Przeglądasz archiwalną treść publikacji „Wielka Interna. Diabetologia” Zamów najnowsze wydanie
Podyplomie logo dark

Szczególne sytuacje w leczeniu cukrzycy

Dariusz Moczulski

Wstęp

Podczas leczenia chorych na cukrzycę zdarzają się sytuacje szczególne, kiedy należy skorygować dotychczasową terapię, takie jak np. zabieg chirurgiczny, zaprzestanie spożywania pokarmów, upośledzenie czynności wydalniczej nerek i czynności wątroby. U chorych na cukrzycę z upośledzoną czynnością nerek lub wątroby zmienia się farmakokinetyka leków stosowanych w leczeniu cukrzycy, należy więc zmienić dawki lub nawet zaniechać podawania niektórych leków. W takich sytuacjach najbezpieczniejszą metodą leczenia cukrzycy jest stosowanie insuliny. Najlepszą możliwość korygowania glikemii zapewnia podawanie insuliny dożylnie.

Leczenie cukrzycy podczas zabiegu chirurgicznego

Przy przyjęciu do szpitala należy wyraźnie zaznaczyć w dokumentacji, że pacjent choruje na cukrzycę, tak żeby dla całego zespołu leczącego było to ewidentne.

Po przyjęciu do szpitala należy monitorować stężenie glukozy w osoczu. Częstość oznaczeń glikemii zależy od dotychczasowego leczenia i procedur, jakim poddawany jest chory (np. zabiegów operacyjnych czy badań diagnostycznych), czasami oznacza się stężenie glukozy nawet co 30 min.

Zabieg operacyjny powinien być w miarę możliwości planowy, a przed jego wykonaniem należy zoptymalizować leczenie, żeby nie operować chorego ze złym wyrównaniem metabolicznym.

U pacjentów bez wcześniej rozpoznanej cukrzycy przed planowanym zabiegiem chirurgicznym powinno się oznaczyć stężenie glukozy w osoczu. U części chorych występuje hiperglikemia związana ze stresem okołooperacyjnym. Oznaczenie HbA1c pomaga w odróżnieniu hiperglikemii okołooperacyjnej od wcześniejszej cukrzycy. Jeżeli HbA1c >6,5%, mamy do czynienia z nierozpoznaną wcześniej cukrzycą.

Zasady insulinoterapii

W okresie okołozabiegowym chory przez pewien czas nie może spożywać pokarmów. Należy to uwzględnić w leczeniu cukrzycy. U osób leczonych do tej pory insuliną należy kontynuować insulinoterapię. Ze względu na niemożność dokładnej kontroli nie powinno się w okresie okołooperacyjnym podawać insulin o przedłużonym działaniu. Najbezpieczniejsza jest droga dożylna. Insulina podawana dożylnie działa krótko, dlatego łatwo regulować jej dawkę. Ponieważ chory nie je, wraz z insuliną podaje się dożylnie roztwór glukozy.

Także każda zmiana w doustnym przyjmowaniu pokarmu spowodowana zabiegiem operacyjnym u chorego na cukrzycę leczonego do tej pory doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi powinna być podstawą do rozważenia rozpoczęcia leczenia insuliną podawaną dożylnie wraz z roztworem glukozy. Można to robić: