Białkomocz

Białkomoczu nie należy rozpoznawać na podstawie testu paskowego, jeżeli test paskowy nie umożliwia pomiaru albuminurii i wyniku nie można podać jako współczynnika ACR (albumin-to creatine ratio). W artykule zaadaptowano jednostki ACR do tych powszechnie stosowanych przez polskie laboratoria.

Identyfikacja białkomoczu powinna być określona parametrem ACR, a nie PCR (protein-to creatine ratio), ponieważ ACR ma większą czułość, szczególnie w sytuacjach kiedy stężenie albumin w moczu jest małe. W sytuacji kiedy ACR wynosi >300 mg/g kreatyniny (A3), PCR może być oznaczeniem alternatywnym.

ACR jest zalecaną metodą oznaczania białkomoczu u osób z cukrzycą. Jeśli ACR wynosi 30-300 mg/g, należy wykonać powtórne badanie kolejnej porannej porcji moczu. Jeśli ACR wynosi >300 mg/g, badania nie trzeba powtarzać.

ACR >30 mg/g należy traktować jako istotny klinicznie.

ACR powinien być oceniony metodą ilościową u wszystkich pacjentów z cukrzycą lub u pacjentów bez cukrzycy, ale z eGFR <60 ml/min 1,73 m2.

Krwinkomocz

Jako badanie przesiewowe należy stosować test paskowy, a nie ocenę mikroskopową. Ocena mikroskopowa nie jest wymagana w celu potwierdzenia krwinkomoczu. Jeżeli test paskowy wskazuje wynik 1+ lub więcej, należy poszerzyć diagnostykę. Za utrzymujący się krwinkomocz (bez białkomoczu) uznaje się 2 dodatnie testy paskowe z 3 wykonanych.

W wybranych grupach wiekowych (szczególnie u mężczyzn w 50 r.ż.) utrzymujący się krwinkomocz powinien być wskazaniem do dalszej diagnostyki w kierunku chorób rozrostowych układu moczowego.

Utrzymujący się krwinkomocz bez białkomoczu wymaga wykonania raz do roku badania ogólnego moczu pod kątem krwinkomoczu i albuminurii, obliczenia eGFR i pomiaru ciśnienia tętniczego.

Wskazania do badań przesiewowych w kierunku PChN

Należy raz w roku skontrolować eGFR u osób, które stosują leki o działaniu nefrotoksycznym: inhibitory kalcyneuryny (cyklosporyna, takrolimus), sole litu oraz NLPZ.

Należy oznaczyć eGFR i ACR u osób z:

  • cukrzycą
  • nadciśnieniem tętniczym
  • przebytym AKI
  • chorobami układu krążenia (choroba niedokrwienna serca, niewydolność krążenia, choroba naczyń obwodowych oraz choroby naczyń mózgowych)
  • zaburzeniami strukturalnymi układu moczowego, z nawracającą kamicą nerkową lub przerostem gruczołu krokowego
  • chorobami układowymi, które mogą wpływać na czynność nerek (np. toczeń rumieniowy układowy)
  • dodatnim wywiadem rodzinnym w kierunku schyłkowej niewydolności nerek lub chorób nerek o podłożu genetycznym
  • przygodnie stwierdzonym krwinkomoczem.

Klasyfikacja PChN

Small 11856

Tabela 1. Klasyfikacja PChN

Do klasyfikacji stadium PChN należy stosować poniższą tabelę (tab. 1).

Należy pamiętać, że progresja albuminurii (z A1 do A3) lub progresja spadku GFR (z G1 do G5) zwiększają ryzyko niekorzystnego rokowania. Ryzyko to wielokrotnie zwiększa się, jeśli współistnieją oba czynniki.

Nie należy stosować wyłącznie kryterium wieku, rasy ani narodowości jako czynników ryzyka będących wskazaniem do wykonywania badań przesiewowych w kierunku PChN.

Nadzór nad PChN nie powinien zależeć wyłącznie od kryterium wieku.

Do góry