Jeśli jednak stwierdzamy objawy innego zakażenia, którego źródło nie jest jasne, albo gdy banalna infekcja staje się przewlekła, „źle się leczy”, należy zastosować antybiotyki o szerokim spektrum, porozumieć się z ośrodkiem leczącym chorego i tam go skierować. Po przeszczepieniu komórek krwiotwórczych mogą występować jednoczesne zakażenia wieloma drobnoustrojami, ponieważ chorzy mogą mieć złożone zaburzenia odporności. Przyczyną infekcji są często zakażenia oportunistyczne, np. ciężkie zakażenia grzybicze (Aspergillus sp., Canidida sp. Pneumocystis jiroveci), reaktywacje zakażeń wirusowych (CMV, EBV), mykobakteriozy i inne, wymagające szybkiej specjalistycznej diagnostyki i włączenia leczenia.

Gdy pojawią się objawy ostre, które mogą wskazywać na rozwój choroby przeszczep przeciw gospodarzowi albo na nawrót choroby, zalecany jest także pilny kontakt z ośrodkiem, który wykonał zabieg. Jeśli chodzi o nawrót choroby, a chory znajduje się w ośrodku hematologicznym, to leczenie nawrotu może być prowadzone w tym ośrodku. Jeżeli chory po przeszczepieniu wymaga przetoczenia składników krwi, powinien otrzymać preparaty napromieniane. W preparatach komórkowych składników krwi (zwłaszcza w koncentracie krwinek płytkowych, KKP) znajduje się domieszka limfocytów dawcy danego preparatu, która może spowodować potransfuzyjną chorobę przeszczep przeciw gospodarzowi, niezwiązaną z chorobą spowodowaną przez przeszczep. Metodą zapobiegania jest napromienianie składników krwi.

W przypadku problemów przewlekłych, należy zapytać o instrukcje dotyczące postępowania ze strony właściwej poradni transplantacyjnej i postępować zgodnie z nimi. Chorzy z przewlekłą chorobą przeszczep przeciw gospodarzowi pozostają pod stałą opieką ośrodka transplantacyjnego, w którym prowadzone jest leczenie immunosupresyjne. Stanowią grupę wysoce predysponowaną do występowania zakażeń m.in. bakteriami otoczkowymi i wymagają przedłużonej profilaktyki przeciwinfekcyjnej.

Podsumowanie

Przeszczepianie komórek krwiotwórczych jest najważniejszą metodą leczenia nowotworów krwi, bowiem mimo agresywności i ryzyka powikłań oferuje największy odsetek całkowitych wyleczeń lub długotrwałych remisji choroby. Rekonwalescenci w miarę upływu czasu od zabiegu mają coraz mniej powikłań i wracają do niemal pełnego zdrowia. Jednakże również ta grupa metod leczniczych nie gwarantuje wyleczenia wszystkich przypadków chorób, które są dla nich wskazaniem (ale nawet w tej sytuacji rokowanie jest tym lepsze, im więcej czasu od zabiegu upłynęło). Jedynym rodzajem powikłań, których ryzyko zwiększa się wraz z upływem czasu od zabiegu, są wtórne nowotwory, ale przynajmniej statystycznie to ryzyko nie neutralizuje korzystnych skutków zabiegów.

Najważniejsze informacje dotyczące opieki nad rekonwalescentem po przeszczepieniu szpiku – do zapamiętania
1 Wszystkie występujące objawy chorobowe w ciągu pierwszego roku po zabiegu powinny być w pierwszej kolejności wiązane z zabiegiem, a dopiero po wykluczeniu – z innymi przyczynami.
2 Jeżeli chory po przeszczepieniu wymaga przetoczenia składników krwi, powinien otrzymać preparaty napromieniane.
3 Chory po przeszczepieniu szpiku wymaga profilaktyki przeciwinfekcyjnej przez co najmniej pierwsze sześć miesięcy; dłużej, jeśli otrzymuje przedłużone leczenie immunosupresyjne i ma objawy choroby GvH.
4 Szczepienia ochronne u chorych po przeszczepieniu obejmują szczepionki inaktywowane, tj. szczepionki, które nie zawierają żywych drobnoustrojów.
5 Chorzy po przeszczepieniu są bardziej podatni na występowanie powikłań narządowych i wtórnych nowotworów w porównaniu z pozostałą populacją.

Do góry