Zalecenie 3

U pacjentów z potwierdzoną IgE-zależną alergią pokarmową zaleca się dostosowane do wieku indywidualne porady dietetyczne (udział wykwalifikowanego dietetyka w przypadku pacjentów z licznymi alergiami).

Indywidualne porady żywieniowe są niezbędne, aby uwzględniać różnice kulturowe, religijne, tradycyjne wzorce żywieniowe, diety wegetariańskie lub wegańskie, czynniki społeczno-ekonomiczne i jednocześnie unikać niedoborów żywieniowych.

Porady te powinny minimalizować negatywne skutki eliminacji pokarmów dla odżywiania, wzrostu i rozwoju, zdrowia psychicznego i ogólnego dobrostanu pacjenta, a jednocześnie redukować ryzyko przypadkowej ekspozycji na alergen. Indywidualna edukacja żywieniowa może wspierać osoby, które unikają pokarmów bez potrzeby z powodu lęku przed alergią lub przejawiają selektywne zachowania żywieniowe. Cięższe zaburzenia, takie jak zaburzenie ograniczenia/unikania przyjmowania pokarmu (ARFID – avoidant/restrictive food intake disorder), wymagają dodatkowego, specjalistycznego wsparcia psychologicznego. Zbyt restrykcyjne diety zmniejszają różnorodność pokarmową, wpływają negatywnie na zapobieganie alergiom pokarmowym, na zdrowie psychiczne, nawyki żywieniowe oraz mogą prowadzić do znacznych obciążeń finansowych dla pacjenta i jego rodziny. Współistniejące choroby alergiczne lub niealergiczne mogą dodatkowo komplikować postępowanie dietetyczne i wybór pokarmów.

Zalecenie to zostało sformułowane jako warunkowe ze względu na zbyt małą liczbę wyspecjalizowanych dietetyków i ekspertów do spraw żywienia oferujących wysokiej jakości indywidualne wsparcie. Istnieją dowody na to, że indywidualna opieka dietetyczna poprawia wskaźniki antropometryczne i laboratoryjne stanu odżywienia dzieci z alergią pokarmową.

Implikacje praktyczne

Opieka dietetyczna powinna skupiać się na tym, co pacjent może jeść, nie tylko na tym, czego ma unikać. Zalecenia powinny obejmować ocenę stanu odżywienia, suplementację, wprowadzanie pokarmów uzupełniających, interpretację etykiet, jedzenie poza domem, podróże, a także wpływ kofaktorów (np. wysiłek fizyczny, infekcja, leki). Pacjent powinien otrzymać listę pokarmów wolnych od określonych alergenów oraz informacje o odpowiednich zamiennikach pokarmowych.

Wsparcie psychologiczne

Zalecenie 4

U wybranych pacjentów z IgE-zależną alergią pokarmową i ich opiekunów zaleca się wsparcie psychologiczne prowadzone przez wykwalifikowanego pracownika ochrony zdrowia.

Alergie pokarmowe często wiążą się z podwyższonym poziomem lęku, stresu i obaw, co może znacząco wpływać na jakość życia pacjentów i ich rodzin. W systematycznym przeglądzie badań wykazano, że zapewnienie pacjentom i ich rodzinom wsparcia psychologicznego może zmniejszyć poziom stresu i poprawić jakość życia. Skuteczne mogą być interwencje oparte na terapii poznawczo-behawioralnej, prowadzone przez odpowiednio przeszkolony personel medyczny.

Implikacje praktyczne

Nie zawsze możliwy jest dostęp do psychologa lub specjalisty zdrowia psychicznego. Dlatego wsparcie psychologiczne należy w pierwszej kolejności kierować do osób z umiarkowanymi lub ciężkimi objawami stresu. W przypadku łagodniejszych trudności można korzystać z alternatywnych form wsparcia: grup wsparcia (online lub stacjonarnych), materiałów edukacyjnych, inicjatyw organizacji charytatywnych, konsultacji z przeszkolonym personelem medycznym. Wsparcie psychologiczne może być potrzebne na różnych etapach – od momentu rozpoznania przez zarządzanie dietą aż po leczenie immunomodulacyjne.

Plan leczenia

Zalecenie 5

U pacjentów z IgE-zależną alergią pokarmową zaleca się wdrożenie indywidualnego planu postępowania.

Plan postępowania powinien być dostosowany do wieku, języka oraz sytuacji kulturowej pacjenta i zawierać: listę alergenów, objawy, które należy rozpoznać, leki do zastosowania (np. lek przeciwhistaminowy, salbutamol, epinefryna – w zależności od ryzyka), instrukcje, jak i kiedy je włączyć (np. doustne lub wziewne formy, urządzenia pomocnicze, np. komora inhalacyjna), a także dane kontaktowe do służb ratunkowych. Plan powinien być dostępny w wersji papierowej i elektronicznej.

Zalecenie 6

U pacjentów z IgE-zależną alergią pokarmową z ryzykiem anafilaksji zaleca się przepisanie epinefryny w formie autowstrzykiwacza (AAI – adrenaline auto-injector).

Epinefryna jest lekiem pierwszego wyboru w leczeniu anafilaksji. Eksperci World Health Organization uznają ją za lek podstawowy. AAI pozwala na szybsze i dokładniejsze podanie leku, co ma kluczowe znaczenie w sytuacjach zagrożenia życia.