Związki halucynogenne

Działanie halucynogenne wykazują dopalacze działające przede wszystkim na przekaźnictwo serotoninergiczne. Należą do nich związki pochodzenia naturalnego i syntetyczne.

Pochodne tryptaminy

Związki należące do pochodnych tryptaminy są znane i stosowane od wieków jako środki halucynogenne przyjmowane w trakcie obrzędów religijnych (np. psylocybina, bufotenina). Najbardziej znanym związkiem z tej grupy jest LSD (dietyloamid kwasu lizergowego). Pochodne tryptaminy zażywane są doustnie, donosowo lub palone. Oprócz halucynacji pojawiają się: dobry nastrój, energia, sprawna koncentracja, podwyższone libido, odprężenie, doświadczenia muzyki, synestezja, poczucie jedności ze światem oraz duchowe doświadczenia opisywane jako zmieniające światopogląd. Preparaty te mają również wpływ na wychwyt zwrotny noradrenaliny i dopaminy, wobec czego źrenice są rozszerzone, mogą wystąpić tachykardia, wysokie ciśnienie tętnicze, ekstremalne pobudzenie, w niektórych przypadkach opisywano drgawki.

Pochodne aminoindanu

Pochodne aminoindanu to grupa, o której najmniej wiadomo pod względem wpływu na organizm człowieka, prawdopodobnie ich działanie najbardziej przypomina działanie ecstasy.

Pochodne benzofuranu

Pochodne benzofuranu i dibenzofuranu (tzw. FLY-drugs z uwagi na budowę chemiczną przypominającą owada, np. bromo-dragonFLY) są pochodnymi fenyloetyloaminy, podobnie jak amfetamina i metamfetamina. Przyjmowane są doustnie, donosowo lub doodbytniczo w postaci proszku lub płynu, którym mogą być nasączane bibułki lub kostka cukru. Po zażyciu występują: empatia, euforia, zaburzenia widzenia, halucynacje, zwiększony pociąg do muzyki i tańca, uczucie miłości i samoakceptacji, rozumienia świata – doświadczenia podobne do występującego po zażyciu ecstasy, ale silniejsze. Działania niepożądane to: nudności, lęki, bóle głowy, pobudzenie układu współczulnego, bezsenność, przerażające halucynacje, hipertermia. Opisywano też uogólnione napady padaczkowe i istotne zaburzenia krążenia obwodowego, w niektórych przypadkach wymagające amputacji palców, oraz zmiany niedokrwienne narządów wewnętrznych z obrzękiem płuc i mózgu.

Związki NBOMe

Związki NBOMe silnie pobudzają receptory serotoninowe i α₁-adrenergiczne, co prowadzi – poza działaniem halucynogennym – do długotrwałego skurczu naczyń krwionośnych. Najczęściej sprzedawane jako LSD w postaci nasączonych bibułek z różnymi wzorami, ale dostępne są również w postaci płynu, proszku czy aerozolu. Związki te charakteryzuje wysoka toksyczność, tj. wywoływanie: ekstremalnego pobudzenia, urojeń, napadów paniki, przerażających halucynacji, objawów toksydromu sympatykomimetycznego, drgawek, bólów głowy, hipertermii.

Metoksetamina

Metoksetamina jest pochodną ketaminy. Działa dość szybko (po 10 minutach od zażycia) po podaniu donosowym, doodbytniczym; bywa też podawana dożylnie lub domięśniowo. Zazwyczaj nie jest stosowana doustnie z uwagi na znacznie osłabione działanie po podaniu tą drogą. Z reguły powoduje uspokojenie, euforię, halucynacje, uczucie przebywania poza ciałem; ma też działanie przeciwbólowe. Może spowodować pocenie się, splątanie, zawroty głowy, nudności i wymioty, wywołać przerażające halucynacje przebiegające z pobudzeniem, uczucie depersonalizacji, ataksję, oczopląs obrotowy lub poziomy, dyzartrię, adiadochokinezę, ruchy robota.

Syntetyczne kannabinomimetyki

Wyjściowo związki te miały naśladować działanie Δ9-tetrahydrokannabinolu (THC). THC jest agonistą receptorów CB1 występujących w OUN. Diałanie to jest odpowiedzialne za efekt psychoaktywny. Syntetyczne kannabinomimetyki wpływają silniej na receptor CB1, działają również agonistycznie na receptor CB2 zlokalizowany na komórkach układu odpornościowego. Uważa się, że zarówno agoniści, jak i antagoniści receptorów CB mogą być pomocni w leczeniu niektórych chorób: powodują rozluźnienie mięśni w stwardnieniu rozsianym, mają działanie przeciwbólowe w przypadku przewlekłego bólu, przeciwwymiotne oraz pobudzające apetyt w chorobach nowotworowych, obniżają ciśnienie wewnątrzgałkowe w jaskrze.

Związki te są przeznaczone do palenia. Objawy toksyczne to: tachykardia, zaburzenia świadomości, psychoza, lęk, napady paniki, zaczerwienienie oczu, uczucie suchości w ustach, ataksja. Istnieją też pojedyncze doniesienia dotyczące wystąpienia drgawek toniczno-klonicznych. Syntetyczne kannabinomimetyki nie są wykrywane w testach przesiewowych w kierunku stosowania THC, co bywa wykorzystywane przez pacjentów.

Efekty przedawkowania

Przedawkowanie wszystkich wyżej opisanych związków przebiegające z pobudzeniem psychoruchowym, często hipertermią, drgawkami, stanowi zagrożenie życia i zdrowia pacjenta, polegające na stwarzaniu ryzyka:

• wtórnych urazów (przekonanie o własnej wszechmocy, halucynacje powodujące fugę lub ryzykowne zachowania, takie jak wbieganie pod nadjeżdżający samochód itp.)
• uszkodzenia mięśni wynikającego z pobudzenia i hipertermii, skutkującego rabdomiolizą i następczą niewydolnością nerek
• zatrzymania krążenia w przebiegu zaburzeń rytmu serca, uszkodzenia mięśnia sercowego i jego niedotlenienia wskutek skurczu naczyń krwionośnych
• niedokrwienia narządów wewnętrznych i kończyn mogącego prowadzić do niewydolności nerek czy konieczności amputacji palców
• obrzęku mózgu, krwawienia wewnątrzczaszkowego wynikającego z pobudzenia OUN, hipertermii i przełomu nadciśnieniowego
• skazy krwotocznej i toksyczności narządowej spowodowanej zamierzonymi lub przypadkowymi zanieczyszczeniami.

Syntetyczne opiody

Należą do nich związki działające agonistycznie na receptory opioidowe: