W badaniach dodatkowych stwierdzono:

• prawidłowe wartości morfologii krwi
• glikemia przygodna 6,4 mmol/l, stężenie glukozy na czczo 4,1 mmol/l
• stężenie elektrolitów: sód 142 mmol/l, potas 4,2 mmol/l
• stężenie cholesterolu całkowitego 5,6 mmol/l, cholesterolu frakcji LDL 3,7 mmol/l, cholesterolu frakcji HDL 1,4 mmol/l, triglicerydów 1,5 mmol/l
• stężenie kwasu moczowego 247 μmol/l
• stężenie kreatyniny 57 μmol/l, eGFR >90 ml/min/1,73 m²
• badanie ogólne moczu – ciężar właściwy 1020 g/l, osad moczu bez zmian, nie stwierdzono białkomoczu w teście paskowym
• EKG – rytm zatokowy, miarowy o częstości 90/min, oś elektryczna serca pośrednia. Odstęp PQ 140 ms. Odstęp QT 380 ms. Bez elektrokardiograficznych cech przerostu lewej komory serca. Zapis w granicach normy.

Choć oznaczenie stężenia tyreotropiny (TSH) nie należy do kanonu badań podstawowych, to z uwagi na częstość występowania zaburzeń tyreologicznych oraz dostępność badania przesiewowego u chorej oznaczono stężenie TSH w surowicy. Wynik badania był prawidłowy (TSH 1,9 μj.m./ml).

Uzupełniono także wywiad lekarski o informacje na temat stosowania leków i substancji mogących wpływać na ciśnienie:

• doustne środki antykoncepcyjne – pacjentka stosowała ww. leki przez rok, ale je odstawiła w związku z gorszym samopoczuciem i wzrostem masy ciała przed 3 laty
• narkotyki i substancje psychoaktywne – nie stosowała ich nigdy
• sympatykomimetyki – nie stosowała
• alkohol – jedynie okazyjnie 1-2 lampki wina.

Wykonano także diagnostykę subklinicznych uszkodzeń narządowych:

• wskaźnik albumina/kreatynina wyliczony na podstawie oznaczeń w porannej próbce moczu – w normie 1,1 mg/μmol
• badanie echokardiograficzne – lewa komora niepowiększona, bez zaburzeń kurczliwości, mięsień lewej komory niepogrubiały (wskaźnik masy lewej komory 91 g/m²), lewy przedsionek niepowiększony, zastawki morfologicznie bez istotnych zmian, profil napływu mitralnego prawidłowy
• USG tętnic szyjnych – budowa ścian naczyń prawidłowa, grubość kompleksu intima-media w normie 0,6 mm.

W praktyce klinicznej ważnym narzędziem w diagnostyce nadciśnienia, choć nieujętym w zaleceniach PTNT,¹ jest badanie USG jamy brzusznej. U pacjentki, której przypadek jest omawiany, rozszerzono badanie USG o ocenę dopplerowską przepływu w tętnicach nerkowych. Obraz narządów jamy brzusznej był prawidłowy, nerki prawidłowych rozmiarów, o zachowanym zróżnicowaniu korowo-rdzeniowym, pola nadnerczowe wolne. Obustronnie uwidoczniono pojedyncze tętnice nerkowe o prawidłowym przepływie. Ponieważ przepływy śródnerkowe także były prawidłowe, zdecydowanie można było odrzucić rozpoznanie nadciśnienia naczyniowo-nerkowego.

W związku ze współistniejącą otyłością wykonano również przesiewową diagnostykę w kierunku hiperkortyzolemii. Prawidłowe hamowanie stężenia kortyzolu pobranego rano po podaniu w dniu poprzednim o godz. 22:00 deksametazonu w dawce 1 mg wyklucza hiperkortyzolemię jako przyczynę nadciśnienia.

Pobrano i zabezpieczono próbkę krwi w celu oznaczenia stężenia aldosteronu i aktywności reninowej osocza, a ponadto rozpoczęto zbiórkę moczu w celu przeprowadzenia badania w kierunku wydalania amin katecholowych.

Dotychczasowa diagnostyka pozwala na ustalenie pełnego profilu ryzyka pacjentki.

3. Globalne ryzyko sercowo-naczyniowe u opisywanej chorej należy określić jako:

a. Przeciętne (niepodwyższone)

b. Niskie (brak powikłań narządowych)

c. Pomimo wysokich wartości ciśnienia umiarkowanie podwyższone, bo nie stwierdzono przerostu lewej komory

d. Znacznie podwyższone ze względu na wartości ciśnienia, czynniki ryzyka i subkliniczne zmiany narządowe

Wyniki analizy dotychczas przeprowadzonych badań można podsumować następująco:

• wysokie wartości ciśnienia (>180/110 mmHg) pozwalają na zakwalifikowanie chorej do grupy wysokiego ryzyka sercowo-naczyniowego
• zidentyfikowano aż cztery czynniki ryzyka: palenie tytoniu, hipercholesterolemię, otyłość, wywiad rodzinny przedwczesnych chorób układu krążenia
• stwierdzono subkliniczne zmiany narządowe w postaci retinopatii nadciśnieniowej I stopnia, bez zmian w strukturze i czynności serca, naczyń i bez cech subklinicznych uszkodzeń nerek.

4. Na podstawie dotychczas zebranych informacji na temat pacjentki (wiek, wartości ciśnienia, wyniki badań podstawowych) można ustalić, że w tym przypadku lekami I rzutu są:

a. W związku z otyłością leki blokujące układ renina-angiotensyna-aldosteron (RAA)