Objawy

Objawy CSCR mogą być różnorodne. Zazwyczaj dotyczą widzenia centralnego, co jest związane z predylekcją tej choroby do występowania w biegunie tylnym oka. Typowymi symptomami CSCR są:

• obniżenie ostrości wzroku (VA – visual acuity)
• mroczek w centralnej części pola widzenia
• dyschromatopsja (zaburzenia postrzegania kolorów)
• obniżenie widzenia kontrastowego
• metamorfopsja (zniekształcenie obrazu)
• mikropsja (postrzeganie obiektów jako mniejszych niż w rzeczywistości).

Diagnostyka obrazowa

Obrazowanie multimodalne, na które składają się: OCT, autofluorescencja dna oka (FAF – fundus autofluorescence), FA i ICGA, odgrywa kluczową rolę w diagnostyce CSCR. Każde z tych narzędzi diagnostycznych wnosi istotne informacje na temat morfologii, funkcji siatkówki i naczyniówki, wspierając prawidłowe rozpoznanie oraz monitorowanie postępu choroby.

Optyczna koherentna tomografia

Optyczna koherentna tomografia jest jedną z najważniejszych i najczęściej stosowanych metod obrazowania w diag­nostyce CSCR. Dzięki wysokiej rozdzielczości oraz możli­wo­ści nieinwazyjnego obrazowania struktur siatkówki i naczyniówki technika ta dostarcza szczegółowych informacji na temat zmian morfologicznych związanych z tą chorobą. Stanowi kluczowe narzędzie zarówno w rozpoznawaniu, jak i w monitorowaniu przebiegu CSCR, a także ocenie efektów leczenia.

Do typowych zmian widocznych w OCT w przebiegu CSCR należą:

• płyn podsiatkówkowy (SRF – subretinal fluid)
• nieprawidłowości RPE
• nieprawidłowa morfologia naczyniówki.

Płyn podsiatkówkowy

Nagromadzenie SRF w przestrzeni podsiatkówkowej między siatkówką neurosensoryczną a RPE jest najczęściej obserwowaną zmianą w CSCR. Na skanach OCT płyn podsiatkówkowy prezentuje się jako jednolita, hiporeflektywna przestrzeń. W ostrej postaci choroby najczęściej występuje pojedyncze ognisko, głównie w okolicy dołka, choć możliwa jest również wieloogniskowość i lokalizacja pozadołkowa, nawet dystalnie od skroniowych arkad naczyniowych.

Nieprawidłowości nabłonka barwnikowego siatkówki

Rycina 2. Optyczna koherentna tomografia przeprowadzona u pacjenta z centralną surowiczą chorioretinopatią. W skroniowej części zdjęcia widoczne płaskie surowicze odwarstwienie siatkówki neurosensorycznej związane z akumulacją płynu w przestrzeni podsiatkówkowej. W centrum oraz nosowo od dołka zwracają uwagę kopulaste uniesienia nabłonka barwnikowego siatkówki (RPE) przez materiał hiporefleksyjny stanowiące ogniska surowiczego odwarstwienia RPE. Grubość naczyniówki jest na tyle duża, że nie uwidoczniono jej zewnętrznej granicy

Dominującą zmianą dotyczącą RPE w CSCR są obszary odwarstwień nabłonka barwnikowego siatkówki. Wyróżnia się dwa główne typy w CSCR:

• kopulasty, dobrze ograniczony obszar odwarstwienia, wypełniony hiporeflektywną treścią, określany często jako surowiczy PED (sPED) (ryc. 2)
• płaskie, nieregularne uniesienie RPE (FIPED – flat irregular pigment epithelial detachment), które cechuje się tzw. objawem dwóch warstw (double layer sign) – w tym przypadku warstwę wewnętrzną stanowi hiperreflektywny, nieregularny RPE, a warstwę zewnętrzną hiperreflektywna linia błony Brucha. Należy zwrócić uwagę, że niemal wszystkie przypadki neowaskularyzacji wtórnej do CSCR objawiają się FIPED, natomiast tylko ok. 23% FIPED zawiera neowaskularyzację (ryc. 3).

Nieprawidłowa morfologia naczyniówki

Uogólnione pogrubienie naczyniówki, zwłaszcza w centralnej plamce, jest częstym elementem obrazu OCT przy CSCR. U starszych osób ze względu na przewlekłość procesu oraz naturalne zmniejszanie się grubości naczyniówki związane z wiekiem ten objaw może być mniej wyraźny. Nie zawsze udaje się zobrazować zewnętrzną granicę naczyniówki. W takich przypadkach pomocne okazuje się użycie skanów o zwiększonej głębokości skanowania (EDI – enhanced depth imaging) lub zastosowanie techniki swept-source OCT. Często jest obserwowane ścieńczenie warstwy choriokapilar oraz poszerzone, duże naczynia warstwy Hallera, tzw. pachy­vessels. Graniczna grubość naczyniówki definiująca pachychoroid nie jest ujednolicona – w wielu publikacjach jest mowa o wartościach 300 μm i 350 μm^10,11. Warto zaznaczyć, że sama grubość naczyniówki może się mieścić w granicach normy przy jednoczesnym współistnieniu pachyvessels¹².

Autofluorescencja