Tabela 6. Najczęściej stosowane leki przeciwwymiotne
U chorych z wysokim ryzykiem NiW (poddawanych TBI lub TNI) zalecane jest podanie 20-30 minut przed napromienianiem antagonisty receptora 5-HT3 (np. ondansetron 8 mg) w połączeniu z glikokortykosteroidem (deksametazon 10-20 mg) drogą dożylną, jak również powtórzenie dawki antagonisty receptora 5-HT3, co najmniej raz w czasie 24 godzin po zakończeniu TBI lub TNI. U pozostałych chorych leki przeciwwymiotne (glikokortykosteroidy, metoklopramid, leki przeciwhistaminowe, antagoniści 5-HT3, beznodiazepiny) można podać w razie wystąpienia NiW. Przegląd najczęściej stosowanych leków w leczeniu NiW przedstawiono w tabeli 6.
Nudności i wymioty u kobiet w ciąży
Szczególną sytuacją kliniczną pozostaje potrzeba prowadzenia leczenia przeciwwymiotnego u kobiet w ciąży otrzymujących chemioterapię. NiW stanowią u nich problem bardzo powszechny (80 proc.). W przypadku konieczności prowadzenia chemioterapii u ciężarnych, brak wytycznych dotyczących leczenia NiW. Spośród leków stosowanych w leczeniu przeciwwymiotnym najbezpieczniejszy wydaje się ondansetron (kategoria B wg FDA). Dla pozostałych leków z grupy antagonistów receptora 5-HT3 i dla aprepitantu brak danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania w ciąży i podczas karmienia piersią. W przypadku metoklopramidu mającego kategorię B, podobnie jak ondansetronu, donoszono o teratogennym działaniu na zarodki zwierzęce, ponadto nie zaleca się stosowania leku w pierwszym trymestrze ciąży. Ondansetron wydaje się więc lekiem z wyboru. Brak badań randomizowanych III fazy z uwagi na wysublimowaną grupę pacjentek, jednak według danych dużego badania kohortowego przeprowadzonego w Danii, leczenie ondansetronem nie spowodowało wzrostu częstości poronień, porodów przedwczesnych i wad wrodzonych, nie wpłynęło także negatywnie na masę urodzeniową noworodków.[17]
Podsumowanie
1. Nudności i wymioty to częste objawy u chorych na nowotwory leczonych przyczynowo, szczególnie podczas podawania wysoce emetogennych cytostatyków i stosowania radioterapii całego ciała.
2. Właściwe postępowanie zapobiegawcze i leczenie oparte na dokładnej ocenie klinicznej chorych oraz indywidualnym stosowaniu zaleceń pozwala u znacznej większości pacjentów na uzyskanie skutecznego efektu przeciwwymiotnego.
3. Właściwe zapobieganie i leczenie NiW istotnie obniża ryzyko wystąpienia zaburzeń wodno-elektrolitowych, a także pozwala na przeprowadzenie zaplanowanego programu leczenia i utrzymanie możliwie wysokiej jakości życia chorych.