Przewlekłe choroby wątroby

1. Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu C

1. Biopsja wątroby jest metodą referencyjną w ocenie włóknienia wątrobowego i należy do rutynowego postępowania w procesie kwalifikacji do leczenia przeciwwirusowego. Leczenie stosuje się w przypadku obecności włóknienia w stopniu I lub wyższym w czterostopniowej skali METAVIR.

2. U chorych zakażonych HCV (genotyp 1 i 4 ) zaleca się wykonanie biopsji wątroby w każdym przypadku kwalifikacji do leczenia przeciwwirusowego lub podejrzenia współistniejącej choroby wątroby.

3. Prawidłowa aktywność aminotransferaz nie ma wpływu na decyzję o wykonaniu biopsji wątroby.

4. U chorych zakażonych genotypami 2 i 3 HCV kwalifikacja do terapii przeciwwirusowej nie wymaga oceny histopatologicznej wątroby.

5. W ośrodkach dysponujących metodą elastoechografii lub testami laboratoryjnymi oceniającymi stopień włóknienia wątroby o potwierdzonej naukowo wiarygodności diagnostycznej wynik badania wskazujący na zaawansowane włóknienie lub marskość wątroby (stopnie III i IV) nie wymaga potwierdzenia biopsyjnego przed rozpoczęciem leczenia przeciwwirusowego.

6. Po transplantacji wątroby wykonanej z powodu marskości na podłożu zakażenia HCV zaleca się wykonanie biopsji w przypadku istotnego wzrostu aktywności aminotransferaz (także w celu różnicowania z ostrym odrzucaniem przeszczepu) lub po 6 miesiącach od transplantacji w celu ustalenia wskazań do rozpoczęcia leczenia przeciwwirusowego. Wykonywanie kolejnych biopsji wątroby uzależnione jest od protokołu ośrodka transplantacyjnego, a monitorowanie ewentualnego postępu choroby może odbywać się także przy użyciu metod nieinwazyjnych (elastoechografia).

2. Przewlekłe wirusowe zapalenie wątroby typu B

1. Na ogół nie ma potrzeby wykonywania biopsji wątroby w okresie immunologicznej tolerancji, czyli u pacjentów z prawidłową aktywnością aminotransferaz, HBsAg(+), HBeAg(+) i  wysoką wiremią, bowiem nie stwierdza się wtedy aktywnego procesu zapalnego w wątrobie. Wyjątek mogą stanowić osoby powyżej 30 roku życia z obciążającym wywiadem rodzinnym w kierunku raka pierwotnego lub marskości wątroby.

2. Nie zaleca się wykonywania biopsji wątroby u chorych znajdujących się w fazie „nieczynnego nosicielstwa”, czyli bez antygenemii HBe, z prawidłową aktywnością aminotransferaz i wiremią HBV-DNA poniżej 2 000 IU/ml (choroba mało zaawansowana bez konieczności leczenia).

3. Biopsję wątroby należy wykonać u chorych z HBe(+) wiremią HBV-DNA powyżej 2,000 IU/ml, niezależnie od aktywności aminotransferaz (cel: ocena zaawansowania choroby i kwalifikacja do leczenia).

4. W ośrodkach dysponujących metodą elastoechografii lub testami laboratoryjnymi oceniającymi włóknienie wątroby o potwierdzonej naukowo wiarygodności diagnostycznej wynik badania wskazujący jednoznacznie na zaawansowane włóknienie lub marskość wątroby (stopnie III i IV wg METAVIR) nie wymaga biopsyjnego potwierdzenia przed rozpoczęciem leczenia przeciwwirusowego. Nie zaleca się również wykonania biopsji, jeśli badania nieinwazyjne wykluczają obecność włóknienia i chory spełnia warunki przedstawione w punkcie 2.

5. Biopsję wątroby należy wykonać u chorych HBeAg(-) z wiremią HBV-DNA powyżej 2 000 IU/ml i nieprawidłowymi wynikami aktywności ALT (>30 IU/l u mężczyzn i >19 IU/l u kobiet) stwierdzonymi dwukrotnie w odstępie 3 miesięcy (cel: kwalifikacja do leczenia). Wskazanie to jest szczególnie silne u osób w wieku poniżej 30 lat.

3. Autoimmunologiczne zapalenie wątroby

1. Biopsja wątroby odgrywa ważną rolę w rozpoznaniu lub potwierdzeniu rozpoznania AIH oraz ocenie zaawansowania choroby.

2. Biopsja wątroby jest uzasadniona w przypadku podejrzenia współudziału innych czynników etiologicznych uszkodzenia wątroby lub zespołów nakładania.

3. Biopsję wątroby należy wykonać u chorych nieodpowiadających na leczenie glikokortykosteroidami lub lekami immunosupresyjnymi, jeśli biopsji nie wykonano przed włączeniem leczenia.

4. Odstawienie lub zredukowanie dawki leków immunosupresyjnych jest możliwe wyłącznie u chorych bez wrotnego i okołowrotnego zapalenia (interface hepatitis) w badaniu histopatologicznym wątroby.