Tkanka kostna

Wyniki badań analizujących wpływ glikokortykosteroidów wziewnych na ryzyko rozwoju osteoporozy dostarczają często sprzecznych informacji.¹⁶ Według części autorów stosowanie leków z tej grupy nie zwiększa istotnie ryzyka złamań kości. Inni natomiast obserwują istotne zależności pomiędzy występowaniem złamań kości a dawką stosowanych glikokortykosteroidów i czasem trwania leczenia. Dość często powtarzane są również opinie, że ryzyko pojawienia się powikłań ze strony układu kostnego jest większe u kobiet w okresie pomenopauzalnym. Autorzy jednego z badań wykazali, że w czasie 8 lat obserwacji chorych w starszym wieku jedynie stosowanie leku w dawce >2000 μg (w przeliczeniu na beklometazon) istotnie zwiększało ryzyko złamań w obrębie stawu biodrowego.²⁴ Z nowszych opracowań wynika jednak, że stosowanie glikokortykosteroidów wziewnych może być niezależnym czynnikiem ryzyka złamań.²⁵

Mimo wielu badań nie ustalono jednoznacznie wpływu leczenia glikokortykosteroidami wziewnymi na tempo wzrostu u dzieci. W części opracowań sugerowano, że pomimo początkowego zahamowania tempa wzrostu po rozpoczęciu leczenia nie obserwuje się istotnych różnic we wzroście osiąganym w wieku dorosłym w porównaniu z dziećmi, które nie były leczone glikokortykosteroidami. W jednym z najnowszych badań poświęconych temu zagadnieniu przeprowadzonym w grupie ponad 900 dzieci chorych na astmę wykazano jednak związek pomiędzy zastosowaniem glikokortykosteroidu wziewnego a niższym wzrostem (średnia różnica pomiędzy grupą leczoną glikokortykosteroidem a otrzymującą placebo wyniosła 1,2 cm).²⁶

Skóra, tkanka mięśniowa

Do najistotniejszych zmian skórnych pojawiających się u chorych leczonych preparatami wziewnymi należy ścieńczenie skóry oraz łatwe tworzenie się wylewów podskórnych. Ryzyko wystąpienia tych powikłań zależy od dawki, czasu terapii oraz płci (zmiany skórne powstają łatwiej u kobiet leczonych przewlekle glikokortykosteroidami wziewnymi w dużej dawce).⁶

Narządy zmysłów

Zdania na temat wpływu glikokortykosteroidów wziewnych na narząd wzroku są bardzo rozbieżne, w części opracowań wskazuje się na wpływ tych leków na rozwój zaćmy i jaskry. Większość autorów uważa jednak, że zwiększone ryzyko powikłań okulistycznych dotyczy przede wszystkim osób w starszym wieku stosujących glikokortykosteroidy wziewne w dużych dawkach.^6,16,27

Układ nerwowy

Zaburzenia psychiczne po zastosowaniu glikokortykosteroidów wziewnych występują niezwykle rzadko. Do 2002 r. opisano jedynie 8 chorych, u których w okresie kilku dni od rozpoczęcia leczenia beklometazonem lub budezonidem pojawiły się zaburzenia sfery psychicznej.

Zastosowanie glikokortykosteroidów wziewnych

Astma

Podstawowym wskazaniem do zastosowania glikokortykosteroidów wziewnych jest astma przewlekła. Podawanie tych leków w astmie epizodycznej nie jest zalecane.

Glikokortykosteroidy wziewne to grupa leków o najsilniejszym działaniu przeciwzapalnym. Ich zastosowanie w astmie prowadzi do:⁹

• zmniejszenia nasilenia objawów
• poprawy jakości życia
• poprawy funkcji układu oddechowego (parametry czynnościowe)
• zmniejszenia nadreaktywności oskrzeli
• redukcji częstości oraz ciężkości zaostrzeń
• zmniejszenia śmiertelności.

Decydując się na wdrożenie glikokortykosteroidów wziewnych w astmie, należy pamiętać o zróżnicowanej indywidualnej wrażliwości na leki z tej grupy, różnym stopniu stosowania się chorych do zaleceń lekarskich, możliwym wpływie innych czynników na skuteczność prowadzonej terapii (np. jednoczesne palenie tytoniu w znacznym stopniu zmniejsza skuteczność leków przeciwzapalnych w astmie) oraz o odmiennej farmakokinetyce poszczególnych preparatów i różnych typach wykorzystywanych inhalatorów.