Do działań niepożądanych teofiliny należą:

• nadkomorowe i komorowe zaburzenia rytmu serca
• napady padaczkowe grand mal
• bóle głowy, bezsenność
• nudności, GERD.

Glikokortykosteroidy wziewne

Glikokortykosteroidy wziewne (wGKS) w POChP, w przeciwieństwie do astmy, nie są podstawą leczenia. Leki te mogą zwiększać ryzyko zapalenia płuc i dlatego należy starannie rozważyć długotrwałą terapię. Wytyczne zalecają ich stosowanie u pacjentów z utrwaloną obturacją i FEV1 <60% oraz fenotypem zaostrzeniowym niezależnie od FEV1 zawsze w połączeniu z długo działającym bronchodilatatorem.

Leki te zmniejszają objawy choroby, poprawiają funkcję płuc i jakość życia oraz zmniejszają częstość zaostrzeń, nie modyfikują jednak długoterminowego spadku FEV1 ani śmiertelności u pacjentów z POChP.

Do działań niepożądanych wziewnych GKS należą:

• kandydoza jamy ustnej
• chrypka
• sine wybroczyny na skórze.

Kombinacje leków w POChP

Łączenie leków o różnych mechanizmach działania skutkuje większym efektem rozszerzającym oskrzela, zmniejszeniem ryzyka działań niepożądanych oraz lepszą współpracą z pacjentem. Łączyć można wszystkie wymienione leki.

Kombinacje leków rozszerzających oskrzela

Leczenie bronchodilatatorami z różnych grup poprawia FEV1. Najczęstsze połączenia leków rozszerzających to stosowanie w jednym inhalatorze krótko działającego β-2 mimetyku (SABA – short acting beta-2 agonist) z krótko działającym cholinolitykiem. Coraz nowsze i dłużej działające leki z tej grupy są również dostępne w postaci jednego inhalatora do stosowania raz na 24 h. Niedogodnością jest jednak ich wciąż wysoka cena. Udowodniono, że taka terapia oprócz poprawy funkcji płuc może być skuteczniejsza w zapobieganiu zaostrzeniom. W ciężkiej i bardzo ciężkiej postaci POChP (kategoria C i D), w przypadkach uciążliwej duszności, można stosować wszystkie trzy klasy leków rozszerzających oskrzela razem.

Kombinacja wziewny GKS/LABA

W kontrolowanych badaniach klinicznych skojarzone leczenie wziewnymi GKS i długo działającymi lekami rozszerzającymi oskrzela okazało się bardziej skuteczne w porównaniu z placebo i każdym z tych leków stosowanym w monoterapii. Takie połączenie zaleca się pacjentom ze średnim do bardzo ciężkiego POChP. Dodatkowe włączenie tiotropium poprawia funkcję płuc, jakość życia i zmniejsza częstość zaostrzeń. Należy jednak pamiętać, że terapia skojarzona wziewnymi GKS zwiększa ryzyko zapalenia płuc i nie redukuje umieralności z powodu POChP.

Systemowe GKS

Glikokortykosteroidów systemowych nie zaleca się w monoterapii długoterminowej POChP. Szczególnie ważne u chorych na POChP są działania niepożądanie glikokortykosteroidoterapii doustnej. Jedną z najpoważniejszych jest miopatia posterydowa, która u pacjentów z bardzo ciężką postacią choroby pogłębia dodatkowo ogólną niepełnosprawność i przyczynia się do niewydolności oddechowej w mechanizmie wyczerpania mięśni oddechowych.

Jedyne wskazanie do ich stosowania obejmuje zaostrzenie POChP, kiedy to korzyści przewyższają skutki uboczne. W czasie zaostrzenia systemowe GKS zmniejszają objawy, poprawiają funkcję płuc, zwiększają powodzenie terapii, skracają okres hospitalizacji oraz zmniejszają ryzyko ponownego ciężkiego zaostrzenia w ciągu 30 dni.

Inhibitory fosfodiesterazy-4 (PDE-4) w POChP

Zasada działania roflumilastu – przedstawiciela inhibitorów fosfodiesterazy-4 – polega na zmniejszeniu stanu zapalnego poprzez hamowanie PDE-4. Prowadzi to do zwiększenia stężenia wewnątrzkomórkowego cAMP oraz zmniejszenia związanego z POChP nieprawidłowego działania leukocytów, komórek mięśni gładkich naczyń krwionośnych dróg oddechowych i płuc, komórek śródbłonka i nabłonka dróg oddechowych oraz fibroblastów.

Lek ten nie ma bezpośredniego działania bronchodilatacyjnego, udowodniono jednak, że w połączeniu z salmeterolem lub tiotropium poprawia FEV1. Powinien być stosowany zawsze w połączeniu z przynajmniej jednym długo działającym lekiem rozszerzającym oskrzela. Ponadto roflumilast zmniejsza częstość cięższych zaostrzeń.

Do działań niepożądanych roflumilastu ustępujących wraz z kontynuacją leczenia, należą: