pomp osmo­tycz­nych w po­łą­cze­niu z wle­wem Ang II lub bez nie­go.51 Jed­no­cze­sne po­da­wa­nie rA­CE2 za­po­bie­ga­ło wzro­sto­wi ci­śnie­nia tęt­ni­cze­go wy­wo­ły­wa­ne­mu przez Ang II.51 Co wię­cej, stę­że­nie Ang II w oso­czu by­ło znacz­nie zmniej­sza­ne w wy­ni­ku po­da­wa­nia rA­CE2, co do­wo­dzi waż­nej ro­li te­go en­zy­mu w de­gra­da­cji Ang II.51 Moż­na więc są­dzić, że sto­so­wa­nie rA­CE2 mo­gło­by od­gry­wać ro­lę w le­cze­niu nad­ci­śnie­nia tęt­ni­cze­go za­leż­ne­go od Ang II, co z ko­lei otwie­ra moż­li­wo­ści opra­co­wa­nia me­tod te­ra­pii opar­tych na po­da­wa­niu mo­du­la­to­rów ACE2, któ­re by­ły­by zdol­ne do se­lek­tyw­ne­go zwięk­sza­nia ak­tyw­no­ści ACE2.

Do góry