Wnioski. Parametry farmakokinetyczne ryzatryptanu stosowanego u dzieci z migreną po uwzględnieniu masy ciała były w większości podobne do wyników otrzymanych w starszej grupie wiekowej po zastosowaniu 10 mg leku. Wyniki uzyskanych badań wskazują, że ryzatryptan jest lekiem bezpiecznym i dobrze tolerowanym u dzieci, co daje podstawę do rozważenia szerszego stosowania tego leku u nich w przypadku migreny.

Komentarz

Farmakoterapia dzieci jest zagadnieniem trudnym, niezależnie od rodzaju schorzenia, z którym musi zmierzyć się lekarz. Odmienna farmakokinetyka czy konieczność stosowania dawek leków w przeliczeniu na masę ciała to tylko nieliczne z pojawiających się problemów. Proces akceptacji kolejnego leku w chorobach pediatrycznych jest zazwyczaj długi i niezwykle drobiazgowy. Dlatego pomimo zarejestrowania wielu preparatów w terapii osób starszych możliwość ich wykorzystania u dzieci jest niemożliwa lub co najmniej ryzykowna.

Migrenowe bóle głowy są rozpoznawane również w młodszych grupach wiekowych. Skuteczność leczenia paracetamolem czy też ibuprofenem może być w tego rodzaju bólu niezadowalająca, dlatego wielu rodziców na własną odpowiedzialność pomimo przeciwwskazań podaje swoim dzieciom tryptany. Przedstawiony artykuł odnosi się do porównania farmakokinetyki ryzatryptanu podanego w dwóch różnych dawkach u dzieci z różną masą ciała do podobnych badań przeprowadzonych w grupie dorosłych. Parametry farmakokinetyczne opisują rodzaj przemian, którym lek podlega w organizmie. Ich interpretacja pozwala również na ocenę ryzyka wystąpienia działań niepożądanych, np. na skutek istotnego wzrostu stężenia maksymalnego w surowicy krwi. Uzyskane wyniki wskazują, że kinetyka ryzatryptanu w różnych grupach wiekowych (dzieci, osoby dorosłe) jest zbliżona. Zastosowanie ryzatryptanu u dzieci w dawce dostosowanej do masy ciała pozwala także uniknąć istotnych działań niepożądanych. Ryzatryptan, jak wykazano w badaniu, był lekiem dobrze tolerowanym, spełniającym kryteria leku bezpiecznego w młodszych grupach wiekowych. W moim odczuciu artykuł ma znaczenie praktyczne, wskazuje bowiem na możliwość stosowania kolejnego leku z grupy tryptanów w leczeniu bólów migrenowych u dzieci.

Przedruk z „Nowości w medycynie – Ból”. 29.03.2012 (81/407). Więcej nowości na stronie www.nowosciwmedycynie.pl

Stanowisko AHA dotyczące nowych strategii postępowania w celu redukcji masy ciała u pacjentów z nadwagą i otyłością

prof. dr hab. med. Andrzej Pająk
Instytut Zdrowia Publicznego, Wydział Nauk o Zdrowiu, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Opracowano na podstawie: Rao G, Burke LE, Spring BJ, et al. New and emerging weight management strategies for busy ambulatory settings: a scientific statement from the American Heart Association endorsed by the Society of Behavioral Medicine. Circulation 2011;124:1182-203. Published online August 8, 2011.

Streszczenie

Stanowisko American Heart Society (AHA), poparte przez Society of Behavioral Medicine, zostało opracowane w oparciu o systematyczny przegląd piśmiennictwa. Podjęto w nim próbę oceny skuteczności terapii oraz sformułowania rekomendacji dotyczących sposobu postępowania u osób z nadwagą i otyłością w codziennej praktyce klinicznej w ramach podstawowej opieki zdrowotnej. Spośród odnalezionych w 7 bazach danych 577 artykułów naukowych spełniających kryteria tematyczne do przeglądu zakwalifikowano tylko 51 prac, które spełniały założone kryteria jakościowe. Opracowanie zostało przeanalizowane pod kątem trzech aspektów: 1) sposobu rozmowy z pacjentem i zachowania się w jego obecności (23 prace), 2) interwencji wielodyscyplinarnej (4 prace) oraz 3) zastosowania zaawansowanych technologicznie metod przekazu informacji w programach redukcji masy ciała (24 prace).

Zwracając uwagę, że obecny stan wiedzy nie pozwala na wyciągnięcie ostatecznych wniosków, autorzy sformułowali następujące zalecenia:

1) Rozmowy dotyczące masy ciała powinny być prowadzone w sposób pozbawiony wyrażania osądów, z pełnym szacunkiem oraz bez pośpiechu.

2) Przed zastosowaniem jakiejkolwiek metody zmniejszenia masy ciała należy określić gotowość i zdolność pacjenta do zmiany zachowań, i uwzględnić je, podejmując decyzję o wyborze sposobu postępowania.

3) Do oceny zachowań prowadzących do nadmiernego przyrostu masy ciała powinny być stosowane tylko zweryfikowane narzędzia (dla populacji Stanów Zjednoczonych autorzy wskazali: narzędzie Starting Conversation oraz kwestionariusze – Eating Pattern Questionnaire, Quick WAVE [Weight, Activity, Variety, and Excess] i REAP-S [Rapid Eating Assessment for Participants – Short Version]).

4) Centralne planowanie i centralne szkolenia powinny być częścią składową interwencji opartej na współpracy interdyscyplinarnej z zaangażowaniem m.in. lekarzy i pielęgniarek.

5) Wyniki badań nad stosowaniem narzędzi internetowych i innych nowoczesnych technologii są obiecujące, ale obecnie nie ma dostatecznych podstaw do sformułowania rekomendacji dotyczących ich użycia w praktyce klinicznej.

We wnioskach autorzy wskazali również na najistotniejsze luki w obecnej wiedzy i sformułowali rekomendacje dotyczące dalszych prac badawczych.

Komentarz

W Polsce w okresie ostatnich dwóch dziesięcioleci umieralność z powodu choroby niedokrwiennej serca zmniejszyła się o ok. 40%. Oszacowano, że zmiana ta w ponad 50% wynika z redukcji narażenia na uznane czynniki ryzyka chorób układu krążenia, w tym głównie zmniejszenia się stężenia cholesterolu we krwi i zwiększenia aktywności fizycznej, a u mężczyzn także ograniczenia palenia papierosów. Umieralność mogłaby być jeszcze niższa, gdyby nie to, że w populacji polskiej w tym samym czasie zwiększyła się częstość występowania otyłości i związanej z nią cukrzycy.¹ Przytoczone szacunki są zgodne z wynikami obserwacji wykonanych w innych krajach, w tym także w USA.²

Nadwaga i otyłość od dawna są uznanymi czynnikami ryzyka chorób układu krążenia. Zalecenia utrzymania masy ciała na pożądanym poziomie lub jej redukcji w przypadku nadwagi i otyłości towarzyszą nam w codziennym życiu, jednak wiedza na temat możliwości zmniejszenia ryzyka chorób układu krążenia poprzez utrzymanie właściwej diety i aktywności fizycznej nie jest w Polsce powszechna. W badaniu przeprowadzonym wśród pacjentów gabinetów podstawowej opieki zdrowotnej wykazano, że około połowa z nich nie rozpoznaje zagrożenia związanego z niewłaściwą dietą, a jeszcze mniej, tj. ok. 40%, rozpoznaje niską aktywność fizyczną jako czynnik ryzyka. Tylko 10% otrzymuje jakiekolwiek informacje dotyczące potrzeby obniżenia masy ciała.³ Przeprowadzone w Polsce badania dotyczące lekarzy, podobnie jak w USA, wykazały braki w ich umiejętnościach prowadzenia skutecznych działań w zakresie prewencji.⁴ Należy zauważyć, że gabinet lekarski nie jest jedynym miejscem, gdzie pacjent może usłyszeć zachętę do redukcji masy ciała. Środki masowego przekazu propagują kanon szczupłej sylwetki i są również źródłem informacji o dwóch zasadniczych sposobach jej utrzymania, tj. niskokalorycznej diecie i o aktywności fizycznej, nawet wtedy kiedy argument zdrowotny nie jest istotny w ich przekazie. Z tego wynika, że sama informacja nie jest wystarczająca do opanowania epidemii nadwagi i otyłości w krajach wysokorozwiniętych. Znaczenie stanowiska AHA polega więc przede wszystkim na tym, że przedstawione zostały starannie wyselekcjonowane pod względem jakości dowody na to, że prawidłowo prowadzona edukacja zdrowotna może być skuteczna!