Zaleca się, aby stosować G-CSF profilaktycznie po każdym cyklu chemioterapii, jeśli ryzyko FN >20 proc. [I,A] (ryc. 1).

U pacjentów z ryzykiem pośrednim (ryzyko FN 10-20 proc.) przy podejmowaniu decyzji o włączeniu G-CSF należy wziąć pod uwagę czynniki ryzyka, takie jak wiek pacjenta i choroby współistniejące.

U pacjentów z grupy niskiego ryzyka (ryzyko FN <10 proc.) profilaktyczne stosowanie G-CSF nie jest wskazane.

Ponadto zastosowanie G-CSF należy rozważyć u pacjentów ze zmniejszoną rezerwą szpikową po radioterapii [III] oraz u pacjentów zakażonych HIV [II].

Edukacja pacjenta

Powodzenie leczenia FN wymaga szybkiego rozpoznania i wdrożenia leczenia. Należy przekazać pacjentowi jasne instrukcje, jak należy postępować w przypadku wystąpienia gorączki oraz objawów klinicznych infekcji.

Opóźnienie rozpoczęcia leczenia prowadzi do wydłużenia czasu hospitalizacji oraz wiąże się ze zwiększoną śmiertelnością.

Wstępna ocena pacjenta

Leczenie pacjenta z FN wymaga dokładnego zebrania wywiadu w celu ustalenia dalszego postępowania. Istotne znaczenie mają:

  • pojawienie się nowych objawów wskazujących na źródło infekcji,
  • rodzaj stosowanej chemioterapii, chemioprofilaktyki, steroidoterapii,
  • przebyte zabiegi chirurgiczne w ostatnim czasie,
  • choroby współistniejące,
  • przebyte infekcje w ostatnim czasie oraz stosowana antybiotykoterapia,
  • nosicielstwo bakterii wielolekoopornych.


Objawy zakażenia u pacjentów z neutropenią mogą być minimalne lub nawet nieobecne ze względu na występujące głębokie zaburzenia odporności komórkowej i humoralnej. Szczególną grupą pacjentów są osoby starsze, u których pierwszym objawem infekcji mogą być zaburzenia świadomości.

Small 8015

Ryc. 1. Włączenie profilaktyki pierwotnej z wykorzystaniem G-CSF.

Zasady postępowania u chorych z FN

U pacjentów z gorączką neutropeniczną należy wykonać badania podmiotowe i przedmiotowe ze szczególnym uwzględnieniem układów: oddechowego, pokarmowego, moczowego, nerwowego, a także nosogardła i skóry, ze szczególnym uwzględnieniem miejsc, gdzie są założone cewniki naczyniowe. Badania, które należy wykonać w celu oceny pacjenta z FN, są przedstawione w tabeli 1.

Kluczowe znaczenie ma pobranie posiewów krwi, co najmniej 2 kompletów – 1 z żyły obwodowej, 1 z cewnika naczyniowego, jeśli pacjent go posiada. Należy pobrać co najmniej 8-10 ml krwi do jednej butelki. W przypadku podejrzenia infekcji ogniskowej wskazane jest wykonanie:

  • posiewu moczu,
  • posiewu stolca,
  • posiewu plwociny,
  • wymazów z ran.


Pobranie materiału do badania mikrobiologicznego powinno nastąpić przed wdrożeniem szerokospektralnej antybiotykoterapii.

Small 6574

Tabela 1. Badania u pacjenta z podejrzeniem FN

Do góry