1. BCDE, 2. ACDE, 3. ABCDE, 4. CDE, 5. ABCD

Czynniki ryzyka rozwoju osteoporozy możemy podzielić na kilka grup. Do grupy czynników genetycznych i demograficznych zaliczamy: predyspozycję rodzinną, zaawansowany wiek, płeć żeńską, rasę białą i żółtą, a także małą masę ciała. Czynniki ryzyka związane ze stanem prokreacyjnym to: niedobór hormonów płciowych o różnej etiologii, nierodzenie, przedłużony brak miesiączki oraz stan pomenopauzalny, zwłaszcza przedwczesny. Wśród czynników związanych z odżywianiem i stylem życia, które mogą przyczynić się do rozwoju osteoporozy należy wymienić: małą podaż wapnia, niedobór witaminy D, małą lub nadmierną podaż fosforu, niedobory białkowe lub dietę bogatobiałkową, palenie tytoniu, alkoholizm oraz siedzący tryb życia i małą aktywność fizyczną. Istnieje również duża grupa chorób i leków, które mogą być przyczyną osteoporozy wtórnej. Są to: zaburzenia hormonalne (np. nadczynność tarczycy), choroby układu pokarmowego (np. choroby zapalne jelit), choroby nerek (np. zespół nerczycowy), choroby reumatyczne (np. reumatoidalne zapalenie stawów), choroby układu oddechowego (np. mukowiscydoza), choroby szpiku (np. szpiczak plazmocytowy), stan po przeszczepieniu narządów, a także stosowanie heparyny, glikokortykosteroidów, cyklosporyny i wielu innych leków.

Konsultacja: prof. dr hab. med. Witold Tłustochowicz

10. Zwiększone wytwarzanie erytropoetyny niezależne od niedotlenienia tkanek może wystąpić w przebiegu:

1. Długotrwałej terapii glikokortykosteroidami

2. Zespołu Cushinga

3. Wielotorbielowatości nerek

4. Guza chromochłonnego

5. Wszystkie odpowiedzi są poprawne

Zwiększone wytwarzanie erytropoetyny może mieć związek z niedotlenieniem tkanek lub występować niezależnie od niedotlenienia. Stanami klinicznymi, które prowadzą do nadmiernej produkcji erytropoetyny w związku z niedotlenieniem tkanek są: choroby płuc i serca (zwłaszcza sinicze wady serca), zespół obturacyjnego bezdechu sennego, przebywanie na dużych wysokościach, obecność patologicznej hemoglobiny o zwiększonym powinowactwie do O₂ oraz obecność hemoglobiny tlenkowęglowej u palaczy tytoniu. Natomiast nadprodukcja erytropoetyny niezależna od niedotlenienia tkanek może mieć związek z wielotorbielowatością nerek, zespołem Cushinga, hiperaldosteronizmem pierwotnym, długotrwałym stosowaniem glikokortykosteroidów, przyjmowaniem steroidów anabolicznych oraz z nowotworami wydzielającymi erytropoetynę (np. rakiem nerki, rakiem wątrobowokomórkowym, guzem chromochłonnym, naczyniakiem płodowym i mięśniakami macicy).

Konsultacja: prof. dr hab. med. Andrzej Lewiński