U chorych leczonych na oddziale intensywnej terapii rozedma może się rozwinąć w przebiegu niewydolności wielonarządowej i wstrząsu. Chorzy ci często: pozostają w znieczuleniu ogólnym, są wentylowani mechanicznie, otrzymują leki działające immunosupresyjnie, są zagrożeni przedziurawieniem ostrego wrzodu trawiennego.

Objawy zapalenia otrzewnej mogą być u nich minimalne lub całkiem niedostrzegalne z powodu osłabienia odporności i znieczulenia.

Trudno jednoznacznie rozstrzygnąć, czy pojawienie się gazu w jamie otrzewnej jest skutkiem wentylacji mechanicznej z dodatnim ciśnieniem (operacja byłaby wówczas niekorzystna), czy przedziurawienia ściany przewodu pokarmowego. Współistnienie odmy śródpiersiowej i zaotrzewnowej sugeruje, że przyczyną jest wentylacja mechaniczna.

Ogólne zasady postępowania

Każdy chory z radiologicznym obrazem odmy otrzewnowej bez objawów zapalenia otrzewnej, przy tym stabilny hemodynamicznie i bez współistnienia sepsy, powinien być obserwowany i leczony objawowo, należy bowiem uwzględnić niechirurgiczne przyczyny odmy. Takie postępowanie pozwala uniknąć niepotrzebnej laparotomii.

Brak poprawy po leczeniu zachowawczym lub narastanie ilości gazu w jamie otrzewnej nakazują ponowną ocenę stanu chorego i rozszerzenie diagnostyki.

Wskazaniami do chirurgicznej kontroli jamy brzusznej są:

• pogorszenie się stanu ogólnego chorego
• ból i wzdęcie brzucha
• pojawienie się objawów otrzewnowych
• gorączka
• tachykardia
• zwiększenie wartości markerów zapalenia w wynikach badań laboratoryjnych.

Odma otrzewnowa w przebiegu chorób klatki piersiowej

Przyczyny

Najczęstszymi przyczynami powstania odmy otrzewnowej w przebiegu chorób klatki piersiowej u dorosłych są:

• wentylacja mechaniczna
• reanimacja
• odma opłucnowa.

Długotrwała wentylacja mechaniczna

Długotrwała wentylacja mechaniczna zwiększa ryzyko powstania odmy otrzewnowej, nie ustalono jednak częstości występowania tego zjawiska.

Czynnikami ryzyka są:

• wysokie ciśnienia stosowane podczas wentylacji
• duże objętości oddechowe
• zmniejszona podatność płuc i klatki piersiowej.

Współistnienie z odmą opłucnową

Odma otrzewnowa może towarzyszyć wszystkim chorobom powodującym odmę opłucnową, również występującym rzadziej, takim jak:

• endometrioza opłucnej
• naczyniakowatość limfatyczna.