Daw­ka dla dzie­ci. Nie okre­ślo­no.

Prze­ciw­wska­za­nia. Udo­wod­nio­na nad­wraż­li­wość, sto­so­wa­nie in­hi­bi­to­rów mo­no­ami­no­ok­sy­da­zy (MAO) w cią­gu ostat­nich 14 dni, w wy­wia­dzie na­pa­dy drga­wek, za­bu­rze­nia ryt­mu ser­ca, ja­skra i za­trzy­ma­nie mo­czu.

Głów­ne in­te­rak­cje z in­ny­mi le­ka­mi. Dzia­ła­nie ami­tryp­ty­li­ny mo­że osła­bić fe­no­bar­bi­tal; jed­no­cze­sne po­da­wa­nie in­hi­bi­to­rów izo­en­zy­mu CY­P2D6 (np. ci­me­ty­dy­ny, chi­ni­dy­ny) mo­że zwięk­szać stę­że­nie ami­tryp­ty­li­ny; lek ha­mu­je ob­ni­ża­ją­cy ci­śnie­nie tęt­ni­cze wpływ gu­ane­ty­dy­ny; wcho­dzi w in­te­rak­cje z le­ka­mi sto­so­wa­ny­mi w cho­ro­bach tar­czy­cy, dzia­ła­ją­cy­mi de­pre­syj­nie na ośrod­ko­wy układ ner­wo­wy, bar­bi­tu­ra­na­mi, di­sul­fi­ra­mem i al­ko­ho­lem.

Ka­te­go­ria bez­pie­czeń­stwa sto­so­wa­nia pod­czas cią­ży. D (sto­so­wa­nie w cią­ży nie­bez­piecz­ne).

Ostrze­że­nia. Na­le­ży za­cho­wać ostroż­ność u cho­rych z za­bu­rze­nia­mi prze­wod­nic­twa w ser­cu oraz z nad­czyn­no­ścią tar­czy­cy, nie­wy­dol­no­ścią wą­tro­by lub ne­rek w wy­wia­dzie, nie po­win­no się sto­so­wać le­ku u cho­rych w po­de­szłym wie­ku.

Far­ma­ko­te­ra­pia: en­zy­my trzust­ko­we

Cho­le­cy­sto­ki­ni­na po­bu­dza funk­cję ze­wną­trz­wy­dziel­ni­czą trzust­ki. W bliż­szym od­cin­ku je­li­ta cien­kie­go stwier­dzo­no wy­stę­po­wa­nie pep­ty­du uwal­nia­ją­ce­go cho­le­cy­sto­ki­ni­nę, któ­ry jest de­gra­do­wa­ny przez pro­te­azy se­ry­no­we (tryp­sy­nę, chy­mo­tryp­sy­nę). U cho­rych na prze­wle­kłe za­pa­le­nie trzust­ki nie­do­bór pro­te­az w świe­tle dwu­nast­ni­cy po­wo­du­je uwal­nia­nie cho­le­cy­sto­ki­ni­ny, co na­si­la po­bu­dze­nie funk­cji ze­wną­trz­wy­dziel­ni­czej i wy­wo­łu­je ból. Wy­stę­po­wa­nie pro­te­az w świe­tle bliż­sze­go od­cin­ka prze­wo­du po­kar­mo­we­go ha­mu­je za­tem uwal­nia­nie cho­le­cy­sto­ki­ni­ny, a więc i po­bu­dze­nie ze­wną­trz­wy­dziel­ni­czej funk­cji trzust­ki. W ce­lu za­ha­mo­wa­nia wy­dzie­la­nia trzust­ko­we­go na dro­dze ujem­ne­go sprzę­że­nia zwrot­ne­go waż­ne jest do­star­cze­nie eg­zo­gen­nych pro­te­az do bliż­sze­go od­cin­ka je­li­ta cien­kie­go, tam bo­wiem znaj­du­ją się en­zy­my pro­te­az i pep­tyd cho­le­cy­sto­ki­ni­na. Du­że zna­cze­nie ma rów­nież po­da­wa­nie od­po­wied­nio du­żych da­wek en­zy­mów trzust­ko­wych, aby zwięk­szyć ak­tyw­ność pro­te­az w świe­tle dwu­nast­ni­cy. Tyl­ko nie­po­wle­ka­ne pre­pa­ra­ty en­zy­mów trzust­ko­wych mo­gą uwal­niać pro­te­azy w dwu­nast­ni­cy, pre­pa­ra­ty po­wle­ka­ne uwal­nia­ją na­to­miast pro­te­azy w dal­szym od­cin­ku prze­wo­du po­kar­mo­we­go, by uzy­skać ujem­ne sprzę­że­nie zwrot­ne. Pre­pa­ra­ty en­zy­mów trzust­ko­wych oce­nia­no w 6 ba­da­niach z ran­do­mi­za­cją, w któ­rych uczest­ni­czy­ło 193 cho­rych. W dwóch, w któ­rych spraw­dza­no, jak dzia­ła­ją pre­pa­ra­ty nie­po­wle­ka­ne, wy­ka­za­no, że są sku­tecz­ne przez krót­ki czas,^9,10 pod­czas gdy w 4 po­zo­sta­łych pre­pa­ra­ty po­wle­ka­ne oka­za­ły się nie­sku­tecz­ne w ła­go­dze­niu bó­lu.^11-14 W dwóch ba­da­niach wy­ka­zu­ją­cych sku­tecz­ność le­cze­nia lep­sze efek­ty uzy­ska­no wśród uczest­ni­ków, u któ­rych cho­ro­ba by­ła mniej za­awan­so­wa­na (prze­wle­kłe za­pa­le­nie drob­nych prze­wo­dów trzust­ko­wych), naj­lep­sze zaś wśród ko­biet z idio­pa­tycz­nym prze­wle­kłym za­pa­le­niem trzust­ki. Na tym przy­kła­dzie wi­dać, jak waż­ne jest sto­so­wa­nie nie­po­wle­ka­nych pre­pa­ra­tów za­wie­ra­ją­cych en­zy­my trzust­ko­we w le­cze­niu bó­lu w prze­bie­gu prze­wle­kłe­go za­pa­le­nia trzust­ki na po­cząt­ko­wym eta­pie cho­ro­by. En­zy­my na­le­ży po­da­wać tak dłu­go, jak dłu­go ła­go­dzą ob­ja­wy za­pa­le­nia trzust­ki. Pre­pa­ra­ty nie­po­wle­ka­ne są jed­nak po­dat­ne na de­gra­da­cję przez kwa­śną treść żo­łąd­ko­wą, za­nim do­trą do dwu­nast­ni­cy. Dla­te­go, aby za­ha­mo­wać wy­dzie­la­nie tre­ści żo­łąd­ko­wej, na­le­ży do­dać do nich an­ta­go­ni­stów re­cep­to­rów hi­sta­mi­no­wych H₂ lub in­hi­bi­to­ry pom­py pro­to­no­wej.

Z na­szych do­świad­czeń wy­ni­ka, że sku­tecz­ność nie­po­wle­ka­nych pre­pa­ra­tów en­zy­mów jest ogra­ni­czo­na – ich sto­so­wa­nie jest cen­ne w ba­da­niach z udzia­łem cho­rych z mniej za­awan­so­wa­ny­mi zmia­na­mi, u któ­rych za­wio­dły in­ne pro­ste spo­so­by le­cze­nia za­cho­waw­cze­go. Po­da­wa­nie ich cho­rym na za­awan­so­wa­ne prze­wle­kłe za­pa­le­nie trzust­ki lub z za­ję­tym głów­nym prze­wo­dem trzust­ko­wym (głów­nie w prze­bie­gu po­al­ko­ho­lo­we­go prze­wle­kłe­go za­pa­le­nia trzust­ki) w ce­lu zwal­cza­nia bó­lu jest nie­sku­tecz­ne.

Pan­kre­li­pa­za

Daw­ka dla do­ro­słych. Do­ust­nie 1-4 kap­suł­ki lub ta­blet­ki pod­czas po­sił­ku; daw­kę na­le­ży mia­recz­ko­wać do osią­gnię­cia skut­ku kli­nicz­ne­go.

Daw­ka dla dzie­ci. Dla dzie­ci w wie­ku po­ni­żej 6 mie­się­cy nie okre­ślo­no daw­ki; w wie­ku 6-12 mie­się­cy: 15 000 j. Ph. Eur. li­pa­zy pod­czas po­sił­ku; w wie­ku 1-6 lat: 30 000-60 000 j. Ph. Eur. pod­czas po­sił­ku; w wie­ku 7-12 lat: 60 000-90 000 j. Ph. Eur. pod­czas po­sił­ku; po­wy­żej 12 lat: daw­ko­wa­nie jak u do­ro­słych.

Prze­ciw­wska­za­nia. Udo­wod­nio­na nad­wraż­li­wość.

Głów­ne in­te­rak­cje z in­ny­mi le­ka­mi. Nie okre­ślo­no.

Ka­te­go­ria bez­pie­czeń­stwa sto­so­wa­nia pod­czas cią­ży. C (nie okre­ślo­no bez­pie­czeń­stwa sto­so­wa­nia le­ku w cza­sie cią­ży).

Ostrze­że­nia. Daw­ki prze­kra­cza­ją­ce 45 000 j./kg pod­czas jed­ne­go po­sił­ku mo­gą po­wo­do­wać włók­nie­nie okręż­ni­cy, co udo­wod­nio­no u dzie­ci ze zwłók­nie­niem tor­bie­lo­wa­tym, u któ­rych po­wsta­wa­ły zwę­że­nia w ob­rę­bie okręż­ni­cy wstę­pu­ją­cej.

Far­ma­ko­te­ra­pia: stres oksy­da­cyj­ny

Prze­ciw­u­tle­nia­cze

Za po­wsta­nie sta­nu za­pal­ne­go w prze­wle­kłym za­pa­le­niu trzust­ki od­po­wia­da­ją m.in. wol­ne rod­ni­ki. Przy­dat­ność prze­ciw­u­tle­nia­czy w le­cze­niu prze­wle­kłe­go za­pa­le­nia trzust­ki oce­nia­no w dwóch ba­da­niach.^15,16 Wy­ka­za­no w nich, że co­dzien­ne do­ust­ne po­da­wa­nie po­łą­cze­nia or­ga­nicz­ne­go se­le­nu, β-ka­ro­te­nu, wi­ta­min C i E oraz me­tio­ni­ny znacz­nie ła­go­dzi ból. Le­ki te wy­da­ją się bez­piecz­ne i są sto­sun­ko­wo ta­nie. Ich rze­czy­wi­sta sku­tecz­ność wy­ma­ga jed­nak oce­ny w dłu­go­ter­mi­no­wych pro­spek­tyw­nych ba­da­niach z ran­do­mi­za­cją.

Far­ma­ko­lo­gicz­ne zwal­cza­nie stre­su oksy­da­cyj­ne­go

Pod­czas 2 ba­dań kli­nicz­nych po­świę­co­nych le­cze­niu bó­lu w prze­bie­gu prze­wle­kłe­go za­pa­le­nia trzust­ki sku­pio­no się na far­ma­ko­lo­gicz­nym zwal­cza­niu stre­su oksy­da­cyj­ne­go. W jed­nym z nich uczest­ni­czy­ło 20 cho­rych na tro­pi­kal­ne prze­wle­kłe za­pa­le­nie trzust­ki, któ­rych przy­dzie­lo­no lo­so­wo do gru­py przyj­mu­ją­cej pla­ce­bo lub prze­ciw­u­tle­niacz kur­ku­mi­nę (ak­tyw­ny skład­nik sza­fra­nu in­dyj­skie­go) ze zwięk­sza­ją­cą jej do­stęp­ność bio­lo­gicz­ną pi­pe­ry­ną (uzy­ska­ną z pie­przu czar­ne­go).¹⁷ Po 6 ty­go­dniach kur­ku­mi­na zmniej­szy­ła stę­że­nie ma­lo­ny­lo­dial­de­hy­du w ery­tro­cy­tach o ok. 50% (wskaź­nik pe­rok­sy­da­cji li­pi­dów), nie wpły­nę­ło to jed­nak na do­le­gli­wo­ści bó­lo­we. W ba­da­niu pi­lo­ta­żo­wym¹⁸ 12 cho­rym na po­al­ko­ho­lo­we prze­wle­kłe za­pa­le­nie trzust­ki, któ­rzy nie po­tra­fi­li po­wstrzy­mać się od pi­cia al­ko­ho­lu, przez pół ro­ku po­da­wa­no brom­hek­sy­nę (lek mu­ko­li­tycz­ny), by oce­nić je­go sku­tecz­ność te­ra­peu­tycz­ną. U 8 cho­rych (67%) stwier­dzo­no zła­go­dze­nie do­le­gli­wo­ści bó­lo­wych, u wszyst­kich zaś zwięk­szy­ła się ak­tyw­ność en­zy­mów trzust­ko­wych. Po­pra­wi­ła się też ze­wną­trz­wy­dziel­ni­cza czyn­ność trzust­ki, nie ob­ser­wo­wa­no na­to­miast po­pra­wy czyn­no­ści we­wnątrz­wy­dziel­ni­czej. War­tość te­go ba­da­nia ogra­ni­cza brak ran­do­mi­za­cji, za­śle­pie­nia pró­by oraz okre­śle­nia lep­ko­ści so­ku trzust­ko­we­go, co uła­twi­ło­by usta­le­nie me­cha­ni­zmu dzia­ła­nia le­ku.