Zespół stawu skroniowo-żuchwowego

Może być przyczyną uporczywych tępych bólów głowy i twarzy, z okresami zaostrzeń imitujących napad migreny, choć częściej neuralgii. Początkowo ból umiejscowiony jest w rzucie stawu skroniowo-żuchwowego i pojawia się po rozpoczęciu żucia. Promieniuje do ucha, skroni, potylicy, karku, czasem do szczytu głowy, z reguły jednostronnie i połowiczo. Nierzadko występują nudności.

Jaskra

Jaskra nie jest rzadkim bólem głowy, ale może imitować napad migreny. Ból głowy występuje w czasie ostrego napadu jaskry z wąskim kątem przesączania i wzrostem ciśnienia śródgałkowego. Początkowo obejmuje gałkę oczną, następnie rozprzestrzenia się w górnym kwadrancie twarzy, czasami jest połowiczy, imituje napad migreny. Często towarzyszą mu mdłości i wymioty, fotofobia z łzawieniem, nastrzyknięciem spojówki oraz upośledzenie ostrości wzroku. Postępowanie terapeutyczne w napadzie musi być natychmiastowe, ponieważ powikłaniem jest utrata wzroku.

Guz mózgu

Ból głowy w przebiegu guzów mózgu nie jest zjawiskiem niezwykłym, a samo występowanie guzów wewnątrzczaszkowych nie należy do rzadkości, jednak guzy wewnątrzkomorowe, balotujące i utrudniające krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego nie zdarzają się często. Dodatkowo jeśli taki guz nie daje innych objawów poza napadowymi bólami głowy z wymiotami, zawrotami, może być rozpoznawany jako choroba samoistna i imitować napad migreny. Najczęściej napad Brunsa trwa krócej niż napad migreny, a występowanie wymiotów bez nudności musi budzić podejrzenie innej choroby.

Podsumowanie

Migrena jest najczęściej rozpoznawanym bólem głowy, jednak w wielu przypadkach to rozpoznanie bywa błędne. Niedostateczne badanie chorego nie pozwala bowiem na zdiagnozowanie chorób imitujących migrenę, ale nią niebędących.26 U pacjenta z bólem głowy należy zwrócić uwagę na charakterystyczne dla choroby objawowej cechy:

  • odchylenia w stanie przedmiotowym – ogólnym, neurologicznym, okulistycznym, otolaryngologicznym
  • wiek pojawienia się dolegliwości bólowych – <5 r.ż. lub >50 r.ż.
  • początek bólu związany z wysiłkiem fizycznym, aktywnością seksualną, kaszlem, kichaniem
  • inny charakter bólu niż dotychczas
  • narastanie bólu w czasie
  • występowanie objawów ogniskowych (nawet przemijających) innych niż typowe dla aury wzrokowej w postaci mroczka migocącego
  • objawy bólowe typowe dla piorunowego bólu głowy
  • występowanie zaburzeń świadomości, napadów drgawkowych, wymiotów, bez poprzedzających nudności
  • współistnienie choroby ogólnoustrojowej (zapalnej, nowotworowej)
  • uraz głowy w wywiadzie
  • nieprawidłowy zapis elektroencefalograficzny o charakterze zogniskowanym.

Są to objawy zagrażające u pacjenta z bólem głowy – sugerują one inny niż samoistny charakter bólu. Powyższa lista została opracowana przez prof. Adama Stępnia we współpracy z Polskim Towarzystwem Bólów Głowy. Opisane w artykule samoistne bóle głowy są rzadkimi i wyjątkowymi jednostkami chorobowymi – ze względu na szybkość ustępowania, ściśle określone czynniki wyzwalające i towarzyszące objawy autonomiczne. Objawowe bóle głowy imitujące napad migreny można rozpoznać dzięki cierpliwemu i dokładnemu badaniu pacjenta, zarówno podmiotowemu, jak i przedmiotowemu. Często konieczna jest diagnostyka neuroobrazowa w celu wykluczenia poważnych chorób dających podobne dolegliwości, ale wymagających odmiennego postępowania terapeutycznego. Ważne jest zatem umiejętne rozpoznanie tych dolegliwości.

Rare headaches mimicking migraine

Abstract

Migraine is a characteristic headache associated with vegetative symptoms and typical features. However, not all cases of unilateral headache with nausea and sensitivity to light and noise represent migraine attacks, though they may mimic one. In addition to other idiopathic headaches such as cluster headache or paroxysmal hemicrania, or very rare headaches such as SUNCT, SUNA, hypnic headache, idiopathic stabbing headache, ice-cream headache, cold stimulus headache, benign hot bath-related headache, benign exertional headache, benign cough headache, swim-goggle headache, primary thunderclap headache or nummular headache, which are rather hard to mistake for a migraine attack, similar manifestations suggestive of migraine can be a symptom of other diseases, often dangerous for the patient with serious complications. The article discusses some less frequent primary and somewhat more frequent symptomatic headaches that can mimic a migraine attack. The causes of these symptomatic headaches are dissection of the carotid artery, dysfunction of the temporomandibular joint or vascular malformations.

Piśmiennictwo

1. Headache Classification Committee of the International Headache Society. Classification and diagnostic criteria for headache disorders, cranial neuralgias and facial pain. Cephalalgia 1988;8(suppl. 7):1-96.

2. Headache Classification Committee of the International Headache Society. The International Classification of Headache Disorders: 2nd edition. Cephalalgia 2004;24:1-160.

3. Headache Classification Committee of the International Headache Society. The International Classification of Headache Disorders, 3rd edition. Cephalalgia 2013;33:629-808.

4. Domitrz I. Połowiczy ból głowy. Med Dypl 2013;22:41-6.

5. Prusiński A, Kozubski W. Bóle głowy i twarzy. W: Kozubski W, Liberski P (red.). Choroby układu nerwowego. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2004:467-91.

6. Lipton RB, Bigal MB, Steiner TJ, et al. Classification of primary headaches. Neurology 2004;63:427-35.

7. Stępień A. Bóle głowy. Patofizjologia, diagnostyka, leczenie. Warszawa: Medical Tribune Polska, 2008.

8. Goadsby PJ, Matharu MS, Boes CJ. SUNCT syndrome or trigeminal neuralgia with lacrimation. Cephalalgia 2001;21:82-3.

9. Hardebo JE, Moskowitz MA. Synthesis of cluster headache pathophysiology. In: Olesen J, Tfelt-Hansen P, Welch KMA (eds.). The Headaches. New York: Raven Press, 1993:569-76.

10. Sjaastad O, Pareja JA, Zukerman E, et al. Trigeminal neuralgia. Clinical manifestation of first division involvement. Headache 1997;37:346-57.

11. Gasik R. Szyjnopochodny ból głowy. Pol Merk Lek 2008;144:549-51.

12. Raskin NH. The hypnic headache syndrome. Headache 1988;28:534-6.

13. Prusiński A. Śródsenny ból głowy. Migrena 1999;1:4.

14. Klimek A, Skłodowski P. Nocny ból głowy: opis dwóch przypadków. Neurol Neurochir Pol 1999;5:49-54.

15. Morales-Asin F, Mauri JA, Iniguez C, et al. The hypnic headache syndrome: report of three new cases. Cephalalgia 1998;18:157-8.

16. Rozen TD, Arbor A. Short-lasting headache syndromes and treatment options. Curr Pain Headache Rep 2004;8:268-73.

17. Raskin NM. Ice cream, ice-pick and chemical headaches. Vinken PJ (ed.). Handbook of clinical neurology. Amsterdam: Elsevier, 1986.

18. Negro K, Moritmatsu M, Ikute N. Benign hot bath-related headache. Headache 2000;40:173.

19. Lance J, Goadsby PJ. Miscellaneous headache unassociated with a structural lesion. In: Olesen J, Tfelt-Hansen P, Welch KMA (eds.). The Headaches. 2nd ed. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins, 2000:751-62.

20. Raskin NH. The cough headache syndrome: treatment. Neurology 1995;45:1784.

21. Pascual J, Iglesias F, Oterino A. Cough, exertional and sexual headache: an analysis of 72 benign and symptomatic cases. Neurology 1996;46(6):1520-4.

22. Prusiński A. Różne bóle głowy niezwiązane ze zmianami strukturalnymi. W: Tenże. Bóle głowy. Bielsko-Biała: alfa-medica press, 1996.

23. Pareja JA, Caminero AB, Serra J, et al. Numular headache: a coin-shaped cephalgia. Neurology 2002;58:1678-9.

24. Misztal M, Kwiatkowska W, Ohly P i wsp. Rozwarstwienie tętnicy szyjnej wewnętrznej – symptomatologia, diagnostyka, leczenie. Kardiol Pol 2011;69: 958-62.

25. Maruyama H, Nagoya H, Kato Y, et al. Spontaneous cervicocephalic arterial dissection with headache and neck pain as the only symptom. J Headache Pain 2012;13:247-53.

26. Domitrz I. Najczęstsze błędy w diagnostyce i leczeniu bólu głowy – jak ich unikać? Med Dypl 2014;23:37-44.

Do góry