Niepowściągliwe wymioty ciężarnych

Niepowściągliwe wymioty ciężarnych (HG – hyperemesis gravidarum) występują u 0,3-1,5% kobiet we wczesnej ciąży. W odróżnieniu od łagodnych wymiotów ciężarnych występujących u około 80% kobiet, prowadzą one do silnego odwodnienia oraz ketonurii i wymagają leczenia szpitalnego. Jeżeli nie skutkuje dożylne podawanie płynów, zaleca się leki przeciwwymiotne. Obecnie w pierwszej kolejności podaje się leki przeciwhistaminowe, głównie cyklizynę (i.v., 50 mg 3 razy na dobę). W Wielkiej Brytanii stosowana jest również prometazyna, a w Ameryce Północnej zaleca się podawanie doksylaminy i dimenhydrynatu.39 Metaanaliza obejmująca ponad 200 tys. kobiet nie wykazała działania teratogennego leków przeciwhistaminowych.40

Poza lekami przeciwhistaminowymi w terapii niepowściągliwych wymiotów ciężarnych zaleca się również leki wpływające na receptory dopaminowe. Dopuszcza się stosowanie chloropromazyny, prochloroperazyny lub metoklopramidu. Ostatnio coraz częściej w zapobieganiu i leczeniu hyperemesis gravidarum stosuje się ondansetron, antagonistę receptorów serotoninowych 5-HT3. W badaniach na zwierzętach nie wykazano jego działania teratogennego.41

W przypadku nudności i wymiotów we wczesnej ciąży, ale nie w niepowściągliwych wymiotach, zaleca się stosowanie witaminy B6 (pirydoksyny), zwykle w połączeniu z doksylaminą.39 Takie połączenie jest bezpieczne dla rozwijającego się płodu, a jego skuteczność jest porównywalna z podawaniem metoklopramidu.42

Podsumowanie

Leczenie nudności i wymiotów jest dużym problemem terapeutycznym. Aby wybrać najskuteczniejszą metodę, należy zidentyfikować przyczyny objawów. Jeżeli to możliwe, najpierw trzeba zastosować niefarmakologiczne metody terapii. Gdy zawodzą, zaleca się farmakoterapię. Niejednokrotnie jednak najlepszy efekt przynosi profilaktyka. Jeśli to możliwe, należy podać jeden lek. Gdy wymaga tego sytuacja kliniczna, dopuszczalna jest politerapia.

Efekt leczniczy zależy od stanu chorego oraz współistniejących schorzeń, m.in. wydolności nerek i wątroby. Należy pamiętać, że wiele leków przeciwwymiotnych może wchodzić w interakcje, co prowadzi do nadmiernego albo niewystarczającego efektu leczniczego. W takich sytuacjach wymagane jest skorygowanie dawki leku lub podanie innego.

Piśmiennictwo

1. Sanger GJ, Broad J, Andrews PL. The relationship between gastric motility and nausea: Gastric prokinetic agents as treatments. Eur J Pharmacol 20135;715:10-4.

2. Kris MG, Hesketh PJ, Somerfield MR, et al. American Society of Clinical Oncology guideline for antiemetics in oncology: update 2006. J Clin Oncol 2006;24:2932-47.

3. Harrington RA, Hamilton CW, Brogden RN, et al. Metoclopramide. An updated review of its pharmacological properties and clinical use. Drugs 1983;25:451-94.

4. Tonini M, Cipollina L, Poluzzi E, et al. Review article: clinical implications of enteric and central D2 receptor blockade by antidopaminergic gastrointestinal prokinetics. Aliment Pharmacol Ther 2004;19:379-90.

5. Gralla RJ, Osoba D, Kris MG, et al. Recommendations for the use of antiemetics: evidence-based, clinical practice guidelines. American Society of Clinical Oncology. J Clin Oncol 1999;17:2971-94.

6. Kovac AL. Prevention and treatment of postoperative nausea and vomiting. Drugs 2000;59:213-43.

7. Le TP, Gan TJ. Update on the management of postoperative nausea and vomiting and postdischarge nausea and vomiting in ambulatory surgery. Anesthesiol Clin 2010; 28:225-49.

8. Passik SD, Lundberg J, Kirsh KL, et al. A pilot exploration of the antiemetic activity of olanzapine for the relief of nausea in patients with advanced cancer and pain. J Pain Symptom Manage 2002;23:526-32.

9. Passik SD, Navari RM, Jung SH, et al. A phase I trial of olanzapine (Zyprexa) for the prevention of delayed emesis in cancer patients: a  Hoosier Oncology Group study. Cancer Invest 2004;22:383-8.

10. Navari RM. Overview of the updated antiemetic guidelines for chemotherapy-induced nausea and vomiting. Comm Oncology 2007; 4(suppl. 1):3-11.

11. Perwitasari DA, Gelderblom H, Atthobari J, et al. Anti-emetic drugs in oncology: pharmacology and individualization by pharmacogenetics. Int J Clin Pharm 2011;33:33-43.

12. Keating GM, Duggan ST, Curran MP. Transdermal granisetron: a guide to its use in preventing nausea and vomiting induced by chemotherapy. CNS Drugs 2012;26:787-90.

13. Roila F, Herrstedt J, Aapro M, et al. ESMO/MASCC Guidelines Working Group. Guideline update for MASCC and ESMO in the prevention of chemotherapy-and radiotherapy-induced nausea and vomiting: results of the Perugia consensus conference. Ann Oncol 2010;21(suppl. 5):v232-43.

14. Goodin S, Cunningham R. 5-HT(3)-receptor antagonists for the treatment of nausea and vomiting: a reappraisal of their side-effect profile. Oncologist 2002;7:424-36.

15. Navari RM. Management of chemotherapy-induced nausea and vomiting: focus on newer agents and new uses for older agents. Drugs 2013;73:249-62.

16. Lasseter KC, Gambale J, Jin B, et al. Tolerability of fosaprepitant and bioequivalency to aprepitant in healthy subjects. J Clin Pharmacol 2007;47:834-40.

17. Tramèr MR, Carroll D, Campbell FA, et al. Cannabinoids for control of chemotherapy induced nausea and vomiting: quantitative systematic review. BMJ 2001;323:16-21.

18. Radbruch L, Nauck F. [Review of cannabinoids in the treatment of nausea and vomiting]. Schmerz 2004;18:306-10.

19. Davis MP. Oral nabilone capsules in the treatment of chemotherapy-induced nausea and vomiting and pain. Expert Opin Investig Drugs 2008;17:85-95.

20. Scott SM, Rogers C, Backstrom C. Dexamethasone therapy is associated with a rise in urinary epidermal growth factor concentrations in the preterm infant. Eur J Endocrinol 1995;132:326-30.

21. Ioannidis JP, Hesketh PJ, Lau J. Contribution of dexamethasone to control of chemotherapy-induced nausea and vomiting: a meta-analysis of randomized evidence. J Clin Oncol 2000;18:3409-22.

22. Jordan K, Schmoll HJ, Aapro MS. Comparative activity of antiemetic drugs. Crit Rev Oncol Hematol 2007;61:162-75.

23. Vardy J, Chiew KS, Galica J, et al. Side effects associated with the use of dexamethasone for prophylaxis of delayed emesis after moderately emetogenic chemotherapy. Br J Cancer 2006;94:1011-5.

24. Shupak A, Gordon CR. Motion sickness: advances in pathogenesis, prediction, prevention, and treatment. Aviat Space Environ Med 2006;77:1213-23.

25. Schmäl F. Neuronal mechanisms and the treatment of motion sickness. Pharmacology 2013;91:229-41.

26. Zajonc TP, Roland PS. Vertigo and motion sickness. Part II: Pharmacologic treatment. Ear Nose Throat J 2006;85:25-35.

27. Matsuoka I, Ito J, Takahashi H, et al. Experimental vestibular pharmacology: a minireview with special reference to neuroactive substances and antivertigo drugs. Acta Otolaryngol Suppl 1984;419:62-70.

28. Nachum Z, Shahal B, Shupak A, et. al. Scopolamine bioavailability in combined oral and transdermal delivery. Pharmacol Exp Ther 2001;296:121-3.

29. Norfleet WT, Degioanni JJ, Calkins DS, et al. Treatment of motion sickness in parabolic flight with buccal scopolamine. Aviat Space Environ Med 1992;63:46-51.

30. Simmons RG, Phillips JB, Lojewski RA, et al. The efficacy of low-dose intranasal scopolamine for motion sickness. Aviat Space Environ Med 2010;81:405-12.

31. Mandalà M, Cremonesi M, Rocca A, et al. Midazolam for acute emesis refractory to dexamethasone and granisetron after highly emetogenic chemotherapy: a phase II study. Support Care Cancer 2005;13:375-80.

32. Lee JA, Watson LA, Boothby G. Calcium antagonists in the prevention of motion sickness. Aviat Space Environ Med 1986;57:45–48.

33. Doweck I, Gordon CR, Spitzer O, et al. Effect of cinnarizine in the prevention of seasickness. Aviat Space Environ Med 1994;65:606–609.

34. Grøntved A, Brask T, Kambskard J, et al. Ginger root against seasickness. A controlled trial on the open sea. Acta Otolaryngol 1988;105:45–49.

35. Lien HC, Sun WM, Chen YH, et al. Effects of ginger on motion sickness and gastric slow-wave dysrhythmias induced by circular vection. Am J Physiol Gastrointest Liver Physiol 2003;284:G481–G489.

36. European Medicines Agency. Committee on Herbal Medicinal Products. Community herbal monograph on Zingiber officinale roscoe, rhizoma. http://www.ema.europa.eu/docs/en_GB/document_library/Herbal_-_Community_herbal_monograph/2011/09/WC500112680.pdf

37. Lee J, Oh H. Ginger as an antiemetic modality for chemotherapy-induced nausea and vomiting: a systematic review and meta-analysis. Oncol Nurs Forum 2013;40:163-70.

38. Collins AS. Postoperative nausea and vomiting in adults: implications for critical care. Crit Care Nurse 2011;31:36-45.

39. Bottomley C, Bourne T. Management strategies for hyperemesis. Best Pract Res Clin Obstet Gynaecol 2009;23:549-64.

40. Seto A, Einarson T, Koren G. Pregnancy outcome following first trimester exposure to antihistamines: meta-analysis. Am J Perinatol, 1997;14:119–124.

41. Tucker ML, Jackson MR, Scales MD, et al. Ondansetron: pre-clinical safety evaluation. Eur J Cancer Clin Oncol 1989;25(Suppl. 1):S79–S93.

42. Ashkenazi-Hoffnung L, Merlob P, Stahl B, et al. Evaluation of the efficacy and safety of bi-daily combination therapy with pyridoxine and doxylamine for nausea and vomiting of pregnancy. Isr Med Assoc J 2013;15:23-6.

Do góry