Diagnostyka
Metody diagnostyki inwazyjnych zakażeń grzybami pleśniowymi u pacjentów z niedoborami odporności można podzielić na inwazyjne (związane z pobraniem materiału tkankowego z chorego miejsca do badania) oraz nieinwazyjne.
Najbardziej precyzyjna diagnostyka IFI opiera się na metodach inwazyjnych (biopsja materiału tkankowego), służących do dostarczenia materiału do klasycznych badań mikroskopii bezpośredniej i badania histologicznego. Wadą hodowli jest jednak długi czas oczekiwania na wynik, co oznacza późne rozpoznanie. W badaniu mikroskopowym wykonywane jest badanie barwionego preparatu bezpośredniego z materiału klinicznego oraz badanie histopatologiczne z bioptatu tkankowego.
Metody nieinwazyjne, z oczywistych względów, są stosowane najczęściej. Zaliczają się do nich metody mikrobiologiczne połączone z wykrywaniem markerów grzybiczych oraz metody obrazowe, głównie tomografia wysokiej rozdzielczości (HRCT). Wykrywanie markerów grzybiczych obejmuje: badanie antygenów grzybiczych (galaktomannan i mannan oraz przeciwciała anty-mannan), badanie β-D-glukanu (BDG) oraz badania metodą PCR. Metody te różnią się pod względem spektrum mikrobiologicznego (tab. 1).
Tabela 1. Profil testów diagnostycznych w IFI
Nową możliwością wśród technik molekularnych w diagnostyce inwazyjnych zakażeń grzybiczych jest tzw. Panfungal PCR test, w którym jednocześnie można wykonać badania w kierunku obecności genów wspólnych dla wszystkich grzybów, w tym dla grzybów strzępkowych Fusarium i Mucormycetes. Jednak do pełnego wykorzystania tej metody brakuje jeszcze standaryzacji.
Definicje i podział
Tabela 2. Kryteria rozpoznania inwazyjnych zakażeń grzybiczych
Na podstawie kryteriów klinicznych, mikrobiologicznych i radiologicznych robocze grupy EORTC/MSG opracowały definicje i podział inwazyjnych grzybic w zależności od precyzji diagnostyki na:
- możliwe (possible),
- prawdopodobne (probable),
- potwierdzone (proven) (tab. 2).[4,5]
Kryteria te dotyczą pacjentów, u których występują czynniki ryzyka zakażenia. W odniesieniu do zakażenia grzybiczego (IFI, invasive fungal infection) coraz częściej używane jest określenie „inwazyjna choroba grzybicza” (IFD, invasive fungal disease).
Strategie postępowania przeciwgrzybiczego
Aktualnie stosuje się cztery strategie diagnostyczno-terapeutyczne postępowania przeciwgrzybiczego:
1. profilaktykę,
2. leczenie empiryczne,
3. leczenie wyprzedzające,
4. terapię celowaną potwierdzonej grzybicy (rycina 1).
Rycina 1. Progresja choroby i strategie terapeutyczne w IFD.