Wprowadzenie

Kolka niemowlęca jest bardzo częstą przyczyną zgłaszania się rodziców do lekarza, a także niepotrzebnych wizyt na ostrym dyżurze. Szacuje się, że występuje ona u ok. 10-40% niemowląt do 3 miesiąca życia.¹ W większości przypadków ustępuje około 3 miesiąca życia. Choć jest to choroba samoograniczająca, może jednak prowadzić do wielu zaburzeń. Płacz dziecka może powodować u rodziców wiele zaburzeń emocjonalnych, prowadząc w skrajnych przypadkach do zachowań, które skutkują powstaniem u płaczącego niemowlęcia zespołu dziecka maltretowanego, najczęściej w postaci tzw. zespołu dziecka potrząsanego (shaken baby syndrome).

Definicja

W 1954 roku Morris Wessel, amerykański pediatra, zaproponował definicję kolki, która została powszechnie przyjęta i jest wciąż cytowana jako tzw. kryteria Wessela lub „reguła trzech”. Zgodnie z tą definicją kolkę rozpoznajemy wtedy, gdy u zdrowego dziecka okresy intensywnego, niewyjaśnionego płaczu lub niepokoju trwają ponad 3 godziny na dobę, przez więcej niż 3 dni w tygodniu i dłużej niż 3 tygodnie.²

Zgodnie z kolei z opublikowanymi w 2006 roku kryteriami rzymskimi III, określającymi zasady rozpoznawania i leczenia czynnościowych zaburzeń przewodu pokarmowego, aby rozpoznać kolkę muszą być spełnione równocześnie, u niemowlęcia w wieku od urodzenia do ukończenia 4 miesiąca życia, wszystkie trzy warunki wymienione poniżej:³

• Napady grymaszenia, rozdrażnienia lub płaczu rozpoczynające się i kończące bez określonej przyczyny

• Napady trwające co najmniej 3 godziny w ciągu doby, pojawiające się przez minimum 3 dni w tygodniu, przez co najmniej tydzień

• Rozwój dziecka i jego wzrastanie są prawidłowe.

Przyczyny

Wśród przyczyn kolki niemowlęcej należy wymienić:

• Niedojrzałość układu pokarmowego, w tym układu neuroendokrynnego, prowadzącą do zaburzeń perystaltyki jelit

• Niedojrzałość układu nerwowego odpowiadającego za czucie trzewne, który odbiera fizjologiczne bodźce w postaci rozciągania ściany jelita przez pokarm czy też przez gazy jelitowe, a także uczucie parcia na stolec jako bolesne

• Przeciążenie objętościowe niezaadaptowanego przewodu pokarmowego niemowlęcia w wyniku spożywania przez dziecko stosunkowo dużej ilości pokarmu w porównaniu z jego masą ciała

• Połykanie powietrza w czasie jedzenia lub nadmierne wytwarzanie gazów w jelitach

• Zaburzenia flory jelitowej

• Przenoszenie na dziecko niepokoju rodziców

• Nieprawidłową technikę karmienia lub opieki nad dzieckiem

• Nadmiar bodźców zewnętrznych współistniejący z niedojrzałością układu nerwowego.