Wyniki. Analiza międzynarodowych danych z ostatnich 15 lat pokazuje, że temu problemowi jest poświęcona niewielka liczba prac.

Konwencjonalna terapia stosowana u dzieci z chorobami reumatycznymi wywiera niewielki wpływ na odpowiedź immunologiczną po szczepieniu, podczas gdy leczenie biologiczne może powodować zmniejszoną produkcję przeciwciał ochronnych. Aktualne dane o ryzyku i korzyściach związanych ze stosowaniem szczepień są wystarczające, aby zachęcać do ich stosowania u dzieci ze stabilną postacią układowej choroby tkanki łącznej. Dotyczy to stosowania inaktywowanych lub rekombinowanych szczepionek. Szczepienia powinny być wstrzymywane jedynie w przypadku aktywnej choroby lub jeśli poprzednie szczepienie spowodowało nawrót choroby.

Istnieje jedynie kilka badań dotyczących stosowania szczepionek żywych u dzieci z chorobami reumatycznymi. Wynika z nich, że szczepienie przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR) jest bezpieczne, podczas gdy inne żywe szczepionki nie powinny być stosowane w czasie immunosupresji do czasu dalszych badań.

Co istotne, szczepienia przeciwko pneumokokom i grypie powinny być mocno rekomendowane w tej grupie pacjentów z uwagi na zwiększone ryzyko tych infekcji związanych z leczeniem immunosupresyjnym.

Wnioski. Istnieje potrzeba dalszych badań w tej dziedzinie, w szczególności w zakresie immunogenności, bezpieczeństwa i skuteczności nowej szczepionki przeciw pneumokokom PCV (Pneumococcal conjugate vaccine), adiuwantowej przeciwgrypowej oraz przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego HPV (Human papillomavirus). Istotne jest wyjaśnienie, jak długo utrzymuje się odporność poszczepienna i czy szczepienia rzeczywiście chronią dzieci z chorobami reumatycznymi przed poszczególnymi infekcjami.

Komentarz:

Problem szczepień ochronnych u dzieci z układowymi chorobami tkanki łącznej (nazywanych tu ogólnie reumatycznymi) od dawna budzi wiele kontrowersji wśród reumatologów dziecięcych. Z jednej strony istnieje przekonanie o korzyściach płynących z ich stosowania u pacjentów zwiększonego ryzyka infekcji, jakie stanowi ta grupa chorych (zaburzona odpowiedź immunologiczna, leczenie immunosupresyjne, częste hospitalizacje), z drugiej zaś obawa o skuteczność szczepienia (produkcja ochronnego stężenia przeciwciał poszczepiennych), a nawet możliwość spowodowania zaostrzenia choroby. Z tego powodu duża część pacjentów z chorobami reumatycznymi jest zwalniana ze szczepień. W ostatnim czasie problem ten stał się jeszcze bardziej aktualny z uwagi na coraz częściej stosowane leczenie biologiczne w tej grupie chorych skierowane przeciwko czynnikowi martwicy nowotworu α (TNF-α – tumor necrosis factorα).

Praca przeglądowa autorów włoskich stanowi szeroką analizę dostępnych badań klinicznych dotyczących stosowania szczepień ochronnych u dzieci z chorobami tkanki łącznej w aspekcie ich skuteczności, bezpieczeństwa i ryzyka ewentualnej autoimmunizacji poszczepiennej. Badania te mają wiele ograniczeń (często małe grupy chorych, krótki czas obserwacji po szczepieniu, brak badań z randomizacją i z podwójnie ślepą próbą), jednak wyniki ich dowodzą stosunkowo dobrej immunogenności i bezpieczeństwa odnośnie szczepionek inaktywowanych lub rekombinowanych. Brakuje natomiast badań w zakresie szczepionek żywych z wyjątkiem kilku prac dotyczących szczepienia przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR) u pacjentów z młodzieńczym idiopatycznym zapaleniem stawów leczonych niskimi dawkami metotreksatu lub etanerceptem, gdzie stwierdzono dobrą skuteczność i bezpieczeństwo szczepienia.

Dell’era i wsp. na podstawie swojej analizy formułują rekomendacje do szczepień u dzieci z chorobami reumatycznymi, które zachęcają do stosowania szczepień szczepionkami inaktywowanymi w stabilnym okresie choroby, kładąc szczególny nacisk na szczepienia przeciwko pneumokokom i przeciw grypie. Szczepienia żywymi szczepionkami powinny być według nich tematem dalszych badań. Podkreślają również, aby nie szczepić ponownie pacjenta, u którego doszło do zaostrzenia choroby po wcześniejszym szczepieniu.

Artykuł jest kolejnym głosem w trwającej od dawna dyskusji na temat szczepień u dzieci z układowymi chorobami tkanki łącznej, co daje nadzieję, że być może zostanie wkrótce ustalony schemat szczepień w tej grupie chorych, podobnie jak to się stało w przypadku pacjentów z zapalnymi chorobami jelit.¹

Piśmiennictwo:

1. Rahier JF, et al. Vaccinations in patients with immune-mediated inflammatory diseases. Rheumatology 2010;49:1815-1827.

Przedruk z „Nowości w medycynie – Reumatologia”. 06.10.2011 ( 39/191). 

NLPZ modyfikują obraz kliniczny i przebieg pozaszpitalnego zapalenia płuc

dr n. med. Maciej Ciebiada
dr n. med. Tomasz Kmiecik
Klinika Pneumonologii i Alergologii Uniwersytetu Medycznego, Łódź

Opracowano na podstawie: Nonsteroidal Antiinflammatory Drugs May Affect the Presentation and Course of Community-Acquired Pneumonia. Voiriot G, Dury S, Parrot A, Mayaud C, Fartoukh M. Chest 2011;139(2):387-394.

Początkowe leczenie pozaszpitalnego zapalenia płuc niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ) zwiększa ryzyko wystąpienia powikłań choroby.

Streszczenie

Kontekst kliniczny. Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), powszechnie stosowane jako leki przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, mogą modyfikować odpowiedź zapalną organizmu.

Cel. Ocena wpływu leczenia NLPZ na objawy kliniczne i przebieg pozaszpitalnego zapalenia płuc.