Wstęp

Cukrzycowa choroba nerek należy do późnych powikłań cukrzycy. Dotyczy 20-40% chorych na cukrzycę i jest najczęstszą przyczyną schyłkowej niewydolności nerek, wymagającej leczenia nerkozastępczego. Jest również istotnym czynnikiem zwiększającym śmiertelność chorych na cukrzycę.

W 2007 r. grupa nefrologiczna KDOQI (Kidney Disease Outcomes Quality Initiative) zaleciła zastąpienie pojęcia „nefropatia cukrzycowa” (diabetic nephropathy) terminem „cukrzycowa choroba nerek” (diabetic kidney disease). O cukrzycowej chorobie nerek mówi się, jeśli przyczyną uszkodzenia nerek jest cukrzyca. Pojęcie „cukrzycowa choroba nerek” pozwala odróżnić ją od innych chorób nerek, które również występują u osób z cukrzycą. Mimo stanowiska KDOQI w zaleceniach American Diabetes Association z 2010 r. nadal stosuje się określenie „nefropatia cukrzycowa”.

Towarzystwa nefrologiczne krytykują także pojęcia „mikroalbuminuria” i „makroalbuminuria”. Uznają je za błędne, ponieważ sugerują wydalanie z moczem mikroalbumin lub makroalbumin, podczas gdy istotą jest wydalanie ich odpowiednio w małej lub dużej ilości. Mimo to American Diabetes Association w zaleceniach z 2010 r. nadal stosuje je oba do określenia stadium cukrzycowej choroby nerek w zależności od stopnia wydalania albumin w moczu.

Definicja

Cukrzycowa choroba nerek to uszkodzenie nerek spowodowane cukrzycą, czyli ekspozycją na podwyższone stężenie glukozy we krwi. Cukrzycową chorobę nerek rozpoznaje się na podstawie zwiększonego wydalania albumin z moczem lub na podstawie upośledzonej czynności wydalniczej nerek. Cukrzycowa choroba nerek występuje zarówno u chorych na cukrzycę typu 1, jak i typu 2.

Epidemiologia

Zapadalność i chorobowość

Cukrzycowa choroba nerek, objawiająca się zwiększonym wydalaniem albumin w moczu w stopniu odpowiadającym makroalbuminurii lub upośledzeniem czynności wydalniczej nerek, występuje u 20-40% chorych na cukrzycę. Zwiększone wydalanie albumin w moczu świadczące o mikroalbuminurii wykrywa się u >60% chorych na cukrzycę, nie u wszystkich jednak dochodzi do dalszego postępu cukrzycowej choroby nerek (czyli do zwiększenia wydalania albumin w moczu aż do poziomu makroalbuminurii lub upośledzenia czynności wydalniczej nerek). Zapadalność na cukrzycową chorobę nerek jest podobna u chorych na cukrzycę typu 1 i typu 2.

U ok. 60% chorych z cukrzycą nie dochodzi do upośledzenia czynności wydalniczej nerek. U ok. 30% z tych chorych nie dochodzi zaś do zwiększenia wydalania albumin w moczu mimo wieloletniej cukrzycy. Obserwacje te pozwalają podejrzewać, że cukrzycowa choroba nerek jest w pewnym stopniu uwarunkowana genetycznie.