Wstęp

Podczas leczenia chorych na cukrzycę zdarzają się sytuacje szczególne, kiedy należy skorygować dotychczasową terapię, takie jak np. zabieg chirurgiczny, zaprzestanie spożywania pokarmów, upośledzenie czynności wydalniczej nerek i czynności wątroby. U chorych na cukrzycę z upośledzoną czynnością nerek lub wątroby zmienia się farmakokinetyka leków stosowanych w leczeniu cukrzycy, należy więc zmienić dawki lub nawet zaniechać podawania niektórych leków. W takich sytuacjach najbezpieczniejszą metodą leczenia cukrzycy jest stosowanie insuliny. Najlepszą możliwość korygowania glikemii zapewnia podawanie insuliny dożylnie.

Leczenie cukrzycy podczas zabiegu chirurgicznego

Przy przyjęciu do szpitala należy wyraźnie zaznaczyć w dokumentacji, że pacjent choruje na cukrzycę, tak żeby dla całego zespołu leczącego było to ewidentne.

Po przyjęciu do szpitala należy monitorować stężenie glukozy w osoczu. Częstość oznaczeń glikemii zależy od dotychczasowego leczenia i procedur, jakim poddawany jest chory (np. zabiegów operacyjnych czy badań diagnostycznych), czasami oznacza się stężenie glukozy nawet co 30 min.

Zabieg operacyjny powinien być w miarę możliwości planowy, a przed jego wykonaniem należy zoptymalizować leczenie, żeby nie operować chorego ze złym wyrównaniem metabolicznym.

U pacjentów bez wcześniej rozpoznanej cukrzycy przed planowanym zabiegiem chirurgicznym powinno się oznaczyć stężenie glukozy w osoczu. U części chorych występuje hiperglikemia związana ze stresem okołooperacyjnym. Oznaczenie HbA_1c pomaga w odróżnieniu hiperglikemii okołooperacyjnej od wcześniejszej cukrzycy. Jeżeli HbA_1c >6,5%, mamy do czynienia z nierozpoznaną wcześniej cukrzycą.

Zasady insulinoterapii

W okresie okołozabiegowym chory przez pewien czas nie może spożywać pokarmów. Należy to uwzględnić w leczeniu cukrzycy. U osób leczonych do tej pory insuliną należy kontynuować insulinoterapię. Ze względu na niemożność dokładnej kontroli nie powinno się w okresie okołooperacyjnym podawać insulin o przedłużonym działaniu. Najbezpieczniejsza jest droga dożylna. Insulina podawana dożylnie działa krótko, dlatego łatwo regulować jej dawkę. Ponieważ chory nie je, wraz z insuliną podaje się dożylnie roztwór glukozy.

Także każda zmiana w doustnym przyjmowaniu pokarmu spowodowana zabiegiem operacyjnym u chorego na cukrzycę leczonego do tej pory doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi powinna być podstawą do rozważenia rozpoczęcia leczenia insuliną podawaną dożylnie wraz z roztworem glukozy. Można to robić: