Możliwe powikłania to: zapalenie wsierdzia, zapalenie aorty z rozwojem wady zastawki aortalnej, przewlekłe zapalenie tęczówki, skrobiawica.

Łuszczycowe zapalenie stawów

Występuje u około 1-3% chorych, nie obserwuje się przewagi zachorowań zależnej od płci, w każdym wieku, RF(-), PPJ(-). Antygeny zgodności tkankowej HLA: HLA-B27, HLA Cw 06.

Zapalenie stawów może na wiele lat wyprzedzać wystąpienie objawów łuszczycy. Zajęcie stawów jest zwykle asymetryczne, dotyczy dużych stawów obwodowych, niekiedy drobnych stawów rąk z charakterystycznym obrazem zapalenia (dactylitis), mogą być zajęte tylko płytki paznokciowe (objaw naparstka). Zmiany skórne łuszczycowe mogą nie występować lub być bardzo słabo wyrażone (mogą sugerować zmiany atopowe). Wskaźniki laboratoryjne procesu zapalnego są zmienne w zależności od aktywności choroby. W rozpoznaniu różnicowym należy uwzględnić grzybicę, twardzinę, inne postaci MIZS.

Możliwe powikłania to: skrobiawica, zapalenie aorty, zapalenie śródmiąższowe płuc, zapalenie kości.

Niezróżnicowane zapalenia stawów (undifferentiated arthritis)

Postaci niesklasyfikowane MIZS cechuje zapalenie stawów, które spełnia kryteria kilku wymienionych wyżej postaci klinicznych bądź nie spełnia kryteriów żadnej z nich.

Następstwa aktywnego MIZS, czynniki przepowiadające złe rokowanie

Ograniczenie sprawności fizycznej, pogorszenie jakości życia:

• Uszkodzenie stawów, struktur kostnych, chrzęstnych więzadeł, ścięgien, doprowadzające do dysfunkcji narządu ruchu i kalectwa

• Uszkodzenia narządów wewnętrznych, amyloidoza!!

• Zmiany zapalne w oczach (konieczność regularnej konsultacji okulistycznej)

• Zahamowanie wzrostu, zaburzenie proporcji ciała, nieprawidłowy (nieharmonijny) rozwój rosnącego organizmu

Klasyczne czynniki przepowiadające złe rokowanie: przyspieszony OB, symetryczne i aktywne zapalenie stawów, RF(+), Ag HLA-B27(+), płeć żeńska, początek choroby we wczesnym dzieciństwie, CHAQ >0,75 na początku choroby.¹¹

Dla systemowego MIZS z dominującymi objawami narządowymi (bez aktywnego zapalenia stawów): utrzymujące się przez 6 miesięcy objawy ogólne, takie jak gorączka, wysokie wskaźniki procesu zapalnego, konieczność leczenia systemowego glikokortykosteroidami (GKS).

Dla systemowego MIZS z dominującymi objawami stawowymi, wielo- i nielicznostawowego: zapalenie stawu biodrowego lub zmiany zapalne w obrębie kręgosłupa szyjnego, utrzymujące się długotrwale wysokie wskaźniki procesu zapalnego, radiologiczne cechy uszkodzenia stawów w badaniu RTG (zwężenie szpary stawowej, obecność nadżerek).

Ponadto dla wielostawowego MIZS obecność czynnika reumatoidalnego lub przeciwciał anty-CCP. Dla zapalenia stawów z towarzyszącym zapaleniem przyczepów ścięgien – w przypadku zapalenia stawów krzyżowo-biodrowych: radiologiczne cechy destrukcji stawu krzyżowo-biodrowego.

Diagnostyka

Podstawowym elementem właściwego procesu diagnostycznego jest staranne i dokładne zebranie wywiadu od chorego i jego opiekunów, z uwzględnieniem wywiadu rodzinnego. Ocena zmienionych chorobowo stawów dostarcza niezbędnych informacji pomocnych w kwalifikacji postaci klinicznej. W celu dokładnego określenia ilości i jakości zmian w stawach używamy diagnostyki obrazowej RTG, USG, TK, NMR, scyntygrafii. W praktyce klinicznej obecnie nieocenionym narzędziem stało się badanie USG. Wszechstronne zastosowanie znalazło także badanie NMR. Badania USG i NMR są szczególnie użyteczne w początkowym etapie zapaleń stawów, szczególnie w przypadkach, gdy klasyczne badanie RTG nie wykazuje zmian. Badanie RTG jest przydatne w późniejszym okresie, kiedy uwidacznia osteoporozę, zwężenie szpar stawowych, geody, nadżerki lub zrosty kostne. Aktywność procesu zapalnego oceniamy za pomocą oceny klasycznych wskaźników procesu zapalnego (OB, CRP, morfologia), a badania biochemiczne określają stan czynnościowy narządów wewnętrznych. Badania czynnościowe wykonywane są w celu diagnostyki powikłań narządowych. Niezbędna jest diagnostyka czynników zakaźnych wirusowych, bakteryjnych i pasożytniczych. Koniecznym elementem diagnostyki jest badanie markerów immunologicznych RF, anty-CCP, PPJ oraz analiza molekularna antygenów zgodności tkankowej HLA. Najpowszechniej do celów klinicznych oceny stopnia funkcjonowania i dyskomfortu u dziecka z MIZS wykorzystywany jest kwestionariusz CHAQ (załącznik 3).^12,13

Całościowej oceny stopnia klinicznej poprawy dokonujemy wg kryteriów Gianniniego, uwzględniając ocenę aktywności i przebiegu choroby przez rodziców i lekarza, ocenę kwestionariusza CHAQ, liczbę zajętych stawów oraz wskaźniki procesu zapalnego (załącznik 4).¹⁴