Imipenem

Jest to pierwszy antybiotyk z grupy karbapenemów wprowadzony do lecznictwa przed 20 laty. Dostępny jest w postaci preparatu skojarzonego z cylastatyną, tj. inhibitorem dihydropeptydazy, zapewniającym stabilność leku w kanalikach nerkowych. Imipenem ma krótki okres półtrwania (około 60 min) i jest w niewielkim (20%) stopniu wiązany z białkami osocza. Stężenie w surowicy po podaniu 500 mg w 30-minutowym wlewie wynosi około 20 mg/l. Dobrze przenika do płynów ustrojowych. Stężenie w płynie mózgowo-rdzeniowym wynosi 0,5-11 mg/l, jednak ze względu na możliwość wywołania drgawek imipenem nie jest stosowany w terapii zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych. Wydalany jest głównie z moczem (60%). Szeroki zakres działania, doskonała aktywność przeciwbakteryjna oraz korzystne parametry PK/PD zapewniają mu trwałą pozycję w pediatrii w leczeniu ciężkich zakażeń szpitalnych, m.in. respiratorowego zapalenia płuc, posocznicy, zapalenia wsierdzia, zakażeń skóry i tkanek miękkich, zakażeń wewnątrzbrzusznych, kości, stawów, układu moczowego. Jest stosowany w zakażeniach mieszanych ze względu na aktywność wobec beztlenowców. Oporność dotyczy najczęściej szczepów P. aeruginosa i jest to zwykle oporność nieenzymatyczna, związana z zaburzeniami transportu antybiotyku (Opr) lub polegająca na czynnym usuwaniu leku z komórki (efflux). Szczepy takie mogą być wrażliwe na ceftazydym. W ostatnim czasie obserwuje się zmniejszenie liczby szczepów P. aeruginosa opornych na karbapenemy w omówionym powyżej mechanizmie. Oporność na karbapenemy związana z syntezą karbapenemaz, chociaż pierwotnie opisana wobec P. aeruginosa, w ostatnich latach coraz częściej występuje wśród klinicznych szczepów pałeczek K. pneumoniae i rzadziej – E. coli.

Meropenem

W odróżnieniu od imipenemu wykazuje mniejszą aktywność biologiczną wobec ziarenkowców Gram-dodatnich, natomiast większą wobec pałeczek Gram-ujemnych. Charakteryzuje się wyjątkowo małym (około 10%) stopniem wiązania z białkami osocza, okres półtrwania wynosi 60 min. Lek nie wymaga kojarzenia z cylastatyną, ponieważ nie ulega hydrolizie pod wpływem dihydropeptydazy. Wskazania kliniczne do stosowania meropenemu są identyczne jak imipenemu, a ze względu na mniejszy potencjał wywoływania drgawek rozszerzono je o zakażenia oun.

Ertapenem

Ertapenem jest niedawno wprowadzonym do lecznictwa karbapenem, stosowanym także u dzieci. Różni się od pozostałych karbapenemów brakiem aktywności wobec P. aeruginosa. Zgodnie z rejestracją jego zastosowanie kliniczne obejmuje terapię pozaszpitalnych zakażeń wewnątrzbrzusznych i pozaszpitalnego zapalenia płuc. Dane z piśmiennictwa, a także doświadczenia rodzimych klinicystów wskazują na dużą skuteczność leku również w zakażeniach układu moczowego.

Podsumowanie

Lista antybiotyków β-laktamowych jest dość długa, jednak pojawienie się szczepów wieloopornych, głównie w szpitalach wysokospecjalistycznych, zawęża liczbę preparatów skutecznych w terapii zakażeń bakteryjnych. Brak perspektyw dotyczących nowych leków przeciwbakteryjnych wymusza na klinicystach racjonalne podejście do terapii w celu zapewnienia możliwości leczenia zakażeń również w przyszłości. Ta racjonalizacja polega przede wszystkim na stosowaniu antybiotyków wyłącznie w zakażeniach bakteryjnych i w odpowiednio dużych dawkach, zgodnie z wrażliwością czynników etiologicznych w środowisku chorego, właściwościami PK/PD, a także z optymalnym czasem trwania terapii. Jednym z niedocenianych sposobów zmniejszenia odsetka szczepów bakteryjnych w szpitalu jest przestrzeganie reżimu sanitarnego (dezynfekcja rąk), co zapobiega horyzontalnemu szerzeniu się lekoopornych szczepów bakteryjnych w środowisku.