Obszar, którego zalecenie dotyczy

Zalecenia

Palenie tytoniu lub ekspozycja na dym tytoniowy

• Każdego pacjenta w czasie każdej wizyty należy zapytać, czy pali tytoń.
• Palaczom tytoniu w czasie każdej wizyty należy zalecić zaprzestanie palenia.
• Zawsze należy ocenić gotowość osoby palącej do zaprzestania palenia.
• Należy udzielić wsparcia oraz ustalić plan leczenia, który może uwzględniać farmakoterapię lub skierowanie do specjalistycznego ośrodka.
• Zawsze należy ustalić termin wizyty kontrolnej.
• Wszystkim pacjentom należy zalecać unikanie pomieszczeń zadymionych.

Nadciśnienie tętnicze

• Wszystkim pacjentom należy udzielić porady dotyczącej modyfikacji stylu życia (kontrola masy ciała, zwiększenie aktywności fizycznej, ograniczenie spożycia alkoholu i sodu, zwiększenie spożycia świeżych warzyw i owoców oraz niskotłuszczowego nabiału).
• Pacjenci z ciśnieniem tętniczym ≥140/90 mmHg powinni być leczeni farmakologicznie. Leczenie należy rozpoczynać od leków β-adrenolitycznych i/lub inhibitorów ACE. W celu osiągnięcia ciśnienia <140/90 mmHg konieczne może być dodanie innych leków.

Zaburzenia gospodarki lipidowej

• Wszystkim pacjentom należy udzielić porady dotyczącej modyfikacji stylu życia (ograniczenie spożycia cholesterolu do <200 mg/24 h, tłuszczów nasyconych do <7% wszystkich spożywanych kalorii, a kwasów tłuszczowych trans nienasyconych do <1% spożywanych kalorii, kontrola masy ciała oraz zwiększenie aktywności fizycznej).
• Wszystkim pacjentom bez przeciwwskazań lub wcześniejszych objawów nietolerancji obok leczenia niefarmakologicznego należy zalecić statynę.
• Dawkę statyny należy dobrać tak, by obniżyć stężenie cholesterolu frakcji LDL do wartości <100 mg/dl (<2,5 mmol/l).
• U pacjentów szczególnie wysokiego ryzyka (np. z cukrzycą, źle kontrolowanymi innymi czynnikami ryzyka, ostrym zespołem wieńcowym) wskazane jest obniżenie stężenia cholesterolu frakcji LDL do wartości <70 mg/dl (<1,8 mmol/l). [Klasa IIa]
• Jeśli leczenie statyną (w tym dużą dawką statyny lub statyną o silnym działaniu hipolipemizującym) jest niewystarczająco skuteczne lub nietolerowane, wskazane jest dołączenie żywicy jonowymiennej lub niacyny.
• Pacjenci ze stężeniem triglicerydów ≥200 mg/dl (≥2,3 mmol/l) powinni być leczeni statyną w celu osiągnięcia wartości stężenia cholesterolu nie-HDL <130 mg/dl (<3,4 mmol/l).

Obszar, którego zalecenie dotyczy

Zalecenia

Zaburzenia gospodarki lipidowej

• U pacjentów szczególnie dużego ryzyka (np. z cukrzycą, źle kontrolowanymi innymi czynnikami ryzyka, ostrym zespołem wieńcowym) ze stężeniem triglicerydów ≥200 mg/dl (≥2,3 mmol/l) wskazane jest obniżenie stężenia cholesterolu nie-HDL do wartości <100 mg/dl (<2,5mmol/l). [Klasa IIa]
• U pacjentów ze stężeniem triglicerydów ≥5,7 mmol/l (≥500 mg/dl) do leczenia statyną należy dołączyć fibrat celem zmniejszenia ryzyka wystąpienia zapalenia trzustki.

Aktywność fizyczna

• Wszystkim pacjentom należy zalecać 30-60 minut aerobowej aktywności fizycznej o umiarkowanej intensywności przez co najmniej 5 dni w tygodniu (optymalnie codziennie). Ponadto należy zalecać zwiększenie codziennej aktywności fizycznej, takiej jak spacer w drodze do pracy, praca w ogrodzie itp.

Masa ciała

• Wskaźnik masy ciała (BMI – body mass index) lub obwód pasa powinny być oceniane w czasie każdej wizyty. W celu osiągnięcia (lub utrzymania) BMI w zakresie 18,5-24,9 kg/m² należy zalecać zachowanie odpowiedniej proporcji między codzienną aktywnością fizyczną i programami ćwiczeń a liczbą przyjmowanych w diecie kalorii.
• Jeśli obwód pasa wynosi ≥89 cm u kobiet oraz ≥102 cm u mężczyzn, należy zintensyfikować interwencje w zakresie zmiany stylu życia.
• U osób z nadwagą początkowym celem powinno być zmniejszenie masy ciała o około 5-10%.

Cukrzyca typu 2

• Skutecznym lekiem I rzutu jest metformina. [Klasa IIa]
• Rozsądnym sposobem postępowania jest indywidualizacja intensywności leczenia hipoglikemizującego. [Klasa IIa]

Leki antyagregacyjne/przeciw-zakrzepowe

• Kwas acetylosalicylowy w dawce 75-162 mg/24 h u wszystkich pacjentów z chorobą niedokrwienną serca, którzy nie są uczuleni na ten lek lub nie mają objawów nietolerancji.
• U pacjentów uczulonych na kwas acetylosalicylowy lub z objawami nietolerancji zalecany jest klopidogrel (75 mg/24 h).
• Stosowanie klopidogrelu, prazugrelu lub tykagreloru (w połączeniu z kwasem acetylosalicylowym) zalecane jest przez co najmniej 12 miesięcy po ostrym zespole wieńcowym.
• W takim przypadku należy stosować kwas acetylosalicylowy w małej dawce. [Klasa IIa]
• U pacjentów po udarze niedokrwiennym mózgu lub przejściowym niedokrwieniu mózgu (TIA) z miażdżycą tętnic dogłowowych zalecany jest kwas acetylosalicylowy (75-325 mg/24 h), klopidogrel (75 mg/24 h) lub kwas acetylosalicylowy z dipirydamolem.
• U pacjentów z objawową chorobą tętnic obwodowych zalecany jest kwas acetylosalicylowy (75-325 mg/24 h) lub klopidogrel (75 mg/24 h).
• U pacjentów ze wskazaniami do stosowania doustnych leków przeciwzakrzepowych (np. migotanie przedsionków, sztuczna zastawka) do kwasu acetylosalicylowego stosowanego w dawce 75-81 mg/24 h należy dołączyć warfarynę.

Antagoniści układu renina-angiotensyna-
-aldosteron

• U wszystkich pacjentów z frakcją wyrzutową lewej komory ≤40% oraz u pacjentów z nadciśnieniem tętniczym, cukrzycą lub przewlekłą chorobą nerek powinny być stosowane inhibitory ACE (jeśli nie ma przeciwwskazań).
• Stosowanie inhibitorów ACE jest uzasadnione u wszystkich pozostałych pacjentów. [Klasa IIa]
• U pacjentów z niewydolnością serca lub po zawale mięśnia sercowego, z frakcją wyrzutową lewej komory ≤40% stosowanie sartanów jest zalecane w przypadku nietolerancji inhibitorów ACE.
• Stosowanie sartanów jest uzasadnione u wszystkich pozostałych pacjentów z objawami nietolerancji inhibitorów ACE. [Klasa IIa]
• Zastosowanie antagonisty aldosteronu jest wskazane u pacjentów po zawale mięśnia sercowego z frakcją wyrzutową lewej komory ≤40% oraz cukrzycą lub niewydolnością serca, bez istotnej niewydolności nerek (klirens kreatyniny ≤30 ml/min) oraz hiperkaliemii (K⁺≥5,0 mmol/l).

Leki β-adrenolityczne

• U wszystkich pacjentów z niewydolnością serca lub po zawale mięśnia sercowego z frakcją wyrzutową lewej komory ≤40% (jeśli nie ma przeciwwskazań) jest zalecany lek β-adrenolityczny.
• Leczenie β-adrenolitykiem jest uzasadnione u pacjentów z frakcją wyrzutową lewej komory ≤40%, bez niewydolności serca ani zawału mięśnia sercowego w wywiadzie. [Klasa IIa]
• Leczenie β-adrenolitykiem jest zalecane przez 3 lata u wszystkich pacjentów z zachowaną czynnością skurczową lewej komory serca, którzy przebyli ostry zespół wieńcowy.
• Dłuższe leczenie (>3 lat) lekiem β-adrenolitycznym jest uzasadnione u wszystkich pacjentów z zachowaną czynnością skurczową lewej komory serca, którzy przebyli ostry zespół wieńcowy. [Klasa IIa]

Obszar, którego zalecenie dotyczy

Zalecenia

Szczepienie przeciw grypie

• U wszystkich pacjentów z chorobami układu krążenia zalecane jest coroczne szczepienie przeciw grypie.

Rehabilitacja kardiologiczna

• Wszyscy pacjenci z ostrym zespołem wieńcowym lub po rewaskularyzacji mięśnia sercowego powinni wziąć udział w programie rehabilitacji (program nie powinien koncentrować się wyłącznie na ćwiczeniach fizycznych). Pacjenta należy skierować przed wypisem ze szpitala lub w czasie pierwszej poszpitalnej wizyty ambulatoryjnej.
• Wszyscy pacjenci z ostrym zespołem wieńcowym, po rewaskularyzacji mięśnia sercowego, z objawami stabilnej dusznicy lub choroby tętnic obwodowych w ciągu ostatniego roku powinni wziąć udział w programie rehabilitacji.