Resuscytacja noworodka
Tomasz Nikodemski
Zabiegi wstępne
Zmiany hormonalne, które zachodzą podczas porodu, powodują zahamowanie wydzielania płynów przez płuca noworodka oraz uruchamiają absorpcję płynu płucnego. Niewielka ilość płynu jest wydalana z jamy ustnej w trakcie przechodzenia noworodka przez kanał rodny. Podczas pierwszych oddechów szybko usuwany jest płyn z drzewa oskrzelowego i pęcherzyków płucnych.
Dojrzały noworodek jest w stanie wygenerować ujemne ciśnienie w drogach oddechowych i rozpocząć samodzielne oddychanie. Tylko niewielka grupa dzieci o masie >2,5 kg wymaga po porodzie jakichkolwiek innych interwencji poza osuszeniem. Ocenia się, że jedynie 0,2% noworodków urodzonych po 32 Hbd potrzebuje zabiegów resuscytacyjnych.
Odcięcie pępowiny
Zgodnie z wytycznymi European Resuscitation Council (ERC) zaciśnięcie pępowiny u noworodka niewymagającego resuscytacji powinno nastąpić po około 1 min od wydobycia. Do tego czasu noworodek powinien być ułożony 10 cm poniżej łożyska. Podobne opóźnienie należy zastosować u wcześniaków podczas stabilizacji ich stanu. U dzieci potrzebujących resuscytacji priorytetem jest podjęcie czynności resuscytacyjnych.
Odsysanie jamy ustnej i nosa
Rutynowe odsysanie wydzieliny z gardła i nosogardła u noworodków urodzonych zarówno z czystego, jak i zabarwionego smółką płynu owodniowego nie jest zalecane. Zabieg wykonany u zdrowych noworodków często powoduje powikłania krążeniowo-oddechowe: bezdechy i bradykardię będące skutkiem pobudzenia nerwu błędnego. U niemowląt, które są zaintubowane, zwiotczone i pod wpływem leków uspokajających, odsysanie z tchawicy w przypadku braku wydzieliny może spowodować spadek natlenienia, wzrost przepływu mózgowego krwi i ciśnienia wewnątrzczaszkowego oraz zmniejszyć podatność płuc.
Kontrola temperatury
Noworodki urodzone w zamartwicy są szczególnie narażone na utratę ciepła. Hipotermia nasila kwasicę metaboliczną i spadek perfuzji narządów.
Bezpośrednio po porodzie noworodka należy osuszyć i ogrzać. Aby uniknąć przegrzania, zaleca się stałe kontrolowanie temperatury ciała.
Noworodki z ciąży <28 Hbd powinny być przykryte (z wyjątkiem twarzy) folią polietylenową lub umieszczone w torbie foliowej bez osuszenia, a następnie pod promiennikiem ciepła. Zaleca się, aby temperatura na sali porodowej wynosiła co najmniej 26°C.
Ocena wstępna
W celu szybkiej identyfikacji noworodka wymagającego zabiegów resuscytacyjnych należy ocenić:
• oddech
• pracę serca
• kolor skóry
• napięcie mięśniowe.
Oddech
Jeżeli oddech jest zachowany, należy ocenić: