Wstęp

Pierwszym lekiem przeciwpadaczkowym był brom, wprowadzony do terapii w 1857 r. W kolejnych latach dwudziestego wieku na rynku pojawiły się: fenobarbital (1912), fenytoina (1938), etosuksymid (1958), karbamazepina (1965) i kwas walproinowy (1967). Pierwszym lekiem nowej generacji była wigabatryna, zarejestrowana w 1989 r. Od tego momentu lawinowo zaczęły pojawiać się leki przeciwpadaczkowe. Generalnie leki nowej generacji charakteryzują się lepszą tolerancją i korzystniejszym profilem bezpieczeństwa niż leki starsze, natomiast ich skuteczność, zwłaszcza w nowo zdiagnozowanej padaczce ogniskowej, jest porównywalna. W padaczce uogólnionej nadal najskuteczniejszym lekiem jest kwas walproinowy.

Leki starej generacji są induktorami (karbamazepina, fenobarbital) lub inhibitorami (kwas walproinowy) cytochromu P450, przez co wpływają na metabolizm witamin (D₃, B₆), hormonów, lipidów i leków metabolizowanych na szlaku izoenzymu CYT P450 (antybiotyki makrolidowe, statyny, warfaryna). Zdarza się także sytuacja odwrotna – inne leki, np. makrolidy, wpływają hamująco na cytochrom P450 i powodują wzrost stężenia leków przeciwpadaczkowych i ich metabolitów, a w konsekwencji – rozwój objawów zatrucia.

Leki starej generacji są w wielu krajach łatwiej dostępne i tańsze. W Polsce leki nowej generacji są refundowane przez NFZ tylko w padaczce lekoopornej, z wyjątkiem wigabatryny stosowanej w zespole Westa. Stężenie w surowicy wielu leków nowej generacji zależy od dawki i nie wymaga monitorowania, z wyjątkiem lamotryginy, której stężenie waha się znacznie w zależności od stężenia hormonów estrogenowych i wymaga monitorowania, szczególnie w ciąży.