U chorej stwierdzano bardzo poważne mieszane ZKZ: zasadowicę hipochloremiczną (BENaCl 19), zasadowicę z hipoalbuminemii (BEalb 6,15), kwasicę metaboliczną związaną z obecnością XA– – SIG acidosis (BEXA –5,55) oraz niewielką kwasicę mleczanową (BElact –1,7). Musimy pamiętać, że mleczany również są zaliczane do XA–, tak więc po zsumowaniu otrzymujemy wynik SIG acidosis:

–5,55 – 1,7 = –7,25

Podsumowanie

Zaburzenia kwasowo-zasadowe są częste u chorych chirurgicznych i systemowe podejście do oceny każdego pacjenta powinno być rutynowym elementem diagnostyki i terapii. O ile zaburzenia oddechowe są łatwo diagnozowane poprzez pomiar pCO2, o tyle metaboliczna komponenta wymaga złożonej analizy. W tym celu wykorzystuje się uproszczone metody oparte na: fizykochemicznej, ilościowej koncepcji Stewarta, wartości luki anionowej i pomiarze nadmiaru/niedoboru zasad. W związku z tym, że śmiertelność spowodowana SIG acidosis jest relatywnie duża, identyfikacja XA– staje się kluczowym zagadnieniem. Należy pamiętać, że schorzenia chirurgiczne oraz procedury zabiegowe mogą zaburzać czynność narządów odpowiedzialnych za regulację równowagi kwasowo-zasadowej i świadomość tego zjawiska może zapobiec rozwojowi ciężkich ZKZ.

 

ABSTRACT

Selected aspects of acid-base imbalance during surgical treatment

Acid-base imbalance (ABI) in surgical patients is a relatively frequent occurrence and often a decisive factor for the success of treatment. ABI can develop at any stage of management: preoperatively, intraoperatively or postoperatively. The awareness of ABI, complete understanding of the pathophysiological mechanisms and the ability to interpret abnormalities based on blood gases test results are of particular importance. This paper describes selected aspects of metabolic acid-base disturbances in the most common surgical diseases and methods for assessing related abnormalities. Pathophysiological mechanisms associated with various disease stages are outlined in a concise way. Simplified interpretation methods based on an anion gap, base excess/deficit and Stewart’s physicochemical concept are presented, which can be used for diagnosing both simple and combined acid-base disorders. The key elements of modern analysis of the above problems are independent variables such as strong ion difference (SID), mostly sodium and chloride, concentration of weak acids – Atot, mostly albumin and phosphate, and CO2 partial pressure. The independent variables create an electrochemical force that alters the degree of water dissociation and hydrogen ion concentration, and thus the blood pH. Each of the independent variables induces base excess changes and thus it is possible to determine the contribution of unidentified anions – XA-, whose presence indicates the severity of the patient's clinical condition. Due to dynamic metabolic processes, gastrointestinal (GI) diseases as well as GI surgical procedures can easily disturb relations between independent variables, thus altering blood pH and causing acid-base disturbances. The treatment of acid-base disorders should place a greater emphasis on causal management as compared to the administration of alkalizing or acidifying agents. The understanding of the above issues allows clinicians to make knowledgeable decisions regarding the type of abnormality as well as the composition of infusion fluids, electrolytes and parenteral nutrition.

Piśmiennictwo

1. Kellum JA, Elbers PWG. Stewart’s textbook of acid-base. 2nd ed. Barking: Lulu Enterprises UK Ltd., 2009

2. Gomez H, Kellum JA. Understanding acid base disorders. Crit Care Clin 2015;31(4):849-60

3. Fencl V, Jabor A, Kazda A, et al. Diagnosis of metabolic acid-base disturbances in critically ill patients. Am J Respir Crit Care Med 2000;162(6):2246-51

4. Fidkowski C, Helstrom J. Diagnosing metabolic acidosis in the critically ill: bridging the anion gap, Stewart and base excess methods. Can J Anaesth 2009;56(3):247-56

5. Gilfix BM, Bique M, Magder S. A physical chemical approach to the analysis of acid-base balance in the clinical setting. J Crit Care 1993;8(4):187-97

6. Story DA. Stewart acid-base: a simplified bedside approach. Anesth Analg 2016;123(2):511-5

7. Fink MP, Abraham E, Vincent JL, et al. Textbook of critical care. 5th ed. Philadelphia: Elsevier Saunders, 2005

8. Reddi AS. Acid-base disorders in surgical patients. In: Reddi AS. Acid-base disorders. Clinical evaluation and management. Cham: Springer, 2020:305-8

9. Matveev GP, Vabishchevich AV, Kiseleva EA. Acid-base disturbances during liver transplantation. Anesteziol Reanimatol 2012;(3):48-51

10. Neligan PJ, Deutschman CS. Perioperative acid-base balance. Miller R (ed.). Miller’s anesthesia. Philadelphia: Elsevier, 2010:1811-29

11. Moviat M, Pickkers P, van der Voort PH, van der Hoeven JG. Acetazolamide-mediated decrease in strong ion difference accounts for the correction of metabolic alkalosis in critically ill patients. Crit Care 2006;10(1):R14

Do góry