Wstęp

Celem leczenia padaczki jest całkowite uwolnienie od napadów przy braku lub ograniczeniu do minimum działań niepożądanych. Mimo ogromnego postępu i pojawienia się w ostatnich dekadach wielu nowych leków przeciwpadaczkowych nadal około 30% pacjentów cierpi z powodu lekooporności. Nadzieją dla części chorych jest leczenie chirurgiczne padaczki, które w dobrych ośrodkach uwalnia 50-70% osób od napadów w obserwacji 5-letniej. Stymulator nerwu błędnego jest skuteczny średnio u 50% leczonych.

Stosowane LPP mają działanie przeciwdrgawkowe, nie wykazują działania przeciwepileptogennego. Dlatego wyzwaniem dla nowoczesnej terapii jest poszukiwanie leku czy leków modyfikujących przebieg epileptogenezy. Taki lek powinien zapobiegać rozwojowi padaczki i hamować progresję, kiedy choroba już się ujawni.

Kierunki poszukiwań nowych leków

Czynniki zapalne

Jednym z kierunków poszukiwań nowych leków są czynniki przeciwzapalne. Wykazano w modelach eksperymentalnych obecność różnych czynników zapalnych w surowicy i tkankach chorych na padaczkę, co zapoczątkowało badania nad udziałem procesów zapalnych w epileptogenezie. Niektóre mediatory stanu zapalnego mogą wpływać na nadreaktywność sieci neuronalnej i obniżać próg drgawkowy, inne czynniki zapalne powodują utratę funkcji komórek i wzrost przepuszczalności bariery krew-mózg, co wywołuje drgawki i zapoczątkowuje epileptogenezę. W ostatniej dekadzie nastąpił ogromny postęp wiedzy na temat potencjalnej roli procesów zapalnych w epileptogenezie, poparty badaniami na modelach zwierzęcych i tkankach ludzkich. Dobrym biomarkerem procesów zapalnych zachodzących w mózgu okazały się nieinwazyjne techniki neuroobrazowe MR i PET. MR w sekwencji FLAIR z podaniem środka kontrastowego (gadolina i gadofluoryna) jest metodą oceny bariery krew-mózg i nacieków monocytarnych. Najlepszą metodą wizualizacji aktywacji mikrogleju jest PET z zastosowaniem znacznika dla TSPO (translocator protein).

Brane są pod uwagę różne molekularne i komórkowe szlaki procesów zapalnych: aktywacja szlaku czynnika wzrostu β (TGFβ), IL1β, TLR (Toll-like receptors), leukocytów, komórek adhezyjnych i szlaku mTOR. Zablokowanie licznych i różnorodnych procesów z...

W mózgu znajdują się komórki neuronalne i glejowe, które odpowiadają na czynniki zapalne w zróżnicowany sposób. Wykazano odmienny wpływ indometacyny (inhibitora COX-2) na strefę okołokomorową i warstwę ziarnistą hipokampów szczurów.