Całościowa odpowiedź na leczenie oraz możliwość modyfikacji, redukcji lub odstawienia terapii jest oceniana na podstawie kryteriów braku aktywności choroby i remisji klinicznej MIZS (załącznik 5).¹⁵

Leczenie

Celem terapii jest:

• minimalizacja lub eliminacja aktywności zapalnej i immunologicznej choroby

• zatrzymanie lub spowolnienie postępu zmian chorobowych w stawach

• zapobieganie zaburzeniom rozwojowym, niskorosłości i niepełnosprawności

• niedopuszczenie do osteoporozy, dysfunkcji narządów wewnętrznych i narządu wzroku, a także powikłania choroby amyloidozą

• przywrócenie prawidłowej aktywności życiowej chorego¹⁶

Farmakologiczne leczenie modyfikujące przebieg MIZS należy rozpocząć natychmiast po ustaleniu rozpoznania:

• Do czasu ustalenia rozpoznania stosuje się leczenie objawowe niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, redukując jedynie ból i zapalenie.

• Strategia leczenia MIZS zależy od typu początku i przebiegu choroby.

• Leczenie powinno być kompleksowe, uwzględniające udział specjalistów wielu dziedzin.

• Leczenie farmakologiczne powinno być intensywne i skojarzone, ponieważ choroba jest najaktywniejsza w pierwszych trzech latach od chwili zachorowania. Dotychczas powszechnie stosowane są leki modyfikujące postęp choroby (LMPCh) i immunosupresyjne: metotreksat (MTX), sulfasalazyna (SSA), arechina, cyklosporyna A (CsA), azatiopryna, niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) oraz glikokortykosteroidy (GKS). Do chwili obecnej nie ma w pełni skutecznego leczenia MIZS, istnieje zatem konieczność poszukiwania leków lub ich kombinacji o większej skuteczności terapeutycznej.

• U chorych, u których MIZS ma bardzo aktywny przebieg, przy braku odpowiedzi na stosowane leczenie należy wprowadzić terapię biologiczną. W Polsce istnieje rejestr skuteczności i bezpieczeństwa leczenia MIZS lekami biologicznymi.¹⁷

Leczenie biologiczne

Rycina 2. Leczenie biologiczne Za: G. Gartiehner et al. Biologics for the treatment of juvenile idiopathic arthritis: a systematic review and critical analysis of the evidence. Clin Rheumatol. 2008;27:67-76.

Leczenie biologiczne MIZS jest alternatywą terapeutyczną w przypadku braku skuteczności leczenia klasycznymi LMPCh i lekami immunosupresyjnymi. Oprócz szeroko stosowanych w różnych postaciach klinicznych MIZS antagonistów TNF obecnie mamy do dyspozycji wiele innych leków biologicznych. Ze względu na specyfikę i istotne odrębności systemowego MIZS szczególne nadzieje wiążemy z antagonistami interleukiny 1 (anty-IL-1) i interleukiny 6 (anty-IL-6) stosowanymi w tej postaci choroby. Istotne znaczenie mają także nowe cząsteczki z grupy antagonistów TNF, a także abatacept (blokujący aktywację limfocytów T) oraz rytuksymab (antagonista limfocytów B) (ryc. 2).

Tabela 2. Farmakoterapia MIZS

Tabela 3. Strategia leczenia MIZS