Aktywność fizyczna
Regularna aktywność fizyczna zmniejsza prawdopodobieństwo rozwoju cukrzycy typu 2, nadciśnienia tętniczego, dyslipidemii, zespołu metabolicznego i insulinooporności, a więc zarówno chorób towarzyszących NAFLD, jak i przyczyn tego zaburzenia. Metaanalizy wykazały zmniejszenie zawartości tłuszczu w wątrobie pod wpływem ćwiczeń fizycznych.10
Korzystne efekty związane z aktywnością fizyczną wykazują efekt zależny od dawki. Korzystniejszy jest wysiłek dłuższy i intensywniejszy (bieganie) niż o umiarkowanym nasileniu (spacery).
Należy nie tylko zwiększać aktywność fizyczną, ale również unikać spoczynkowego trybu życia. Wykazano, że długotrwałe siedzenie wykazuje dodatnią korelację z występowaniem NAFLD, niezależną od stopnia aktywności fizycznej.11
Kawa
Należy zachęcać pacjentów do spożywania przynamniej 2 filiżanek kawy dziennie. Istnieje coraz więcej dowodów na to, że spożywanie kawy poprawia histologiczny obraz wątroby u chorych z NAFLD oraz spowalnia przebieg włóknienia w różnych chorobach wątroby, w tym w NASH.10,12
Eliminacja innych czynników hepatotoksycznych
Należy ograniczyć wpływ innych potencjalnych czynników hepatotoksycznych, z których najważniejszy to alkohol. Bezpieczne dobowe ilości alkoholu, które nie powodują stłuszczenia wątroby, to nie więcej niż 30 g u mężczyzn i 20 g u kobiet.
U chorych z marskością wątroby w przebiegu NASH zaleca się całkowitą abstynencję. Zmniejsza to ryzyko rozwoju raka wątrobowokomórkowego (HCC – hepatocellular carcinoma).
Należy również rozważyć przerwanie terapii lekami mogącymi nasilać stłuszczenie wątroby (przede wszystkim glikokortykosteroidy, metotreksat, kwas walproinowy, estrogeny, tamoksyfen).
Leczenie internistyczne
Chorzy z NAFLD powinni być objęci szczególną opieką internistyczną. Częściej współistnieją u nich choroby układu sercowo-naczyniowego, cukrzyca typu 2, dyslipidemia, przewlekła choroba nerek, choroby endokrynologiczne (niedoczynność tarczycy) oraz nowotworowe.
Szczególnie istotne są dobra kontrola cukrzycy typu 2 oraz skuteczne leczenie nadciśnienia tętniczego, gdyż obie te choroby przyspieszają włóknienie wątroby.
W leczeniu nadciśnienia tętniczego u chorych z NAFLD zasadny jest wybór leków z grupy antagonistów receptora dla angiotensyny II. Blokując układ renina-angiotensyna-aldosteron, leki te mogą przeciwdziałać rozwojowi insulinooporności. W przypadku stosowania telmisartanu, który wykazuje unikalne działanie jako modulator PPAR-γ, stwierdzono znaczne zmniejszenie nasilenia składowych NASH oraz regresję włóknienia wątroby.13,14
Swoista farmakoterapia NAFLD
Swoiste leczenie farmakologiczne powinno być stosowane przede wszystkim u chorych:
- z potwierdzonym biopsyjnie NASH
- u których zmiany stylu życia nie powodują poprawy stanu zdrowia
- niemogących trwale zredukować masy ciała
- z czynnikami ryzyka szybkiego postępu włóknienia (cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, wysoka aktywność aminotransferaz).)
Antyoksydanty
Lekiem pierwszego rzutu u chorych z NAFLD bez cukrzycy jest witamina E (tokoferol), skuteczna w dawce dobowej 800 j.m. Wykazano, że u chorych bez cukrzycy poprawia ona histologiczne i biochemiczne objawy NAFLD, ale nie wpływa na włóknienie wątroby.15 Dłuższe stosowanie witaminy E wiąże się jednak z ryzykiem rozwoju chorób nowotworowych (szczególnie raka prostaty) oraz chorób układu sercowo-naczyniowego. Dlatego terapia taka przeznaczona jest dla chorych z potwierdzonym biopsyjnie NASH bez cukrzycy. Nie powinna jednak trwać dłużej niż 12 miesięcy.