• choroby układu krążenia
• białkomocz
• AKI
• nadciśnienie tętnicze
• cukrzyca
• palenie tytoniu
• rasa czarna lub azjatycka
• przewlekłe stosowanie NLPZ
• nieleczony zastój w drogach moczowych.

AKI a PChN

U osób, u których wystąpiło AKI, należy monitorować funkcję nerek przez przynajmniej 2-3 lata, nawet jeżeli po epizodzie AKI stężenie kreatyniny powróciło do wartości wyjściowej.

Osoby, u których wystąpiło AKI, należy informować o ryzyku rozwoju lub progresji istniejącej PChN.

Edukacja

Chorych na PChN powinno się edukować o chorobie i jej powikłaniach. Należy ich zachęcać do wykonywania regularnych ćwiczeń fizycznych, utrzymywania optymalnej masy ciała i zaprzestania palenia tytoniu. Ponadto trzeba informować o zasadach podaży potasu, fosforanów, soli oraz o zapotrzebowaniu kalorycznym w zależności od stopnia PChN. Należy zadbać o to, by chorzy nie byli niedożywieni.

Nie wolno rekomendować diet niskobiałkowych (<0,6–0,8 g czystego białka/kg m.c./24 h).

Konsultacje specjalistyczne

Osoby z PChN należy kierować do nefrologa, jeśli:

• eGFR wynosi <30 ml/min/1,73 m² niezależnie od współistniejącej cukrzycy
• dochodzi do progresji PChN – w ciągu 12 miesięcy następuje spadek eGFR ≥25% i doszło do zmiany kategorii ryzyka lub stwierdza się spadek eGFR ≥15 ml/min/1,73 m²
• ACR wynosi >300 mg/g i występuje wraz z krwinkomoczem
• ACR wynosi >600 mg/g i nie jest skutkiem cukrzycy
• pacjent choruje na nadciśnienie tętnicze oporne na dotychczasowe leczenie (stosuje co najmniej 4 leki hipotensyjne)
• stwierdza się rzadkie lub uwarunkowane genetycznie choroby nerek
• podejrzewa się zwężenie tętnicy nerkowej.
  
  

Jeżeli pacjent nie może odbyć konsultacji specjalistycznej, lekarz prowadzący powinien rozważyć telefoniczny, e-mailowy lub listowny kontakt z nefrologiem. Po ustaleniu ze specjalistą dalszego postępowania opiekę nad pacjentem może sprawować lekarz podstawowej opieki zdrowotnej.

Osoby, u których odpływ moczu jest utrudniony, nawet pomimo wzrostu stężenia kreatyniny lub spadku eGFR, w pierwszej kolejności powinny być kierowane do urologa.

Farmakoterapia

Kontrola nadciśnienia tętniczego

• U osób z PChN należy utrzymywać ciśnienie skurczowe <140 mmHg (docelowe wartości 120-139 mmHg), a rozkurczowe <90 mmHg.
• U osób z PChN i cukrzycą oraz osób z ACR >600 mg/g należy utrzymywać ciśnienie skurczowe <130 mmHg (docelowe wartości 120–129 mmHg), a rozkurczowe <80 mmHg.

Wskazania do leczenia hipotensyjnego

Należy oferować leki blokujące układ RAA osobom:

• z PChN i cukrzycą oraz ACR ≥30 mg/g
• z PChN i nadciśnieniem tętniczym i ACR ≥300 mg/g
• z ACR >600 mg/g (70 mg/mmol) niezależnie od współistniejącego nadciśnienia tętniczego lub współistniejących chorób sercowo-naczyniowych.
  
  

U osób z PChN bez cukrzycy, z nadciśnieniem tętniczym i ACR <300 mg/g dobór leków hipotensyjnych jest taki sam jak w populacji ogólnej. Nie wolno stosować podwójnej blokady układu RAA u pacjentów z PChN.