W badaniu neurologicznym należy ocenić:

• objawy rozciągowe – ból na poziomie dyskopatii z typowym promieniowaniem przy badaniu: objawu szczytowego, objawu Lasègue’a,
• punkty Valleixa – bolesność uciskowa na przebiegu nerwu, np. nerwu kulszowego,
• zaburzenia czucia,
• zanik mięśni,
• napięcie mięśniowe,
• osłabienie siły mięśniowej,
• sztywność karku.

W przypadku braku typowych objawów, np. rozciągowych, należy podejrzewać inne tło dolegliwości bólowych i w tym wypadku dokładne badanie klatki piersiowej i jamy brzusznej może pokazać nieprawidłowości.

Badania laboratoryjne[2,3,7,8]

Gdy ból miał nagły początek lub pojawił się w wyniku przebytego urazu, konieczne jest wykonanie badań obrazowych w trybie pilnym. Zawsze należy zlecić podstawowe badania krwi. Badania biochemiczne krwi są nieodzowne w przypadku zaburzeń metabolicznych mogących być podłożem przewlekłych bólów korzeniowych, takich jak cukrzyca, osteoporoza, zaburzenia gospodarki hormonalnej. Badanie radiologiczne w pozycji bocznej i AP ułatwia rozpoznanie szczególnie w przypadku zmian pourazowych. Co prawda wartość zwykłego badania radiologicznego (RTG) kręgosłupa jest ograniczona, niemniej zdjęcie uwidacznia nieprawidłowe ustawienie, np. pogłębienie kifozy piersiowej, pogłębienie lordozy lędźwiowej lub skoliozę, które są niejednokrotnie pierwszym objawem choroby zwyrodnieniowej kręgosłupa. Poza tym badanie RTG kręgosłupa uwidacznia zmiany zwyrodnieniowe – dzioby kostne, zwyrodnienie płytek granicznych, zwężenie przestrzeni międzykręgowej, złamania, przebudowę kostną sugerującą obecność guza lub zapalenia.

Wybór badania neuroobrazowego zależny jest od celu badania. Tomografia komputerowa (computed tomography – CT) pokazuje obraz architektoniczny struktury kostnej kręgu i ograniczona jest do kilku poziomów. Badanie rezonansem magnetycznym (magnetic resonance imaging – MRI) jest bardziej dokładne, gdyż obrazuje także inne struktury kanału kręgowego. Jeżeli wyniki tych badań w połączeniu z badaniem podmiotowym i przedmiotowym nie rozstrzygają o rozpoznaniu, należy rozszerzyć diagnostykę o badanie serca, klatki piersiowej, narządów jamy brzusznej i miednicy mniejszej oraz dużych naczyń.

Kolejność wykonywania badań laboratoryjnych w przypadku zespołów korzeniowych jest następująca:

1. badania biochemiczne,

2. RTG AP i boczne,

3. MRI (kwalifikacja do zabiegu operacyjnego),

4. CT (obraz struktury kostnej kręgu),

5. EKG/USG serca/USG naczyń/angio-CT,

6. RTG/CT klatki piersiowej,

7. USG/CT jamy brzusznej i miednicy mniejszej.

Postępowanie

Postępowanie terapeutyczne[2,6,7,15] zależne jest od przyczyny wywołującej zespół bólowy. W przypadku bólów korzeniowych jest złożone, nie ogranicza się jedynie do leczenia farmakologicznego. Należy włączyć wówczas także leczenie niefarmakologiczne, a często konieczne jest rozważenie leczenia operacyjnego.

Najczęściej doraźnie przy ostrych nagłych zespołach bólu pleców stosuje się leki:

1. przeciwbólowe/przeciwzapalne (przy lekach wpływających na krzepliwość krwi należy bezwzględnie mieć pewność, że u podłoża bólu nie leży krwiak lub pękający tętniak):

• kwas acetylosalicylowy (ASA)/paracetamol – doustnie, dożylnie,
• tramadol dożylnie/domięśniowo,
• tradycyjne leki NLPZ w maściach, iniekcjach, czopkach i tabletkach: ibuprofen, ketoprofen, naproksen, diklofenak, piroksykam,
• czasami leki steroidowe dożylnie;

2. zmniejszające napięcie mięśni: