Diabetologia
Aplikacje mobilne wspierające leczenie cukrzycy i samokontrolę glikemii
lek. Magdalena Michalak1
dr n. med. Andrzej Gawrecki2
prof. dr hab. n. med. Aleksandra Araszkiewicz2
prof. dr hab. n. med. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz2
lek. Magdalena Michalak
dr n. med. Andrzej Gawrecki
prof. dr hab. n. med. Aleksandra Araszkiewicz
prof. dr hab. n. med. Dorota Zozulińska-Ziółkiewicz
- Wspieranie leczenia cukrzycy za pomocą nowych technologii staje się powszechne i znajduje swoje miejsce w rekomendacjach towarzystw diabetologicznych
- W Polsce dla pacjentów dostępne są aplikacje na smartfony oferujące funkcjonalności w zakresie diety, samokontroli glikemii, aktywności fizycznej oraz edukacji
- Udowodniono, że używanie aplikacji wpływa na poprawę wyrównania metabolicznego cukrzycy, dlatego edukacja chorych z zakresu stosowania tych technologii oraz optymalne wykorzystanie danych o leczeniu powinny być istotnymi elementami nowoczesnej opieki diabetologicznej
Cukrzyca, jak każda choroba przewlekła, wymaga stałego zaangażowania pacjenta w proces leczenia. Jednym z podstawowych parametrów umożliwiających ocenę wyrównania metabolicznego cukrzycy są samodzielne pomiary stężenia glukozy we krwi (SMBG – self-monitoring of blood glucose). Pacjenci powinni prowadzić dokumentację dokonanych pomiarów w formie papierowej lub elektronicznej. Brak danych dotyczących glikemii znacznie zmniejsza efektywność konsultacji lekarskiej. Podstawą właściwego zarządzania cukrzycą jest jednak nie tylko samokontrola glikemii czy dawkowanie leków, lecz także dostarczenie zespołowi diabetologicznemu informacji o spożywanych posiłkach, aktywności fizycznej czy też odczuwanym stresie1.
Wraz z rozwojem technologii urządzeń mobilnych i rozpowszechnieniem smartfonów rozwinęła się gałąź medycyny nazwana mZdrowiem (mHealth)2. Również w diabetologii aplikacje mobilne stały się skutecznymi narzędziami wspomagającymi zarządzanie cukrzycą3. Mają one na celu poprawę dostępności leczenia poprzez lepsze diagnozowanie i monitorowanie chorych oraz szybsze przekazywanie zaleceń terapeutycznych4. Ich korzystny wpływ na redukcję wartości hemoglobiny glikowanej (HbA1c) został wykazany w kilku metaanalizach; wyniosła ona około 0,5%5-7.
W niniejszym opracowaniu omówiono popularne w Polsce programy rejestrujące SMBG przeznaczone dla pacjentów, oparte na bezprzewodowym połączeniu pomiędzy smartfonem a glukometrem, tj. Contour® Diabetes, Istel Health, mySugr, OneTouch Reveal®, Suguard oraz Sweet Pregna. Wymienione aplikacje można pobrać poprzez Google Play lub App Store. Wszystkie są bezpłatne (mySugr w wersji pro w przypadku korzystania razem z przypisanym glukometrem).
Warunki konieczne do użytkowania wyżej wymienionych aplikacji to:
- telefon z odpowiednim systemem operacyjnym (Android lub iOS w odpowiedniej wersji) wyposażony w Bluetooth®
- odpowiedni glukometr posiadający Bluetooth®
- dostęp do Internetu, przynajmniej w celu pobrania aplikacji
- okresowy kontakt pomiędzy telefonem a glukometrem na odległość konieczną do prawidłowego działania Bluetooth® i synchronizacji danych pomiędzy urządzeniami
- konieczność posiadania konta e-mail (nie dotyczy Istel Health oraz Sweet Pregna) – niezbędne do założenia konta użytkownika.
Contour® Diabetes
Contour® Diabetes to aplikacja przeznaczona do użytkowania z glukometrem Contour® Plus One (Ascensia Diabetes Care). Zapisuje wszystkie pomiary glikemii, klasyfikując je według kolorów w zależności od zakresu docelowego. Aby system działał poprawnie, należy zindywidualizować ustawienia docelowych wartości glikemii, dopasowując je do pacjenta. Korzystając z aplikacji, pacjent ma możliwość prowadzenia precyzyjnego dzienniczka samokontroli glikemii, a także dodawania dawek insulin, ilości spożywanych węglowodanów, zdjęć posiłków, czasu i intensywności wysiłku fizycznego oraz notatek.
Rycina 1. Przykładowe ekrany z aplikacji Contour® Diabetes (materiał własny)
Na ekranie startowym aplikacja Contour® Diabetes przedstawia stężenia glukozy w postaci kolorowego wykresu. Po kliknięciu w wartość glikemii można odczytać informacje wpisane przez pacjenta. Poniżej wykresu znajduje się chronologiczna lista glikemii z dodatkowymi danymi. Na dole strony widać kolorowe podsumowanie ostatniego tygodnia: liczbę pomiarów glikemii w zakresie docelowym i poza nim. Poniżej wyświetlane są średnie wartości glikemii odpowiednio z 7, 14 i 30 dni (ryc. 1).
Poprzez funkcję „Moje schematy” aplikacja wyszukuje trendy glikemii, wskazuje możliwe przyczyny nieprawidłowości, generuje przypomnienia oraz śledzi postępy. Ponadto program ostrzega, gdy stężenie glukozy jest krytycznie wysokie lub niskie. Pacjent ma też możliwość zapisywania wyników pomiarów HbA1c otrzymanych z laboratorium. Aplikacja tworzy wykres, na którym chory może obserwować poprawę lub pogorszenie w tym zakresie.
Contour® Diabetes posiada funkcjonalność przypomnień, m.in. o przyjęciu leku, zmierzeniu glikemii, dodawaniu zdjęć, aktywności czy posiłkach. Istnieje również możliwość ustawienia planu przypomnień, np. o regularnych pomiarach glikemii – schemat „7-punktowy plan” to 21 przypomnień w ciągu 3 dni (przed posiłkiem, po jego spożyciu, przed snem lub w nocy).
Z aplikacji można wygenerować raporty w formacie PDF oraz dane jako plik CSV lub XLS. Gotowy dokument pacjent może przesłać do lekarza np. jako e-mail.
Istel Health
Istel Health to aplikacja kompatybilna z glukometrem Abra Smart BT (Diagnosis SA). Do założenia konta użytkownika nie jest wymagany adres e-mail, co znacznie upraszcza instalację aplikacji, niemniej trzeba mieć świadomość, że w przypadku utraty hasła odzyskanie danych jest niemożliwe.