Udar żylny
Beata Błażejewska-Hyżorek
Wstęp
Definicja
Udar żylny to ostre lub podostre wystąpienie objawów ogniskowego lub uogólnionego uszkodzenia mózgowia, którego przyczyną jest niedrożność zatok żylnych i żył mózgowia.
Epidemiologia
Ta szczególna postać udaru mózgu występuje rzadko, stanowiąc 0,5-1% wszystkich udarów. Najczęściej chorują ludzie młodzi. Szczyt zachorowań obserwuje się między 20 a 40 r.ż. Kobiety chorują 3-krotnie częściej niż mężczyźni.
Przyczyny
Do udaru żylnego predysponuje każda choroba, która prowadzi do nadkrzepliwości. Opisano ponad 100 czynników mogących powodować zakrzepicę żylną. Najczęstsze z nich wymieniono w tabeli 1.
! Udar żylny bardzo często ma etiologię wieloczynnikową – stwierdzenie obecności jednego czynnika ryzyka nie powinno zwalniać z dalszej diagnostyki, szczególnie w kierunku wrodzonych trombofilii.
Obraz kliniczny
Różnorodność objawów klinicznych sprawia duże trudności diagnostyczne i groźne w konsekwencjach opóźnienie w ustaleniu rozpoznania. Objawy neurologiczne rozwijające się ostro lub podostro u osoby z podwyższonym ryzykiem nadkrzepliwości powinny nasuwać podejrzenie etiologii żylnej (po wykluczeniu udaru niedokrwiennego).
Objawy najczęściej opisywane to: ból głowy, drgawki, ogniskowe deficyty neurologiczne, zaburzenia świadomości, obrzęk tarczy nerwu II. Mogą się one pojawić w sposób izolowany lub w połączeniu z innymi objawami. Zachorowanie może przebiegać w sposób ostry, bywają też przypadki o podostrym i przewlekłym przebiegu.
Postacie kliniczne
Wyróżnia się 4 podstawowe zespoły kliniczne udaru żylnego: izolowane nadciśnienie śródczaszkowe, zespół ogniskowy, zespół podostrej encefalopatii, zespół zatoki jamistej.
Izolowane nadciśnienie śródczaszkowe
Objawy nadciśnienia śródczaszkowego mogą być jedyną manifestacją kliniczną zakrzepicy zatok i żył mózgowia. Najczęściej są to: silny ból głowy, wymioty, obrzęk tarczy nerwu II, zaburzenia widzenia, uszkodzenie nerwu VI. Ból głowy jest zwykle bardz...